Hàng trăm xe máy đã bị tạm giữ. Hàng chục thanh thiếu niên bị xử lý trong mỗi vụ việc. Nhưng vì sao, nạn “quái xế” vẫn chưa chấm dứt, thậm chí có dấu hiệu nguy hiểm hơn, gây nên những vụ việc đau lòng và phẫn nộ?

Bàng hoàng, phẫn nộ khi dám “đi bão” ngay phố nội đô, gây chết người

Dù vụ việc đoàn xe “đi bão” gây khiến một cô gái tử vong đã trôi qua ít ngày, song chị Phạm Thùy Linh (ở Đống Đa, Hà Nội) vẫn chưa hết bàng hoàng, phẫn nộ. Bởi ngay trong khu vực nội đô, nhiều em mới đang trong độ tuổi học sinh đã tụ tập đua xe.

"Việc đua xe đã là hành vi không cho phép trong xã hội rồi, thế mà lại đua xe, gây tử vong nữa thì càng gây phẫn nộ. Đầu tiên là gia đình, sau đấy là nhà trường, tiếp đến là lực lượng chức năng, phải có biện pháp mạnh mẽ, thứ nhất là các bạn chưa đủ tuổi điều khiển phương tiện. Trong luật quy định rồi, chứ chưa nói tham gia đua xe"- chị Linh nói.

Thường xuyên đi làm về khi tối muộn, anh Nguyễn Văn Tuấn (ở Hà Đông, Hà Nội) cho biết, có lần di chuyển trên đường vào buổi tối đã giật mình, loạng choạng tay lái khi gặp nhóm thanh thiếu niên đi xe máy phóng vun vút qua bấm còi inh ỏi: "Nó nẹt pô, rồi đo nó đánh võng, sợ lắm, nên cứ dẹp vào bên góc, nhường đường cho nó đi. Mất an toàn của người đi đường, người tham gia giao thông".

Trung tá Tống Đăng Công, Đội trưởng Đội Điều tra tổng hợp, Công an quận Hoàn Kiếm cho biết, sau vụ việc đoàn đua xe gây tử vong cho cô gái đang chờ đèn đỏ tại ngã tư Trần Hưng Đạo – Bà Triệu, Công an quận Hoàn Kiếm (Hà Nội) đã tạm giữ 10 đối tượng liên quan.

Tại cơ quan công an, các đối tượng đã khai nhận toàn bộ sự việc: "Thực tế tình trạng thanh thiếu niên tụ tập, điều khiển xe máy chạy tốc độ cao, không cứ trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, mà cả các địa bàn khác, trong thời gian vừa qua tiếp tục diễn biến phức tạp mặc dù các lực lượng Công an Thành phố, công an các quận đã triển khai rất nhiều biện pháp tuyên truyền, phòng ngừa, nhưng một số đối tượng thanh thiếu niên tiếp tục có hành vi vi phạm. Phần lớn các đối tượng gây ra các vụ việc nằm trong lứa tuổi thanh thiếu niên, cá biệt có những cháu còn đang đi học".

Được biết, ngày 5/11, Công an quận Hoàn Kiếm (Hà Nội) đã khởi tố hình sự 10 thanh niên (độ tuổi từ 16 đến 19) về hành vi điều khiển xe máy thực hiện hành vi đua xe trái quy định khiến một người tử vong.

Theo số liệu từ Công an TP Hà Nội, trong 9 tháng qua, chỉ riêng các tổ công tác 141 đã bắt giữ gần 800 phương tiện với 788 đối tượng có các hành vi điều khiển xe máy chạy tốc độ cao, lạng lách…

Còn trong tháng 10/2024, sau gần một tháng triển khai kế hoạch đảm bảo an toàn giao thông lứa tuổi học sinh, lực lượng CSGT, CSGT-trật tự toàn thành phố xử lý hơn 6 nghìn trường hợp vi phạm trật tự an toàn giao thông trong lứa tuổi học sinh, tạm giữ gần 3 nghìn phương tiện các loại. 

Về phía người tham gia giao thông, một số ý kiến bày tỏ khiếp sợ khi chứng kiến hàng chục thanh niên hú hét, lạng lách, đua xe: "Nó vi phạm pháp luật, cực kỳ gây nguy hiểm cho những người tham gia giao thông, nhất là phụ nữ, khi phải đi làm công việc đêm hôm".

