“Mua bán, sử dụng trái phép chất ma túy là hành vi vi phạm pháp luật. Điều này đã được các cấp, các ngành tuyên truyền bằng nhiều hình thức, đặc biệt trên các phương tiện thông tin đại chúng để nâng cao ý thức phòng, chống ma túy của các tầng lớp nhân dân. Thiết nghĩ các ca sỹ, nghệ sỹ là người của công chúng và cũng là một trong những người được tiếp cận với những thông tin này sớm nhất. Như vậy, việc cố tình sử dụng trái phép chất ma túy là một hành vi vi phạm pháp luật, hơn thế nữa lại gây ảnh hưởng xấu đến dư luận xã hội và đánh mất hình ảnh của chính họ trong mắt công chúng” - Đó là chia sẻ của ông Phí Anh Hoàng, Giám đốc Cơ sở Cai nghiện ma túy số 6 Hà Nội.

PV: Thưa ông, thời gian qua có một số nghệ sỹ của Showbiz Việt bị bắt vì liên quan đến việc sử dụng trái phép chất ma túy. Sau khi bị bắt, nhiều nghệ sỹ lý giải cho việc làm của mình nhằm mục đích tìm cảm xúc cân bằng, hay hưng phấn hơn trong sáng tạo? Theo ông, nhận thức này là đúng hay sai? 

Ông Phí Anh Hoàng: Trước tiên phải khẳng định rằng, các ca sỹ, nghệ sỹ vừa bị cơ quan chức năng bắt giữ liên quan đến ma tuý trên đều là những người nổi tiếng có nhiều đóng góp cho nền nghệ thuật nước nhà. Họ cũng được công chúng yêu mến và ghi nhận.

Vì nhiều lý do mà họ sử dụng ma túy như: do gia đình gặp biến cố dẫn đến sốc tâm lý, tìm cảm giác thăng hoa để sáng tác, hay vì hám lời nên mua ma túy bán lại để ăn chơi, hoặc không hào hứng với những thú chơi bình thường nên đi tìm cảm giác mới lạ rồi nghiện ngập lúc nào không hay…Đó là cách họ lý giải cho việc sử dụng ma túy của mình. 

Vậy để có cái nhìn khách quan về vấn đề này chúng ta cùng làm rõ về khái niệm ma túy. Hiện nay có nhiều định nghĩa về ma túy nhưng chúng ta tìm hiểu 2 khái niệm về ma túy phổ biến nhất hiện nay:

Theo tổ chức y tế thế giới WHO: Ma túy là những chất gây nghiện có nguồn gốc tự nhiên hay tổng hợp, khi vào cơ thể(đường hút, hít, uống, tiêm chích) gây ức chế hay kích thích mạnh hệ thần kinh trung ương, làm giảm đau, gây ảo giác, sảng khoái, gây cho người nghiện ham muốn không kìm chế được, phải tăng liều để thỏa mãn cơn thèm.

Theo Luật Phòng chống ma tuý, thì ma túy là các chất gây nghiện, chất hướng thần được quy định trong danh mục do Chính phủ ban hành

Nếu soi vào khái niệm về bản chất của ma túy và đứng trên góc độ là người đang công tác trong lĩnh vực phòng, chống tệ nạn xã hội đặc biệt là ma túy, tôi không khẳng định hay phán xét những lý do của họ là đúng hay sai mà trên quan điểm cá nhân thì tất cả chúng ta ai cũng phải sống và làm việc dựa trên hiến pháp và pháp luật. 

Mua bán, sử dụng trái phép chất ma túy là hành vi vi phạm pháp luật. Điều này đã được các cấp, các ngành tuyên truyền bằng nhiều hình thức, đặc biệt trên các phương tiện thông tin đại chúng để nâng cao ý thức phòng, chống ma túy của các tầng lớp nhân dân. 

Thiết nghĩ các ca sỹ, nghệ sỹ là người của công chúng và cũng là một trong những người được tiếp cận với những thông tin này sớm nhất. Như vậy, việc cố tình sử dụng trái phép chất ma túy là một hành vi vi phạm pháp luật, hơn thế nữa lại gây ảnh hưởng xấu đến dư luận xã hội và đánh mất hình ảnh của chính họ trong mắt công chúng (có thể do nhận thức chưa đầy đủ về ma túy cũng như chưa lường trước hết được tác hại của ma túy nên họ đã vấp ngã- họ vừa đáng thương vừa đáng trách).

PV: Ông có thể nêu tác hại của ma túy?

Ông Phí Anh Hoàng: Ma túy không chỉ phá hủy hệ thần kinh mà nó ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người nghiện, gây ra rối loạn ở từng bộ phận đến suy nhược toàn thân người nghiện cụ thể:

Đối với hệ tiêu hóa: Người nghiện luôn có cảm giác chán ăn, thường có cảm giác buồn nôn, đau bụng, đại tiện lúc lỏng, lúc táo bón.

