“Doanh nghiệp phải kiện là chuyện bất đắc dĩ. Chúng tôi kiện để đòi lại danh dự, nhưng quan trọng hơn là để các doanh nghiệp khác không còn bị nhũng nhiễu, gây khó” - ông Nguyễn Văn Năm, GĐ Công ty TNHH MTV Nhà hàng Năm Nhỏ (Cty Năm Nhỏ) nêu lý do.

Ngưng cấp giấy chứng nhận nhưng vẫn phạt

Liên quan nghi vấn ngộ độc thực phẩm mà Chi cục an toàn vệ sinh thực phẩm Kiên Giang khẳng định xảy ra tại Nhà hàng Năm Nhỏ do món cơm gà Hải Nam, mới đây chủ Nhà hàng Năm Nhỏ đã khởi kiện ông Lê Bá Cường- Chi cục trưởng Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm (ATVSTP) Kiên Giang. Ngày 16/4/2019 TAND tỉnh Kiên Giang ra “Thông báo thụ lý vụ án khởi kiện hành chính”.

Một góc nhà hàng Năm Nhỏ tại TP Rạch Giá, Kiên Giang.

Kinh doanh chuỗi nhà hàng đầu tiên ở khu đô thị mới lấn biển TP Rạch Giá đã 13 năm nay trên diện tích 6.200m2, năm nào Nhà hàng Năm Nhỏ cũng được công nhận cơ sở đủ điều kiện ATVSTP và được cấp Giấy chứng nhận.

Tuy nhiên, ngày 17/12/2018 Nhà hàng bị Chi cục trưởng Chi cục ATVSTP Kiên Giang (Chi cục) ký Quyết định số 20 xử phạt 25 triệu đồng vì “không có giấy chứng nhận đủ điều kiện ATVSTP” và phạt 8 triệu đồng do “không xuất trình được sổ kiểm thực 3 bước”, tổng cộng 33 triệu đồng.

Không “tâm phục, khẩu phục”, ông Nguyễn Văn Năm khiếu nại, sau đó khởi kiện ra tòa.

Ông cho biết, Nhà hàng được cấp giấy chứng nhận ngày 9/11//2015, có giá trị đến ngày 9/11/2018. Trước thời điểm hết hạn, công ty cử nhân viên đến Chi cục để làm thủ tục cấp giấy chứng nhận. Tuy nhiên, cán bộ ở đây không nhận hồ sơ với lý do “Chờ Chi cục mở lớp tập huấn và có danh sách xác nhận kiến thức về ATVSTP mới được cấp lại”.

Sau thời gian chờ không thấy, công ty lại cử người đến Chi cục thì được cán bộ ở đây giải thích: Do có Nghị định mới, nhà hàng chỉ cần lập danh sách xác nhận nhân viên mà không cần đợi Chi cục mở lớp tập huấn và cấp giấy chứng nhận như trước nữa.

Thông báo tạm ngưng cấp giấy chứng nhận khiến doanh nghiệp phải chờ, nếu kiểm tra sẽ bị phạt vì giấy chứng nhận hết hạn.

Tin lời cán bộ, ngày 13/12/2018 khi công ty đem hồ sơ đến Chi cục thì được cán bộ phòng hành chính ở đây xác nhận vào đơn “Chi cục ATVSTP đang trình Sở Y tế và UBND phân cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện nên tạm ngưng nhận hồ sơ. Khi được sự chỉ đạo nhận hồ sơ, Chi cục sẽ thông báo cho cơ sở được biết” (ký tên Nguyệt).

Tương tự công ty Năm Nhỏ, ngày 25/3/2019, Chi cục trưởng Lê Bá Cường có văn bản trả lời nhà hàng Hoa Biển - Cánh Buồm (TP Rạch Giá): “Hiện nay Chi cục ATVSTP tạm ngưng công tác thẩm định, cấp giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện ATTP để chờ quyết định phân công quản lý của UBND tỉnh”.

Theo giải thích của ông Cường “giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện ATVSTP hết hạn mà chưa được cấp lại coi như là không có giấy theo quy định”?

