Dự buổi lễ, về phía Việt Nam có ông Nguyễn Minh Vũ, Ủy viên dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Thứ trưởng Thường trực Bộ Ngoại giao, Chủ nhiệm Ủy ban Biên giới Quốc gia; lãnh đạo các bộ, ban, ngành Trung ương và tỉnh Sơn La.

Về phía nước bạn Lào có các ông: Phoxay Khaykhamphithoune, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao; Khamphao Ernthavanh, Đại sứ Đặc mệnh toàn quyền nước CHDCND Lào tại Việt Nam; Khăm Pheng Xay Xổm Pheng, Ủy viên Trung ương Đảng Nhân dân cách mạng Lào, Bí thư Tỉnh ủy, Tỉnh trưởng tỉnh Hủa Phăn.

Cửa khẩu chính Lóng Sập, huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La, Việt Nam được thành lập ngày 1/3/1990 theo Hiệp định Quy chế biên giới Việt Nam – Lào năm 1990 tại khu vực thuộc bản Phiêng Cài, xã Lóng Sập, huyện Mộc Châu; đối diện là cửa khẩu Pa Háng thuộc bản Pa Háng, huyện Sốp Bâu, tỉnh Hủa Phăn, nước CHDCND Lào. Khu vực cửa khẩu có Cột mốc 255.

Cặp cửa khẩu Lóng Sập, Mộc Châu, Sơn La, Việt Nam và cửa khẩu Pa Háng, Sốp Bâu, Hủa Phăn, Lào nằm ở vị trí trung tâm kết nối giữa các tỉnh Bắc Việt Nam với các tỉnh Bắc Lào; cách thủ đô Hà Nội của Việt Nam khoảng 200km và cách trung tâm các tỉnh Bắc Lào từ 180km đến 400km.

Cặp cửa khẩu này là một trong những cửa ngõ quan trọng kết nối hai nước Việt Nam - Lào nói chung và nối thông giữa các tỉnh Bắc Việt Nam với các tỉnh Bắc Lào nói riêng. Đây được xem là tuyến huyết mạch có giá trị, tiềm năng thông thương qua biên giới, kết nối các tuyến du lịch và đặc biệt quan trọng về đối ngoại và quốc phòng của hai bên.

Phát biểu tại Lễ Công bố, ông Nguyễn Đình Việt, Phó Bí thư tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La cho biết, trước đây, nhiều nhà đầu tư, nhiều tổ chức quốc tế đã đến các tỉnh Bắc Lào hoặc miền Bắc Việt Nam, có nhu cầu tìm kiếm cơ hội đầu tư khai thác tối đa những điều kiện thiên nhiên ưu đãi của các tỉnh miền bắc hai nước, nhất là của tỉnh Sơn La (Việt Nam) và tỉnh Hủa Phăn (Lào); có nhu cầu kết nối, khai thác tối đa nguồn nhân lực và thị trường tiêu thụ hàng hóa của các địa phương này. Tuy nhiên, cặp cửa khẩu Lóng Sập - Pa Háng mới được công nhận là cặp cửa khẩu chính, do đó có những vướng mắc nhất định trong việc thông thương, thông quan và xuất, nhập cảnh, quá cảnh…

Nắm bắt được nhu cầu đó, theo kiến nghị của tỉnh Sơn La và các bộ, ngành hữu quan, Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã ban hành Nghị quyết số 182/NQ-CP, ngày 22-12-2020 về việc nâng cấp cửa khẩu chính Lóng Sập, tỉnh Sơn La thành cửa khẩu quốc tế. Tiếp đó, ngày 15/02/2024 Thủ tướng nước CHDCND Lào cũng đã quyết định nâng cấp cửa khẩu Pa Háng, tỉnh Hủa Phăn thành cửa khẩu quốc tế.

Các Quyết định này nhằm khai thác mạnh mẽ tiềm năng giao thương giữa các tỉnh miền Bắc Việt Nam với các tỉnh Bắc Lào và với các nước thứ 3. Đặc biệt, sẽ góp phần cụ thể hóa nhu cầu liên kết vùng, khu vực và xây dựng cộng đồng ASEAN rộng khắp, đưa tỉnh Sơn La (Việt Nam) và tỉnh Hủa Phăn (Lào) hội nhập sâu rộng hơn nữa vào chuỗi cung ứng toàn cầu và hội nhập quốc tế trong tương lai. Qua đó góp phần phát triển, củng cố tiềm lực kinh tế, xã hội, an ninh quốc phòng khu vực biên giới của mỗi nước và hai tỉnh Sơn La, Hủa Phăn.

Phát biểu tại Lễ Công bố, ông Nguyễn Minh Vũ, Thứ trưởng Thường trực Bộ Ngoại giao nhấn mạnh: Mặc dù việc nâng cấp cặp cửa khẩu mới chỉ là bước đầu, nhưng chúng tôi tin tưởng rằng chúng ta sẽ tiếp tục đầu tư vào cơ sở hạ tầng, các điều kiện cần thiết để phát huy tối đa công năng của cặp cửa khẩu này. Và cũng rất mong muốn 2 địa phương, 2 nước sẽ tận dụng hiệu quả việc nâng cấp cặp cửa khẩu để phục vụ sự phát triển kinh tế xã hội của địa phương, cải thiện đời sống nhân dân.

Ngay sau lễ công bố, các đại biểu và nhân dân đã chứng kiến thực nghiệm hoạt động xuất nhập cảnh, xuất nhập khẩu tại Cặp cửa khẩu quốc tế Lóng Sập - Pa Háng.