Ngày 16/6, ngày thứ tư trong cuộc chiến với Israel, Hội đồng An ninh Quốc gia Tối cao Iran nhóm họp khẩn trong một hầm ngầm sâu 30 mét dưới sườn núi phía Tây Tehran. Cuộc họp khi đó tuyệt mật đến mức chỉ có vài quan chức cấp cao của chính phủ và quân đội Iran biết thời gian và địa điểm. Nhiều ngày trước đó, chiến dịch ném bom dữ dội của Israel đã phá hủy hàng loạt mục tiêu quân sự, chính phủ và hạt nhân của Iran, đồng thời loại bỏ nhiều chỉ huy quân sự cấp cao và nhà khoa học hạt nhân của nước này.

Tham dự cuộc họp khi đó có Tổng thống Masoud Pezeshkian, các lãnh đạo ngành tư pháp, tình báo và các chỉ huy quân sự cấp cao. Tất cả đều đi bằng xe riêng và không mang theo điện thoại di động, do lo ngại bị tình báo Israel theo dõi.

Tuy nhiên, chỉ ít phút sau khi cuộc họp bắt đầu, chiến đấu cơ Israel đã thả 6 quả bom nhắm vào 2 cửa ra vào hầm ngầm. Không ai trong hầm thiệt mạng, song khi bước ra ngoài, các lãnh đạo Iran chứng kiến một số vệ sĩ đã tử vong trong loạt không kích.

Lần ra dấu vết từ đội vệ sĩ

Cuộc tấn công này phơi bày lỗ hổng an ninh nghiêm trọng: Israel đã lần ra địa điểm cuộc họp nhờ xâm nhập điện thoại của các cận vệ đi theo lãnh đạo Iran và đứng chờ bên ngoài. Việc Israel theo dõi lực lượng vệ sĩ chưa từng được tiết lộ trước đây. Đây chỉ là một phần trong nỗ lực lớn hơn nhằm thâm nhập vào những vòng tròn được bảo vệ nghiêm ngặt nhất của bộ máy an ninh và tình báo Iran.

Theo các quan chức Iran và Israel, việc cận vệ sử dụng điện thoại bất cẩn trong nhiều năm, kể cả đăng bài trên mạng xã hội, đã giúp Israel săn lùng các nhà khoa học hạt nhân và chỉ huy quân sự Iran, từ đó không kích và sát hại họ ngay trong tuần đầu tiên của cuộc chiến hồi tháng 6.

“Chúng ta biết các quan chức và tướng lĩnh cấp cao không mang điện thoại, nhưng cận vệ và lái xe của họ thì có; họ đã không tuân thủ quy tắc an toàn và đó là cách họ bị lần ra dấu vết”, ông Sasan Karimi, cựu Phó Chủ tịch phụ trách chiến lược của chính phủ Iran, hiện là giảng viên Đại học Tehran, nhận định.

Bài viết của NY Times về vụ không kích của Israel cùng cách thức lần dấu các lãnh đạo Iran dựa trên phỏng vấn 5 quan chức cấp cao Iran, 2 thành viên Vệ binh Cách mạng Hồi giáo (IRGC) và 9 quan chức tình báo, quân sự Israel.

Những sai lầm từ đội vệ sĩ chỉ là một phần trong loạt lỗ hổng an ninh mà chính quan chức Iran thừa nhận. Israel nhiều năm qua đã kết hợp mạng lưới điệp viên, cơ sở tại chỗ và công nghệ hiện đại để đối phó Iran, gây thiệt hại không nhỏ cho Tehran.

“Sự xâm nhập đã vươn tới cấp cao nhất trong bộ máy ra quyết định của chúng ta”, cựu Phó Tổng thống Iran Mostafa Hashemi Taba thừa nhận hồi cuối tháng 6.

Trong tháng này, Iran đã xử tử nhà khoa học hạt nhân Roozbeh Vadi với cáo buộc làm gián điệp cho Israel và hỗ trợ ám sát một nhà khoa học khác. Ba quan chức cấp cao và một thành viên IRGC cho biết, hàng chục người trong quân đội, tình báo và chính phủ cũng đã bị bắt hoặc quản thúc tại gia với cáo buộc gián điệp, trong đó có cả những nhân vật cấp cao. Israel không xác nhận cũng không phủ nhận.

“Trò chơi gián điệp” vốn là phần không thể thiếu trong cuộc chiến ngầm kéo dài nhiều thập kỷ giữa Iran và Israel. Thành công của Israel trong việc loại bỏ nhiều nhân vật cấp cao Iran hồi tháng 6 cho thấy cán cân đang nghiêng rõ rệt về phía Tel Aviv.

Chiến dịch “Đám cưới Đỏ” và “Narnia”

Theo quan chức Israel, từ cuối năm 2022, họ đã theo dõi các nhà khoa học hạt nhân Iran và cân nhắc loại bỏ từ tháng 10/2023, song tạm hoãn để tránh căng thẳng với chính quyền Mỹ. Từ cuối năm 2024 đến tháng 6 năm nay, “nhóm chặt đầu” của Israel đã rà soát hồ sơ hàng trăm nhà khoa học trong chương trình hạt nhân Iran, danh sách ban đầu 400 người được rút xuống còn 100. Cuối cùng, Israel đã tập trung ám sát 13 nhà khoa học.

