Bệnh nhân nữ tên N.T.K.D, 75 tuổi, địa chỉ ở tỉnh An Giang, được chuyển đến Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ vào lúc 10 giờ 30 phút ngày 17/7/2023 với tình trạng đau đầu, chóng mặt kèm đau hốc mắt bên phải trên 2 tháng. Được biết, bệnh nhân có tăng huyết áp nhiều năm được điều trị liên tục. Tuy nhiên, điều trị nhiều nơi và nhiều chuyên Khoa như Mắt - Răng hàm mặt nhưng các triệu chứng không giảm mà ngày càng nặng.

Bệnh nhân được chỉ định chụp MRI 3.0T có cản từ khảo sát vùng hốc mắt nghi ngờ rò động mạch cảnh xoang hang dạng gián tiếp nên tư vấn và hướng dẫn cho bệnh nhân nhập viện theo dõi.

Hội chẩn với nhiều chuyên khoa, các bác sĩ thực hiện chụp động mạch số xóa nền (DSA), kết quả xác định bệnh nhân bị rò động - tĩnh mạch xoang hang bên phải dạng gián tiếp từ động mạch cảnh trong - ngoài bên phải và cảnh trong trái. Các bác sĩ Khoa Chẩn đoán hình ảnh quyết định thực hiện can thiệp điều trị dị dạng thông động - tĩnh mạch bằng phương pháp can thiệp mạch máu số xóa nền (DSA). Thời gian can thiệp thành công để bít được các lỗ rò bằng các vòng xoắn kim loại (coil) là 5 tiếng. Đây được xem là một trường hợp khó vì có nhiều lỗ rò rất phức tạp và đường chọn lọc đến vị trí điểm cần can thiệp rất khó tiếp cận ở cả 02 hướng là từ tĩnh mạch cảnh trong bên phải và trái.

Hiện, bệnh nhân tỉnh, tiếp xúc được, không yếu liệt chi, các triệu chứng đau đầu giảm rõ (giảm khoảng 80% trong vòng 24 tiếng từ sau can thiệp), mắt nhìn tốt, dấu hiệu sinh tồn ổn định, đang được điều trị, chăm sóc và theo dõi tại Khoa Đột quỵ.

Theo BS.CK1 Trần Công Khánh - Phó Khoa Chẩn đoán hình ảnh, Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ, rò động mạch cảnh - xoang hang là sự thông nối bất thường từ động mạch cảnh qua xoang tĩnh mạch hang. Lúc này, người bệnh sẽ có biểu hiện “kinh điển” bằng các dấu hiệu kết mạc mắt đỏ, đẩy lồi nhãn cầu và rò động mạch trong nhãn cầu; khi tình trạng nặng, một số bệnh nhân sẽ có hiện tượng nhìn đôi hay diễn tiến đến mất thị giác.

Thông thường rò động mạch cảnh - xoang hang được chia ra làm 2 loại là rò trực tiếp và gián tiếp. Rò động mạch cảnh - xoang hang trực tiếp chiếm đa số các trường hợp, hay gặp nhất là sau chấn thương đầu do tai nạn giao thông.

Đối với thể gián tiếp, triệu chứng lâm sàng thường ít rầm rộ hơn rò trực tiếp. Triệu chứng hay gặp nhất là đỏ mắt kéo dài, sau đó mắt mờ dần, điều trị nội khoa không cải thiện.

Vì các triệu chứng khá kín đáo nên đa số bệnh nhân được chẩn đoán và điều trị muộn. Do đó, thường có các biến chứng lên mắt do ứ trệ tuần hoàn tĩnh mạch như: Tăng nhãn áp thứ phát do tăng áp lực tĩnh mạch thượng củng mạc. Biến chứng lên đáy mắt: Phù gai thị, teo gai thị, xuất huyết võng mạc, tắc tĩnh mạch trung tâm võng mạc.