Ý tưởng chính trị về bộ ba RIC (còn gọi là “Tam giác Chiến lược”) trong thế đối đầu với phương Tây thực ra không mới, đã tồn tại ít nhất 3 thập kỷ qua. Tuy nhiên, ý tưởng này, cũng như trái cây, cần có lượng thời gian đủ thì mới chín muồi. Dường như “hiện tượng” Donald Trump tại nước Mỹ đã đóng vai trò xúc tác thúc đẩy nhanh quá trình chín muồi này - quá trình phương Đông chiếm ưu thế trên thế giới, sau khi chủ nghĩa thực dân phương Tây đã chế ngự phương Đông suốt 3 thế kỷ.

Trước đây, Liên Xô từng thách thức sự bá quyền của phương Tây. Tuy nhiên, Liên Xô đã tan rã vào năm 1991. Và ngày nay, tam giác RIC có thể là ứng viên mới trong cuộc đối đầu với phương Tây. RIC được coi là một thế lực mới, với sức mạnh riêng trong cuộc đọ sức này.

Nhà thơ, nhà tiểu thuyết người Pháp nổi tiếng của thế kỷ 19, Victor Hugo, từng viết: “Một khi thời của một ý tưởng nào đó đã đến thì không lực lượng nào có thể cản ngăn được”. Phải chăng thời đã tới hoặc sắp tới với bộ ba Nga - Trung Quốc - Ấn Độ (RIC) trong mối quan hệ với phương Tây và bối cảnh trật tự thế giới đang tái xác lập?

Ba thập kỷ phôi thai ý tưởng RIC

Thủ tướng Nga Yevgeni Maximovich Primakov được ghi nhận là đã phổ biến ý tưởng này vào thập niên 1990.

Trong kỷ nguyên hậu Chiến tranh Lạnh, khi kinh tế Nga gặp khó khăn lớn, ông Primakov đề xuất bộ ba Nga - Trung Quốc - Ấn Độ nhằm thách thức thế giới đơn cực do siêu cường duy nhất của thế giới lúc đó là Mỹ thao túng.

Ông Primakov khi đó đánh giá đúng đắn rằng cả 3 nước RIC dù có nhiều mâu thuẫn với nhau vẫn chung một lợi ích chung, đó là thúc đẩy trật tự thế giới đa cực. Vị thủ tướng này cũng kết luận chính xác rằng châu Âu hoàn toàn lệ thuộc Mỹ và chỉ còn Trung Quốc và Ấn Độ là có khả năng mở mặt trận chống lại sự chi phối của phương Tây.

Thủ tướng Primakov thời đó chính thức đề xuất “tam giác chiến lược” Nga - Trung - Ấn trong chuyến thăm chính thức Ấn Độ vào năm 1998. Đây được xem là thời điểm sáng lập nhóm RIC nhằm cân bằng lại các liên minh của phương Tây.

Khối RIC hình thành dần trong đầu thập niên 2000. Hội nghị những người đứng đầu chính phủ đầu tiên của RIC được tổ chức vào năm 2006. Một cột mốc của khối là Thượng đỉnh An ninh Delhi 2007, nơi ngoại trưởng 3 nước RIC thảo luận các vấn đề mà họ cùng quan tâm.

Từ năm 2002 - 2020, RIC tổ chức hơn 20 hội nghị cấp bộ trưởng. Tuy nhiên, các hội nghị này chưa bao giờ phát triển thành một liên minh và do vậy chưa thể hiện thực hóa tiềm năng của 3 nước này.

Ý tưởng RIC bị vứt bỏ trên thực tế sau cuộc đụng độ năm 2020 tại Thung lũng Galwan giữa Trung Quốc và Ấn Độ bất chấp Nga nỗ lực liên tục để duy trì khối.

Giờ đây (tháng 9/2025) ý tưởng RIC lại hồi sinh trong bối cảnh Tổng thống Mỹ Trump tung ra nhiều đòn thuế quan vào các nước, và quan hệ Trung Quốc - Ấn Độ đã được cài đặt lại trong vài tuần vừa qua.

Tiềm năng của khối RIC

Ấn Độ và Trung Quốc là 2 nước đông dân nhất thế giới. Tổng dân số 3 nước RIC vượt qua con số 3 tỷ, chiếm gần 37% dân số thế giới.

Về mặt kinh tế, Trung Quốc hiện là nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới, còn Ấn Độ đứng ở vị trí thứ 4 và đang trên hành trình tiến đến vị trí thứ 3 trong 2 năm tới. Nga thì là nền kinh tế lớn thứ 11 thế giới.

Tổng GDP của 3 nước trên cộng lại chiếm gần 22,4% GDP toàn cầu danh nghĩa và 34,2% GDP toàn cầu theo sức mua tương đương. Tính theo cách nào thì RIC cũng là đối trọng của khối kinh tế do Mỹ đứng đầu, như là khối G7. RIC có tiềm năng nuôi dưỡng quá trình phi đô la hóa thông qua những sáng kiến như hệ thống thanh toán BRICS.