"Nhìn thấy thì cũng sợ lắm, nhất là chị em phụ nữ, có thể sợ đã ngã rồi, chưa nói gì đến va chạm. Cá nhân tôi, nhìn thấy thì cũng bất bình, nhưng không biết làm thế nào".

"Đường Bà Triệu hay gặp đoàn đua lắm. Sợ lắm. Trách nhiệm của cha mẹ là chính".

Ngăn chặn quái xế, “nắm” ai?

Nói về tình trạng thanh thiếu niên vi phạm pháp luật nói chung, và việc tụ tập, đua xe trái phép xảy ra gần đây, chuyên gia tội phạm học Đào Trung Hiếu phân tích, khá nhiều trong số những thanh niên vi phạm pháp luật, lạng lách, đua xe... xuất phát từ những gia đình thiếu sự quản lý, giáo dục một cách chặt chẽ; bố mẹ bận hoặc ở những gia đình khuyết thiếu, ly hôn.

Trong khi trên mạng có nhiều nhóm hội hào tụ tập đua xe, nếu thiếu sự giám sát của gia đình, các em rất dễ bị lôi kéo vào các hoạt động trái pháp luật như vậy: "Chủ thể gây ra những sự vụ như vậy thì trước hết phải nhằm vào nhóm đối tượng này. Ngoài ra, cần tăng cường công tác tuyên truyền, truyền thông thay đổi hành vi từ nhóm người trẻ, sau đó mới nhấn mạnh vai trò quản lý con em của các gia đình".

Thiếu tướng Nguyễn Thanh Hồng, nguyên Ủy viên thường trực Ủy ban Quốc phòng- An ninh của Quốc hội cũng cho rằng, đây là vấn đề nhức nhối của xã hội, cần được quan tâm để xử lý. Đối tới tình trạng thanh thiếu niên tụ tập đua xe trái phép, trước hết phải tập trung vào việc tuyên truyền, giáo dục và quản lý nhóm đối tượng này: "Gần đây chúng ta đã có kế hoạch tập trung xử lý các vi phạm trong việc điều khiển phương tiện của các cháu học sinh. Đây là việc làm cần thiết và cần có kế hoạch toàn diện và trên phạm vi toàn quốc để có cái tập trung xử lý vi phạm trong nhóm đối tượng này. Theo tôi, năm 2025, chúng ta tổ chức lấy chủ đề năm An toàn giao thông 2025 là tập trung vào nhóm đối tượng này".

Chuyên gia giao thông Khương Kim Tạo cho rằng, việc liên tiếp xảy ra 2 vụ đua xe trái phép gây chết người trong thời gian ngắn gần đây là điều không thể chấp nhận, đòi hỏi cơ quan chức năng tập trung xử lý mạnh mẽ đối với nhóm đối tượng thanh thiếu niên vi phạm: "Các đối tượng thanh niên tổ chức đua xe là không thể chấp nhận được và cái này ở góc độ đảm bảo ATGT thì chúng ta phải xử lý rất mạnh tay, xử kịch khung trong điều kiện luật pháp cho phép".

Ở góc độ thay đổi chế tài pháp luật, đại tá Phạm Quang Huy, Phó cục trưởng Cục CSGT, Bộ Công an cho hay, cùng với các vi phạm như: chạy quá tốc độ, vượt đèn đỏ thì những hành vi lạng lách, đánh võng… là một trong những nhóm hành vi được Bộ Công an đề xuất tăng nặng chế tài xử phạt trong dự thảo Nghị định xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đường bộ.

Trong đó, việc tái phạm những hành vi lạng lách, đánh võng sẽ bị đề xuất tịch thu phương tiện, còn người giao xe cho người chưa đủ tuổi điều khiển phương tiện cũng bị kiến nghị tăng mức phạt hành chính: "Đó là những hành vi mà chúng tôi tập trung trong đợt xây dựng dự thảo Nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực trật tự an toàn giao thông đường bộ sắp tới để giáo dục, răn đe và đánh vào những tồn tại từ rất lâu rồi các cơ quan chức năng cũng đã tổ chức tuyên truyền, vận động, giáo dục nhưng chưa có sự thay đổi nhiều".

Theo một số chuyên gia tội phạm học và luật sư, hành vi điều khiển xe máy phóng nhanh, lạng lách hay tham gia vào đoàn đua xe trái phép, gây hậu quả nghiêm trọng cần được xử lý nghiêm để răn đe, phòng ngừa các vụ việc tương tự xảy ra.