Đối với hệ hô hấp: Các chất ma túy kích thích hô hấp gây tăng tần số thở trong thời gian ngắn, sau đó sẽ gây ức chế hô hấp, nhất là khi dùng quá liều. Nhiều trường hợp ngưng thở nếu không cấp cứu kịp thời sẽ dẫn đến tử vong, đôi khi ngưng thở rất đột ngột.

Đối với hệ tim mạch: Các chất ma túy sẽ kích thích làm tăng nhịp tim, ảnh hưởng trực tiếp lên tim, gây co thắt mạch vành tạo nên cơn đau thắt ngực, nặng hơn có thể gây nhồi máu cơ tim. Chúng cũng là nguyên nhân của các rối loạn nhịp đe dọa tính mạng người dùng ma túy. Ngoài ra còn gây nên tình trạng co mạch làm tăng huyết áp.

Đặc biệt đối với hệ thần kinh: Khi ma túy vào cơ thể sẽ tác động trực tiếp lên hệ thần kinh trung ương gây nên tình trạng kích thích hoặc ức chế toàn phần ở bán cầu đại não. Người nghiện nặng có biểu hiện rối loạn phản xạ thần kinh, đau đầu chóng mặt, trí nhớ giảm sút, viêm dây thần kinh, rối loạn cảm giác, run chân tay, chậm chạp, u sầu, ngại vận động, dễ bị kích động. Nếu dùng liều cao có thể bị ngộ độc cấp, biểu hiện rối loạn thần kinh nặng, hôn mê.

Nghiện ma túy làm mất khả năng lao động, học tập; làm hệ thần kinh bị tổn hại dẫn đến thoái hóa nhân cách, rối loạn hành vi, dễ vi phạm pháp luật...(chủ yếu mình nói tác hai đối với sức khỏe bản thân người nghiện).

Ngoài phá huỷ hệ thần kinh, ma tuý còn hoại tử tế bào gan, ảo thính, ảo thị,… nghiện ma túy làm mất khả năng lao động, học tập.

PV: Thực tế chứng minh là thời gian qua, lực lượng chức năng liên tiếp bắt giữ các vụ tổ chức sử dụng ma tuý tại  bar, vũ trường? Theo ông, việc người trẻ dễ dãi trong sinh hoạt, sẵn sàng sử dụng ma túy như thế biểu hiện cho vấn đề gì?

Ông Phí Anh Hoàng: Trong xu thế công nghệ, kinh tế và mạng xã hội phát triển hiện nay thì tội phạm sản xuất, buôn bán và tổ chức sử dụng ma túy ngày càng trẻ hóa, trong đó không ít đối tượng là học sinh, sinh viên... Thời gian gần đây, người sử dụng nhất là giới trẻ có xu hướng chuyển sang dùng ma túy tổng hợp, phổ thông nhất là ma túy đá (methamphetamine), thuốc lắc (MDMA), ketamine, cỏ Mỹ...

“Ma túy tổng hợp có sức hút đặc biệt, không gây mức độ lệ thuộc mạnh từng giờ, từng phút mà có thể kéo dài khoảng cách giữa các lần sử dụng hàng tuần, hàng tháng mà không lên cơn nghiện, vật thuốc như các loại ma túy truyền thống. Đa số giới trẻ lầm tưởng cỏ Mỹ, thuốc lắc, đá… không phải là ma túy, không gây nghiện nên mất cảnh và dễ dàng bị dụ dỗ, lôi kéo và tái sử dụng nhiều lần”

Nhiều bạn trẻ sau khi đến trại cai nghiện họ tâm sự, họ sử dụng thuốc lắc, cỏ Mỹ vì sĩ diện, muốn thể hiện bản thân trước bạn bè. Một số tự cho rằng, phải cắn kẹo, hút cỏ, đập đá mới thể hiện đẳng cấp dân chơi. Số khác sử dụng lần đầu thấy cảm giác hưng phấn kéo dài trong các cuộc vui, tiệc tùng, sinh nhật mà không lên cơn nghiện, thèm như heroin nên nghĩ rằng nó không có hại và tái sử dụng trong những lần sau”. Đó là biểu hiện của sự thiếu hiểu biết dẫn đến nhận thức sai lầm về ma túy của giới trẻ. Điều này cũng dấy lên mối lo ngại trong công tác giáo dục giữa ba nhà “ Gia đình- nhà giáo dục- nhà quản lý”.

PV: Để khắc phục tình trạng trên, theo ông chúng ta cần làm những gì?