Giữa cách làm việc và cách giải thích như trên đã tự mâu thuẫn. Vậy trong thời gian ‘tạm ngưng”, toàn tỉnh Kiên Giang có bao nhiêu cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống hết hạn giấy chứng nhận? Các cơ sở kinh doanh cần được giải thích rõ việc này.

Thứ nhất, Nghị định 15/2018 của Chính phủ (có hiệu lực từ 2/2/2018) và Nghị định 155/2018 (có hiệu lực từ 12/11/2018), nhưng mãi đến tháng 6/2019 vẫn chưa triển khai. Sự chậm trễ này đã gây khó đối với các cơ sở sản xuất kinh doanh và dịch vụ ăn uống? Liệu sẽ có bao nhiêu nhà hàng ở Kiên Giang (đặc biệt là “đảo ngọc” Phú Quốc) có thể bị xử phạt hành chính, bị “bêu tên” nếu Chi cục ATVSTP kiểm tra tương tự công ty Năm Nhỏ?

Thứ hai,nếu việc chậm trễ này do khách quan, thì lẽ ra Chi cục phải có văn bản thông báo trên website của đơn vị, niêm yết công khai tại trụ sở; hoặc nếu “cầu thị” hơn thì gửi tới các cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống trên địa bàn. Trong khi đó, cơ sở nào đến “xin” thì trả lời không chính thức. Vậy nếu cán bộ tên Nguyệt thông tin cho doanh nghiệp không đúng, gây thiệt hại thì ai là người chịu trách nhiệm?

Thứ ba,thời gian chờ đợi để cấp giấy chứng nhận đã gây khó cho các cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống trên địa bàn và thiếu giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện ATVSTP trong thời gian qua không phải lỗi của doan nghiệp. Vậy Quyết định xử phạt Nhà hàng Năm Nhỏ 25 triệu đồng “do thiếu giấy chứng nhận” có phù hợp với pháp luật và thực tiễn hay không?

Chi cục trưởng ATVSTP Kiên Giang Lê Bá Cường tại buổi làm việc với phóng viên.

Cách làm việc như Chi cục ATVSTP Kiên Giang gây trở ngại trong cải cách hành chính, thu hút đầu tư, cần được chấn chỉnh, xử lý kịp thời.

Công văn trả lời “đơn khiếu nại”: Sai luật

Trước đó Chi cục có kết luận, Nhà hàng Năm Nhỏ là cơ sở gây ngộ độc thực phẩm ngày 24/11/2018 cho 61 thực khách do món cơm gà Hải Nam hấp. Tuy nhiên, kết luận này bị dư luận và doanh nghiệp phản ứng gay gắt, bởi việc điều tra người bị nghi ngộ độc qua điện thoại một cách “thần tốc” là sai với quy định của Bộ Y tế; là thiếu khách quan, không có cơ sở khoa học… Tuy nhiên quyết định xử phạt không nhắc gì tới kết luận về ngộ độc mà chỉ phạt do “không xuất trình được sổ kiểm thực ba bước”.

Không đồng ý với Quyết định xử phạt, ông Nguyễn Văn Năm làm đơn khiếu nại, gửi Chi cục ATVSTP Kiên Giang.

Ngày 2/1/2019, Chi cục trưởng Lê Bá Cường ký công văn số 01/CCATVSTP “trả lời đơn khiếu nại quyết định xử phạt vi phạm hành chính” của công ty Năm Nhỏ.

Theo quy định, việc ông Chi cục trưởng ký “công văn trả lời đơn khiếu nại quyết định xử phạt vi phạm hành chính” là trái với pháp luật về khiếu nại. Đúng ra, ông Cường phải ban hành “Quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu” thay vì “công văn trả lời”. Quyết định phải có các nội dung theo đúng điều 31 Luật khiếu nại.

Đặc biệt phải giải thích rõ “Quyền khiếu nại lần hai, quyền khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án” của công ty Năm Nhỏ. Đó là chưa kể trước khi ký quyết định còn phải xác minh nội dung khiếu nại và tổ chức đối thoại với người khiếu nại.

Đằng này nội dung "Công văn trả lời đơn khiếu nại”, ông Cường nhắc lại các hành vi vi phạm, đồng thời yêu cầu công ty Năm Nhỏ thực hiện nghiêm túc quyết định xử phạt do chính ông ký trước đó. Vì vậy, giám đốc công ty Năm Nhỏ khởi kiện và yêu cầu tòa án hủy văn bản này.

