Sau hơn một tháng xét xử và nghị án, ngày mai (11/4), dự kiến TAND TP.HCM sẽ tuyên án đối với bị cáo Trương Mỹ Lan cùng 85 bị cáo khác liên quan đến sai phạm xảy ra tại Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB) và các đơn vị liên quan. 

SCB - công cụ tài chính của Trương Mỹ Lan

Trong vụ án này, bà Trương Mỹ Lan (SN 1956, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Vạn Thịnh Phát) là bị cáo duy nhất bị đề nghị tổng hợp mức án là tử hình về 3 tội danh “Tham ô tài sản”, “Đưa hối lộ”, “Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng”.

Quá trình tranh tụng tại toà, bị cáo Lan và các luật sư bào chữa từng nhiều lần đề nghị HĐXX xem xét lại hoàn cảnh xảy ra vụ án, xem xét lại các cáo buộc “Tham ô tài sản”, “Đưa hối lộ” đối với Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Vạn Thịnh Phát. Đồng thời, đề nghị HĐXX xem xét lại hậu quả thiệt hại trong hành vi vi phạm quy định về cho vay.

Theo các luật sư, bị cáo Trương Mỹ Lan chỉ là một nhà đầu tư hợp pháp của SCB, đưa rất nhiều tài sản của gia đình vào ngân hàng này nhằm cơ cấu lại các khoản nợ xấu, bảo đảm thanh khoản cho Ngân hàng SCB tránh bị sụp đổ. Bị cáo Trương Mỹ Lan không có vai trò là người quản lý, điều hành Ngân hàng SCB nên không có đủ dấu hiệu là chủ thể của tội “Tham ô tài sản”.

Về cáo buộc tội “Đưa hối lộ”, các luật sư bào chữa cho bị cáo Lan cho rằng, ngoài lời khai của bị cáo Võ Tấn Hoàng Văn (nguyên Tổng Giám đốc Ngân hàng SCB) hoàn toàn không có chứng cứ nào khác chứng minh thân chủ đã chỉ đạo Võ Tấn Hoàng Văn đưa 5,2 triệu USD cho Đỗ Thị Nhàn (Trưởng đoàn thanh tra SCB). Theo các luật sư, tính khách quan của lời khai này của Võ Tấn Hoàng Văn cần được đánh giá lại.

Đối đáp tại toà, đại diện VKSND cho biết, tính đến tháng 10/2022, bị cáo Lan đã thâu tóm và nắm giữ trên 91% vốn điều lệ của Ngân hàng SCB. Đại diện Viện Kiểm sát khẳng định, toàn bộ tài sản bị cáo Trương Mỹ Lan đưa vào Ngân hàng SCB chỉ là phương thức, thủ đoạn phạm tội.

Theo cơ quan công tố, kết quả điều tra đã chứng minh rõ, thực tế bị cáo Trương Mỹ Lan không hề có nhiều tài sản như bị cáo trình bày. Trước khi hợp nhất 3 ngân hàng tiền thân của SCB, bị cáo Trương Mỹ Lan còn rất nhiều khoản nợ tại SCB và Ngân hàng Tín Nghĩa.

Đến khi hợp nhất, SCB xác định đây là những khoản nợ khó thu, tài sản đảm bảo có giá trị thấp. Bị cáo không hề có tiềm lực tài chính nhưng lại muốn sử dụng SCB như một công cụ tài chính, huy động tiền của dân phục vụ cho nhiều mục đích, trong đó có mục đích kinh doanh bất động sản.

Nhiều bị cáo nhận thức được sai phạm

Xuyên suốt phiên toà, nhóm bị cáo nguyên lãnh đạo, cán bộ Ngân hàng SCB và Tập đoàn Vạn Thịnh Phát luôn thừa nhận sai phạm của mình. Các bị cáo cho biết, việc thực hiện các hành vi sai phạm lập khống hồ sơ vay và cho vay là vì quá tin tưởng bà Trương Mỹ Lan trong việc tái cơ cấu thành công Ngân hàng SCB.

