Thế giới đã và đang phải đối mặt với hiểm họa ma túy diễn ra ngày càng phức tạp, gia tăng về tính chất và mức độ. Các tổ chức tội phạm hoạt động với phương thức tinh vi, xảo quyệt, liều lĩnh và rất manh động. Theo thống kê, trên thế giới có có khoảng 296 triệu người sử dụng ma túy, tương đương 5,8% dân số toàn cầu, ghi nhận mức tăng trung bình 23% sau 10 năm. Tại Việt Nam, hiện có khoảng 170.500 người nghiện ma túy. Người nghiện ma túy ngày càng tăng, dẫn đến nguồn cung trên thị trường ngày càng lớn.

Theo báo cáo của Cục Cảnh sát Điều tra tội phạm về ma túy (C04) Bộ Công an, từ đầu năm 2024 đến nay, toàn lực lượng đã thu giữ hơn 2,3 tấn ma túy các loại. Trong đó, nổi lên hình thức vận chuyển mới và nhiều loại ma túy mới xuất hiện gây ảnh hưởng đến người trẻ. Nhân Ngày toàn dân phòng, chống ma túy 26/6, phóng viên VOV.VN trao đổi với Trung tướng Nguyễn Văn Viện, Cục trưởng C04 để làm rõ hơn về vấn đề này.

Nhiều thủ đoạn buôn bán ma túy mới xuất hiện

PV: Thưa Trung tướng, liên quan đến rất nhiều chuyên án mà Cục C04 cung cấp cho báo chí thời gian gần đây cho thấy phương thức, cách thức mới của đối tượng buôn bán, vận chuyển ma túy. Cụ thể, vừa mới, đây Cục phá chuyên án cất giấu ma túy trong đèn sưởi, hộp sữa,…Ông có thể thông tin, Cục phát hiện ra từ dấu hiệu nào trong việc thay đổi phương thức của đối tượng này?

Trung tướng Nguyễn Văn Viện: Chúng tôi thực hiện chỉ đạo của lãnh đạo Bộ, “không đi sau tội phạm”. Với sự phát triển của khoa học công nghệ và tâm lý tội phạm luôn luôn tìm cách đối phó, đặc biệt là ma túy. Đây là tội phạm nguồn của các tội phạm. Khi chúng ta bắt ở phương thức thủ đoạn này, đối tượng nghiên cứu giải pháp của chúng ta và có những thủ đoạn để chống lại. Đó chính là quy luật phạm tội.

Trước đây, các đối tượng giấu ma túy ở mô tơ điện, dạ dày lợn, máy điều hòa không khí,… các lốc máy (trong vụ Oanh Hà). Gần đây, các đối tượng giấu ma túy ở đèn sưởi, đèn led,… Thậm chí, có nhiều thủ đoạn nữa. Hiện, chúng ta đang nhận diện dần và đưa ra giải pháp phòng ngừa từ trước.

Ví như những chuyên án gần đây Cục C04 triệt phá, các đối tượng đã đưa ma túy vào vali kéo để vận chuyển trên xe 16 chỗ với vai là khách đi du lịch và đánh số thứ tự.

Có những vụ án, chúng ta bắt giữ đến vali số 42, như vậy đã có 41 vali trước đã tiêu thụ. Đây cũng là thủ đoạn mà chúng tôi đã cảnh báo, thông báo đến Tư lệnh Bộ đội Biên phòng. Vừa rồi Biên phòng có thông báo cho tỉnh Quảng Trị và các tuyến biên giới với Lào. Trong đó, Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Trị cũng bắt được vụ lên đến 120kg ketamine.

PV: Có một thực tế lâu nay chúng ta vẫn nhắc đến, đó là các tụ điểm mua bán, sử dụng ma túy trong các khu đô thị cao cấp với an ninh rất chặt chẽ. Đây cũng là vấn đề rất khó khăn cho việc đấu tranh, xử lý các địa điểm này, thưa Trung tướng?

Trung tướng Nguyễn Văn Viện: Về vấn đề này, Cục C04 đã tính đến. Năm 2021, chúng tôi đã phối hợp với Cảnh sát Liên bang Úc trong chuyên án Quốc tế Ironside, chúng ta đã phối hợp, khám xét 3 đối tượng, hai quốc tịch tại TP.HCM. Tại đây, chúng ta thu 6,4 triệu đô la Úc và có thực hiện khám xét tại Chung cư cao cấp dành cho người nước ngoài mà ngay cả công an địa phương rất băn khoăn khi tiếp cận. Băn khoăn là vì đây là chung cư nước ngoài, sợ ảnh hưởng đến việc quản lý. Nhưng chúng tôi nói rõ quan điểm.

Ngay cả chuyên án năm ngoái thu 1,3 tấn ma túy dưới Hải Phòng, số người Đài Loan (Trung Quốc) trong vụ án này đang cư trú tại một chung cư- một khách sạn cao cấp của quận Tây Hồ. Khi chúng tôi làm việc với chủ cơ sở người ta cũng nói rằng, rất sợ ảnh hưởng đến tinh thần quốc tế. Lúc này, chúng tôi cũng phải giải thích rằng, đây là tội phạm liên quan đến ma túy, chúng tôi yêu cầu họ cắt điện, buộc đối tượng phải ra.