Chi cục ATVSTP Kiên Giang được giao thẩm quyền “3 trong 1 khép kín”: vừa cấp giấy chứng nhận; vừa thanh tra, kiểm tra; vừa có quyền xử phạt… nên rất dễ bị lạm quyền, cần được xem xét điều chỉnh.

Trong đơn khởi kiện, công ty Năm Nhỏ yêu cầu Tòa án buộc Chi cục ATVSTP Kiên Giang thực hiện gia hạn, cấp giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm cho Cty; Hủy quyết định số 20 ngày 17/12/2018 của Chi cục trưởng Chi cục ATVSTP Kiên Giang về việc xử phạt vi phạm hành chính; Hủy công văn số 01của Chi cục trưởng Lê Bá Cường trả lời đơn khiếu nại của công ty Năm Nhỏ.

4 lần thanh, kiểm tra: Trái Chỉ thị của Thủ tướng

Năm 2018, công ty Năm Nhỏ 4 lần bị thanh tra, kiểm tra. Tất cả những lần kiểm tra từ trước tới nay, đoàn kiểm tra đều có biên bản đánh giá chuỗi Nhà hàng Năm Nhỏ đạt chuẩn về mọi mặt và không có nhắc nhở hoặc khuyến cáo gì. Cụ thể:

Quyết định thanh tra số 23 ngày 9/1; Quyết định kiểm tra số 42 ngày 23/3 và Quyết định thanh tra số 63 ngày 4/12.

Đặc biệt, trong lúc cuộc thanh tra 10 ngày theo Quyết định 63 nêu trên vừa kết thúc, thì bất ngờ ngày 27/12/2018, Chi cục trưởng Lê Bá Cường lại ký Quyết định số 66, thanh tra công ty Năm Nhỏ với thời hạn 8 ngày. Lý do thanh tra rất mơ hồ “căn cứ phiếu khai báo ngộ độc thực phẩm của người dân vào ngày 27/12/2018”. Đáng chú ý là, thành phần Đoàn thanh tra có cả phóng viên đài, báo ở Kiên Giang?

Giám đốc công ty Năm Nhỏ cho biết, khi đoàn thanh tra đến, công ty ngạc nhiên vì thời điểm đó không nhận được bất kỳ khiếu nại hay thông tin nào về ngộ độc thực phẩm. Công ty đề nghị cung cấp danh tính khách hàng bị ngộ độc, nhưng đoàn thanh tra không cung cấp được. Sau đó họ ra về.

“Rốt cuộc, không có vụ ngộ độc nào xảy ra như lý do thanh tra và điều đó càng cho thấy ông Chi cục trưởng Chi cục ATVSTP Kiên Giang đã tùy tiện, nhũng nhiễu, gây khó cho doanh nghiệp” - ông Năm bức xúc.

Giám đốc công ty Năm Nhỏ: "Tôi khởi kiện để đòi công bằng và để các doanh nghiệp không bị nhũng nhiễu, gây khó".

Chỉ thị 20/2017 ngày 17/5/2017 của Thủ tướng Chính phủ nêu rõ “Không để xảy ra tình trạng thanh tra, kiểm tra quá 1/lần/năm đối với doanh nghiệp. Trường hợp thanh tra, kiểm tra đột xuất khi có dấu hiệu vi phạm pháp luật, chỉ ban hành quyết định khi có dấu hiệu vi phạm rõ ràng”.

Vì vậy, việc thanh tra, kiểm tra 4 lần trong 1 năm đối với công ty Năm Nhỏ là trái với Chỉ thị của Thủ tướng.

“Kinh doanh luôn phải đối mặt với nhiều rủi ro. Nếu được cán bộ hiểu và chia sẻ thì sẽ hạn chế, khắc phục được thiếu sót, sai phạm nếu có. Đằng này, họ nhũng nhiễu, gây khó, “vạch lá tìm sâu”, cố tìm bằng được lỗi nhỏ nhất để phạt doanh nghiệp thì làm sao chúng tôi yên tâm được?” - Giám đốc công ty Năm Nhỏ bức xúc./.