Khi nhận ra những sai phạm của bản thân và thiệt hại quá lớn, nhiều bị cáo đã chủ động nghỉ việc. Họ cho rằng không được hưởng lợi gì ngoài “làm công ăn lương” nên mong HĐXX xem xét, xin được hưởng sự khoan hồng của pháp luật.

Phủ nhận hầu hết các cáo buộc, song tại toà, bị cáo Trương Mỹ Lan tự nguyện xin được xử lý các tài sản nhằm giải quyết hậu quả vụ án. Bị cáo cũng tự nguyện hứa sẽ kêu gọi bạn bè, người thân cùng phối hợp giải quyết hậu quả.

Quá trình tranh tụng, HĐXX đã tạo điều kiện tối đa cho các bên đối đáp, nhiều tranh luận bổ sung. Nhiều bị cáo đã nhận thức được hành vi sai phạm của mình, từ đó tỏ ra ăn năn hối cải. Một số bị cáo đã tác động gia đình nộp thêm tiền khắc phục hậu quả vụ án.

Trong quá trình này, sau khi xem xét các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ đối với các bị cáo, sự thành khẩn của các bị cáo tại phiên tòa, đại diện Viện Kiểm sát đã đề nghị lại mức hình phạt theo hướng giảm nhẹ cho 22 bị cáo, trong đó có chồng và cháu gái của bị cáo Trương Mỹ Lan.

Đối với bị cáo bị cáo Trương Mỹ Lan, Đỗ Thị Nhàn cùng các bị cáo còn lại, Viện Kiểm sát nhân dân giữ nguyên quan điểm truy tố và nội dung luận tội.

Trước đó, đại diện Viện Kiểm sát đề nghị tuyên phạt bà Trương Mỹ Lan - Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, 19-20 năm tù về tội “Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng”; 20 năm tù về tội “Đưa hối lộ” và Tử hình về tội “Tham ô tài sản”. Tổng hợp mức hình phạt là tử hình.

Bị cáo Đỗ Thị Nhàn, cựu Cục trưởng Cục Thanh tra, giám sát ngân hàng II - người bị cáo buộc tội nhận hối lộ khi cầm 5,2 triệu USD của bà Trương Mỹ Lan, bị đề nghị mức án chung thân.

Bị cáo Võ Tấn Hoàng Văn - người được giao nhiệm vụ chuyển 5,2 triệu USD cho bà Đỗ Thị Nhàn không bị truy tố về tội “Đưa hối lộ”, nhưng bị đề nghị mức án chung thân cho 2 tội "Tham ô tài sản" và tội "Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng".

Bị cáo Chu Lập Cơ (chồng bà Trương Mỹ Lan) bị đề nghị 11-12 năm tù về tội "Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng", sau đó được đề nghị lại mức án từ 10 - 11 năm tù.

Bị cáo Trương Huệ Vân (cháu gái bị cáo Trương Mỹ Lan) bị đề nghị từ 17 - 18 năm tù.

Với cáo buộc chủ mưu trong việc lợi dụng hoạt động công vụ để làm sai lệch kết quả thanh tra tại Ngân hàng SCB, bị cáo Nguyễn Văn Hưng bị đề nghị mức án 14-15 năm tù về tội "Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ". Sau đó, được Viện Kiểm sát đề nghị lại mức án 11 – 12 năm tù.

Các bị cáo còn lại bị đề nghị mức án từ 3 năm tù cho hưởng án treo đến chung thân.

Phạm tội độc lập, không phải là đồng phạm với Trương Mỹ Lan, bị cáo Nguyễn Cao Trí, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty Capella bị đề nghị mức án từ 10-11 năm tù về tội "Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản". Sau đó được đề nghị lại mức án 9 – 10 năm tù.