Sáng 2/8, tại Hà Nội, Văn phòng Chủ tịch nước kết hợp với Bộ Công an, Bộ Ngoại giao và Tòa án nhân dân Tối cao tổ chức họp báo công bố quyết định về đặc xá năm 2024 của Chủ tịch nước Tô Lâm.

Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước Phạm Thanh Hà, Thứ trưởng Bộ Công an - Trung tướng Lê Quốc Hùng, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Hà Kim Ngọc cùng Phó Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao Nguyễn Trí Tuệ dự họp báo.

Theo đó, năm 2024 sẽ thực hiện đặc xá tha tù trước thời hạn cho người bị kết án phạt tù có thời hạn, tù chung thân vào hai dịp. Đó là dịp 79 năm ngày Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9) và 70 năm giải phóng Thủ đô (10/10). Thời gian đã chấp hành án phạt tù để xét đặc xá tính đến 30/9/2024.

Từ 2009 đến nay, Việt Nam có 9 đợt đặc xá nhân sự kiện trọng đại để tha tù cho hơn 92.000 phạm nhân có quá trình cải tạo, lao động, học tập tốt. Lần gần nhất là dịp Quốc khánh 2/9/2022, Chủ tịch nước đã đặc xá cho 2.434 phạm nhân cải tạo tốt. Người được xét đặc xá dịp 2/9 và 10/10 năm nay gồm: đang chấp hành án phạt tù có thời hạn, tù nhân chung thân được giảm xuống tù có thời hạn, đang được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù.

Trong 7 điều kiện được đề nghị đặc xá, đầu tiên phải là ý thức cải tạo tốt, được xếp từ loại khá trở lên, chấp hành án tù ít nhất 1/2 thời gian phạt hoặc 15 năm tù. Nếu phạm nhân được giảm thời gian chấp hành án phạt tù thì thời gian đó không được tính là đã chấp hành. Phạm nhân còn phải chấp hành xong hình phạt bổ sung là tiền và đã nộp án phí.

Tuy nhiên, người bồi thường, khắc phục được một phần song do hoàn cảnh kinh tế đặc biệt không thể tiếp tục cũng được xem xét. Riêng tội phạm tham nhũng cần thực hiện xong hết các nghĩa vụ này.

Người lập công, mắc bệnh hiểm nghèo, đau ốm thường xuyên, khuyết tật, từ đủ 70 tuổi trở lên, là lao động duy nhất trong gia đình có hoàn cảnh khó khăn, nữ phạm nhân có thai hoặc có con dưới 3 tuổi đang ở cùng... sẽ được xem xét đặc xá nếu chấp hành ít nhất 1/3 hoặc 2/5 thời gian án tù hay 13 năm với tù nhân chung thân được giảm xuống án tù có thời hạn.

Những phạm nhân không được đặc xá đó là: Bị kết tội phản bội tổ quốc, gián điệp, hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân, phá rối an ninh, bạo loạn, khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân,... Người trước đó đã được đặc xá hoặc đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi phạm tội khác, có 2 tiền án trở lên, phạm tội hiếp dâm trẻ em, mua bán người dưới 16 tuổi, cướp tài sản có sử dụng vũ khí... sẽ không được xét đặc xá.

Trả lời câu hỏi của phóng viên về việc ông Chu Ngọc Anh (cựu Chủ tịch UBND TP Hà Nội) có nằm trong diện đặc xá của đợt này hay không, Thứ trưởng Bộ Công an - Trung tướng Lê Quốc Hùng cho biết: Ông Chu Ngọc Anh hiện đang là phạm nhân chấp hành án tại cơ sở trại giam của Bộ Công an thì sẽ được đối xử bình đẳng như các phạm nhân khác.

"Ông Chu Ngọc Anh sẽ được xem xét, nếu đủ điều kiện thì sẽ được đặc xá, nếu không đủ điều kiện thì không được đặc xá. Hôm nay chúng ta mới công bố quyết định của Chủ tịch nước. Quá trình rà soát hồ sơ cải tạo của từng phạm nhân cụ thể, khi đó mới biết được đủ điều kiện hay không đủ điều kiện. Ông Chu Ngọc Anh cũng là một trong những trường hợp như vậy" - Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quốc Hùng nói. 

Với các phạm nhân phạm tội về tham nhũng, Thứ trưởng Bộ Công an nhấn mạnh: Theo quyết định của Chủ tịch nước về đặc xá năm 2024, một trong những nguyên tắc được đặc xá là phải tuân thủ về Hiến pháp, pháp luật, đảm bảo công bằng, khách quan, công khai, minh bạch.

"Tất cả những người bị kết án phạt tù về các tội tham nhũng phải chấp hành xong hình phạt bổ sung là hình phạt tiền, nộp án phí, đã thi hành xong nghĩa vụ trả lại tài sản, bồi thường thiệt hại và có đủ các điều kiện khác về đặc xá theo Quyết định số 758 của Chủ tịch nước thì sẽ được đặc xá trong lần này" - Thứ trưởng Lê Quốc Hùng cho biết. 

Bên cạnh đó, Thứ trưởng Ngoại giao Hà Kim Ngọc cho biết, hiện có 643 phạm nhân người nước ngoài đang chấp hành án phạt tù tại các cơ sở ở Việt Nam. Rà soát hồ sơ xong sẽ có thông báo cụ thể về các phạm nhân đủ điều kiện được xét đặc xá trong năm nay. Theo thông tin từ Thứ trưởng Ngoại giao Hà Kim Ngọc, năm 2022 đã có 16 phạm nhân người nước ngoài được đặc xá.