Cùng lúc, Israel triển khai kế hoạch “Chiến dịch Đám cưới Đỏ” nhằm loại bỏ các tướng lĩnh quân đội Iran, trong đó Tướng Amir Ali Hajizadeh – chỉ huy Lực lượng Hàng không Vũ trụ IRGC – là mục tiêu đầu tiên. Ý tưởng cơ bản là tấn công đồng loạt 20 - 25 mục tiêu con người trong đợt không kích mở màn, bởi sau đó họ sẽ cảnh giác hơn và khó tiếp cận.

Trong khi đó, Chiến dịch “Narnia” được thiết kế nhằm hạ sát nhóm nhà khoa học được cho là đang nghiên cứu chế tạo cơ chế kích hoạt urani làm giàu cao – một khâu then chốt để chế tạo vũ khí hạt nhân. Israel coi nhóm này là mối đe dọa sống còn.

Các quan chức Israel cho rằng Iran càng gia tăng biện pháp bảo vệ cho các quan chức cấp cao thì lại càng tạo ra điểm yếu cho chính họ.

Lo ngại sẽ có thêm nhiều vụ ám sát tương tự những gì Israel đã từng thực hiện thành công trước đây, Lãnh đạo tối cao Ayatollah Ali Khamenei đã ra lệnh triển khai các biện pháp an ninh toàn diện, bao gồm cả việc bố trí lực lượng vệ sĩ hùng hậu. Đồng thời ông cũng yêu cầu hạn chế tuyệt đối việc sử dụng điện thoại, mạng xã hội và ứng dụng nhắn tin như WhatsApp trong giới quan chức. Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều cận vệ vẫn mang theo điện thoại, thậm chí đăng tải thông tin lên mạng xã hội.

“Việc sử dụng quá nhiều cận vệ chính là điểm yếu của họ và chúng tôi biết cách khai thác”, một quan chức quốc phòng Israel cho biết.

Năm 2024, sau vụ Israel kích nổ bom cài trong hàng nghìn máy nhắn tin của Hezbollah ở Lebanon, Iran đã cấm các quan chức, đặc biệt là những người đảm nhiệm vị trí nhạy cảm, sử dụng điện thoại thông minh. Tuy nhiên, lệnh cấm ban đầu không áp dụng với cận vệ, cho đến sau loạt vụ ám sát trong ngày đầu của cuộc chiến 12 ngày. Hiện nay, họ chỉ được phép dùng bộ đàm, còn điện thoại di động chỉ do tổ trưởng mang theo và không đi cùng lãnh đạo.

Bất chấp quy định, vẫn có người vi phạm và mang điện thoại vào cuộc họp Hội đồng An ninh Quốc gia ngày 16/6, tạo điều kiện để Israel tiến hành không kích chính xác.

Lỗ hổng chí mạng

Nhà phân tích Hamzeh Safavi, con trai cố vấn quân sự hàng đầu của Lãnh đạo tối cao Khamenei, cảnh báo rằng ưu thế công nghệ của Israel là mối đe dọa chí mạng với Iran. Ông nhấn mạnh: “Chúng ta phải làm mọi cách để nhận diện và xử lý lỗ hổng này; không có gì cấp bách hơn”.

Bộ Tình báo Iran tuyên bố trong tháng này đã ngăn chặn âm mưu ám sát 23 quan chức cấp cao, đồng thời phát hiện 13 kế hoạch ám sát khác nhằm vào 35 lãnh đạo quân sự và chính phủ. Ngoài ra, 21 nghi phạm bị bắt với cáo buộc làm việc cho Mossad tại ít nhất 11 tỉnh.

Trong khi đó, Israel coi việc ám sát các nhà khoa học hạt nhân hàng đầu Iran là ưu tiên, nhằm làm chậm chương trình hạt nhân. Có thông tin Tel Aviv thậm chí đã đầu độc 2 nhà khoa học trẻ triển vọng của Iran.

Đến thời điểm cuộc họp ngày 16/6, Israel đã sát hại nhiều nhân vật chủ chốt, trong đó có các nhà khoa học Mohammad Mehdi Tehranchi và Fereydoun Abbasi. Chính điện thoại của đội vệ sĩ đã giúp Israel lần ra mục tiêu. Ngoài ra, ít nhất 30 tướng lĩnh cấp cao cũng đã thiệt mạng trong loạt không kích.

Tại cuộc họp hôm đó, ngoài Tổng thống Pezeshkian còn có Chủ tịch Quốc hội Mohammad Baqer Ghalibaf, Chánh án Gholam-Hossein Mohseni-Ejei, cùng các Bộ trưởng Nội vụ, Quốc phòng, Tình báo và nhiều chỉ huy quân sự vừa được bổ nhiệm thay thế người tiền nhiệm bị sát hại trước đó.

Cuộc tấn công khiến căn hầm bị phá hủy, khói bụi mù mịt và mất điện. Tổng thống Pezeshkian bị thương nhẹ ở chân, còn Bộ trưởng Nội vụ phải nhập viện vì suy hô hấp.

Phát biểu sau đó, Tổng thống Pezeshkian nhấn mạnh: “Nếu Israel thành công trong việc giết chết toàn bộ lãnh đạo cấp cao, đất nước sẽ rơi vào hỗn loạn. Người dân sẽ mất niềm tin và hy vọng”.

Cải tổ bộ máy an ninh, Iran sẽ đối phó hữu hiệu với Israel?

VOV.VN - Sau khi hứng chịu những đòn tập kích bất ngờ chưa từng có tiền lệ từ phía Israel hồi tháng 6/2025, Iran đã khẩn trương cải tổ bộ máy an ninh của mình với việc lập ra Hội đồng Quốc phòng và tái bổ nhiệm thư ký Hội đồng An ninh quốc gia tối cao của nước này.