Ông Phí Anh Hoàng: Theo tôi, chúng ta cần nâng cao năng lực quản lý của các cơ quan chức năng trong công tác đấu tranh đối với các hành vi mua, bán, sử dụng trái phép chất ma túy “ chặn cung- giảm cầu tiến tới xóa bỏ hoàn toàn tện nạn ma túy ra khỏi đời sống xã hội. Đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền với nhiều hình thức về công tác phòng, chống ma túy, đặc biệt là tác hại của ma túy đối với bản thân người dùng, gia đình và xã hội.

Đồng thời, cần nâng cao năng lực phối hợp giữa các cấp, các ngành, các tổ chức chính trị xã hội từ Trung ương đến địa phương trong công tác giải quyết các vấn đề về ma túy.

Cùng với đó, mỗi gia đình cần quan tâm hơn nữa trong công tác giáo dục nâng cao nhận thức cho con trẻ về mối nguy cơ từ các tệ nạn xã hội đặc biệt là tệ nạn ma túy. Từ đó, nâng cao hiệu quả cai nghiện tại các cơ sở cai nghiện ma túy trên toàn quốc.

PV: Hiện nay, Cơ sở Cai nghiện ma túy số 6 Hà Nội đang áp dụng biện pháp cai nghiện thế nào, thưa ông? Theo ông ma túy hiện nay có dễ cai không?

Ông Phí Anh Hoàng: Hiện tại Cơ sở CNMT số 6 Hà Nội nói riêng và các Cơ sở cai nghiện ma túy nói chung đang thực hiện các biện pháp cai nghiện theo như quy định tại Điều 28 của Luật PCMT năm 2021 đó là: 

Cai nghiện ma túy tự nguyện

Cai nghiện ma túy bắt buộc

Trong đó biện pháp cai nghiện ma túy tự nguyện được thực hiện tại gia đình, cộng đồng hoặc tại cơ sở cai nghiện ma túy; biện pháp cai nghiện ma túy bắt buộc được thực hiện tại cơ sở cai nghiện ma túy công lập.

Hiện nay, tại Cơ sở cai nghiện ma túy đang thực hiện công tác điều trị cho người nghiện thông qua quy trình 05 giai đoạn gồm:

Giai đoạn 1: Tiếp nhận, phân loại. Giai đoạn 2: Điều trị cắt cơn giải độc, điều trị rối loạn tâm thần, điều trị các bệnh lý khác. Giai đoạn 3: Giáo dục, tư vấn phục hồi hành vi nhân cách. Giai đoạn 4: Lao động trị liệu, học nghề. Giai đoạn 5: Chuẩn bị tái hòa nhập cộng đồng

Như vậy cai nghiện ma tuý không chỉ là sự can thiệp về mặt y tế mà là sự can thiệp của tổng thể các yếu tố bao gồm cả công tác giáo dục, tư vấn, lao động trị liệu…Trong đó, can thiệp về y tế giúp người nghiện lấy lại sự cân bằng về thể chất, tâm lý; can thiệp của tư vấn, giáo dục giúp người nghiện thay đổi nhận thức, hiểu được tác hại của ma túy và những hệ lụy của ma túy gây ra đối với bản thân, gia đình và xã hội, từ đó thay đổi về hành vi từ bỏ ma túy.

Tuy nhiên, phải khẳng định rằng cai nghiện ma tuý là 1 quá trình rất gian nan, vất vả đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, và quan trọng nhất, mang tính chất quyết định sự thành công của quá trình cai nghiện là sự quyết tâm của chính bản thân người nghiện, bên cạnh đó là sự đồng hành giúp đỡ của gia đình, người thân và của chúng ta- những người làm công tác cai nghiện, những người làm truyền thông, định hướng dẫn dắt dư luận giúp cho mọi người hiểu đúng và tránh xa ma túy.

PV: Dịp này, ông có lời khuyên thế nào cho người trẻ?

Ông Phí Anh Hoàng: Ngay từ đầu cuộc trao đổi, chúng ta cũng đã nhận thấy rất rõ tác hại của ma túy, đặc biệt hệ lụy của ma túy gây ra đối với giới trẻ nói riêng và toàn xã hội nói chung.

Ma túy gây lên sự tổn hại về sức khỏe, kinh tế, làm băng hoại các giá trị đạo đức, thuần phong mỹ tục; ảnh hưởng đến an ninh trật tự, an toàn xã hội; là nguyên nhân của các loại tội phạm và là con đường ngắn nhất dẫn đến HIV/AIDS. Và khi vướng vào ma túy thì rất khó khăn gian nan trong việc cai nghiện. Vì vậy lời khuyên dành cho các bạn trẻ là “Ma túy không được thử dù chỉ một lần”.

PV: Xin cảm ơn ông!.