Thêm nữa, 3 nước RIC cũng nằm trong số các nền kinh tế lớn tăng trưởng nhanh nhất thế giới. Theo dữ liệu của Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), Ấn Độ dự kiến trở thành nền kinh tế lớn tăng trưởng nhanh nhất trong năm 2025, với tốc độ tăng GDP là 6,5%. Mức tăng GDP của Trung Quốc dự báo quanh mức 4,8%, còn Nga có thể tăng trưởng GDP ở mức 1,8%. Tính tổng cộng, khối RIC vượt xa khối phương Tây về tốc độ tăng trưởng GDP.

Chiến dịch tiến công mùa hè của Nga đẩy Ukraine vào thế khó như thế nào?

VOV.VN - Nga đã liên tiếp tấn công tạo thế trên chiến trường, từng bước phá vỡ tuyến phòng ngự của Ukraine và cắt đứt các tuyến tiếp tế của đối phương, tạo nền tảng cho những bước ngoặt lớn trong cuộc xung đột này.

Xét về mặt kích thước lãnh thổ, RIC kiểm soát khoảng 1/5 diện tích toàn thế giới.

Bên cạnh đó, các nước RIC cũng sở hữu những đội quân thường trực nằm trong nhóm lớn hàng đầu thế giới. Quân đội Trung Quốc có hơn 2 triệu quân nhân thường trực. Ấn Độ có lực lượng quân đội tình nguyện gồm gần 1,5 triệu quân nhân thường trực. Nga cũng có gần 1,1 triệu quân nhân thường trực. Như vậy, tổng cộng các nước RIC có hơn 4,6 triệu quân nhân thường trực. Còn nếu tính cả lực lượng dự bị thì quân số của 3 nước trên còn lớn hơn nhiều nữa, vượt xa lực lượng của NATO.

Nguồn lực này tạo điều kiện cho RIC trong chống khủng bố, bảo đảm an ninh mạng và an ninh khu vực mặc dù họ vẫn gặp phải một số vấn đề nhất định trong phối hợp triển khai lực lượng chung do khác biệt về vũ khí khí tài và học thuyết quân sự.

Về lương thực, cả Nga và Ấn Độ đều là những nhà sản xuất lúa mì lớn, trong khi Trung Quốc và Ấn Độ đi đầu về sản xuất gạo.

Về hàng hải, cả 3 nước đều có đường bờ biển dài đáng kể.

Liên minh SCO của Nga - Trung Quốc đối chọi khối quân sự NATO như thế nào?

VOV.VN - Đằng sau xung đột Ukraine, tổ chức SCO với nòng cốt là Nga và Trung Quốc, đang lớn mạnh không ngừng, với xu hướng trở thành đối trọng đáng gờm của khối quân sự NATO.

Ba nước trên cũng sở hữu nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú. Nga có trữ lượng dầu khí hàng đầu thế giới, Trung Quốc đứng đầu thế giới về đất hiếm cũng như cơ sở chế biến đất hiếm. Quặng đất hiếm của Nga và Ấn Độ cũng không phải là ít.

Như vậy RIC có nguồn tài nguyên đảm bảo an ninh năng lượng và nguyên liệu cho những ngành công nghệ quan trọng như xe điện, chất bán dẫn và thiết bị quân sự.

Về công nghiệp quốc phòng, khối RIC có sự độc lập cao. Các nước thành viên đều có nhiều tổ hợp công nghiệp quân sự lớn, với nhiều bước tiến về công nghệ quân sự.

Không những thế, Nga, Trung Quốc và Ấn Độ đều có những năng lực đáng kể về hàng không vũ trụ, tạo ra thách thức lớn cho Cơ quan Hàng không và vũ trụ Mỹ (NASA).

Ấn Độ và Trung Quốc là những nước dẫn đầu trong khối phương Nam Toàn cầu; Nga và Trung Quốc là ủy viên thường trực của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc. Có khả năng Ấn Độ sẽ trở thành một ủy viên thường trực mới của hội đồng này.

Chưa kể, ba nước này nằm sát nhau về mặt địa lý, nên dễ tương trợ phòng thủ cho nhau.

Trở ngại chủ yếu cho liên kết trong khối RIC là tranh chấp lãnh thổ giữa Ấn Độ và Trung Quốc ở khu vực biên giới. Tuy nhiên, Nga và Trung Quốc đã dàn xếp được tranh chấp vùng biên nên điều tương tự có thể xảy đến với mối quan hệ giữa Trung Quốc và Ấn Độ.

Xem thêm:

>> Mỹ khó cạnh tranh được với Trung Quốc và Nga ở toàn bộ Nam toàn cầu

>> Kế hoạch của Nga nhằm xây dựng trật tự thế giới đa cực

>> Ấn Độ cảnh giác với yếu tố Trung Quốc ở yết hầu Đông Bắc như thế nào?

>> Đạn pháo Ấn Độ được sử dụng ở Ukraine, quan hệ Nga - Ấn bị ảnh hưởng ra sao?