Gần đây, một số chuyên án ma túy ở khu đô thị thuộc địa bàn giáp ranh giữa Hà Nội và Hưng Yên. Đây cũng là khu đô thị đông dân cư. Và tôi cũng nói rằng, đây là nơi đơn vị chủ quản muốn để người dân được hưởng những dịch vụ mới. Ví như thứ 7 bắn pháo hoa, nơi đây tập trung rất đông người, kéo theo đó, các đối tượng liên quan đến ma túy lợi dụng khu này, nhất là chỗ giáp ranh, chỗ biệt lập, khi người thân, quen đến cũng phải khai báo, phải có thẻ cư dân,….để buôn bán, tàng trữ và sử dụng ma túy. Do vậy, đây cũng là chuyên đề công an Hà Nội đăng cai mời công an 8 tỉnh, cục C04 sẽ trực tiếp tham gia chỉ đạo việc này.

Nhiều chất ma túy mới mà cơ quan kiểm định tìm chưa ra

PV: Thưa Trung tướng, từ đầu năm đến giờ, lực lượng chức năng cả nước đã thu giữ hơn 2,3 tấn ma túy. Con số này nói lên điều gì, thưa ông?

Trung tướng Nguyễn Văn Viện: Trong số lượng ma túy lớn được thu giữ thế này, chúng tôi đánh giá có dấu hiệu vận chuyển đi nước thứ 3. Chẳng hạn như vụ 1,3 tấn ma túy thu được cảng Nam Đình Vũ (Hải Phòng). Thực chất số ma túy này được chuẩn bị đưa đi Đài Loan (Trung Quốc). Trước đó, các đối tượng đã vận chuyển nửa tấn đưa vào Cảng Cát Lái TP.HCM và vận chuyển hai container thành công sang Đài Loan (Trung Quốc).

Về vấn đề này, chúng tôi đang làm việc với Đài Loan để xác định đường đi của hai container này. Còn việc số lượng ma túy lớn được sử dụng trong nước thì có lẽ không đến mức như vậy.

PV: Hiện nay các đối tượng đang bào chế ra nhiều loại ma túy mới, đa phần dành cho người trẻ. Điều này có đúng không, thưa Trung tướng?

Trung tướng Nguyễn Văn Viện: Về điều này, tôi xin trả lời thế này, ngay cả xu hướng chung của các nước trên thế giới, sản xuất ma túy tổng hợp bây giờ là xu hướng chung. Chẳng hạn như ketamine, metaphetamin, cocain và ma túy đá,… những chất này thực chất là tiền chất, chất hóa học và qua phản ứng hóa học thành chất ma túy,…

Những chất này luôn luôn phải bổ sung chứ không phải riêng sản xuất phục vụ giới trẻ. Ngay cả cocain, Việt Nam không sử dụng chất này, chất này Nam Mỹ sản xuất, vận chuyển quá cảnh sang các nước, đưa sang Châu Âu sử dụng. Ở Việt Nam có các loại ma túy truyền thống như heroin, ma túy đá, ma túy tổng hợp,…

Bây giờ các chất ma túy mới rất nhiều, nước vui, xoài, thực phẩm chức năng, bơm tinh dầu cần sa vào thuốc lá điện tử,… Cái đó cũng là mới mà chúng ta luôn luôn phải đổi mới công tác quản lý và nắm tình hình về công tác phòng chống mới đáp ứng được yêu cầu.

PV: Cách đây không lâu, chúng ta đưa ra thông tin các đối tượng học hóa giỏi họ có thể tẩy ma túy, khiến cho ma túy không còn là ma túy, đó cũng là thách thức trong câu chuyện chúng ta phải kiểm định thế nào. Theo Trung tướng, với thủ đoạn này các đối tượng có thể qua mắt được lực lượng chức năng không?

Trung tướng Nguyễn Văn Viện: Thực ra đối tượng cầm đầu trong việc sản xuất ma túy từ nước ngoài và khi vận chuyển vào Việt Nam để đi nước thứ 3, chúng ta bắt giữ tại cảng Nam Đình Vũ. Đây là đối tượng Lưu Chí Hoài, quốc tịch Trung Quốc. Đây cũng là đối tượng học Đại học chuyên ngành Hóa, nên hiểu biết về lý, hóa của đối tượng này rất giỏi.

Việc sản xuất này trải qua 4 công đoạn. Trong đó, có một công đoạn dùng chất Block Ketamin, đây là chất tẩy. Do đó, khi các cơ quan chức năng kiểm tra cũng không phát hiện đó là ma túy. Sau khi vận chuyển đến nơi tiêu thụ, chúng sẽ hướng dẫn đối tượng tiêu thụ chất đấy, dùng một chất khác đưa vào phản ứng để thành một chất ma túy, thành Ketamin. Đó có thể nói là lợi dụng công nghệ, lợi dụng khoa học kỹ thuật để sản xuất ma túy. Qua vụ này, chúng tôi đã cảnh báo đến người dân.

PV: Vậy cảnh báo ở đây là gì, thưa Trung tướng ?

Trung tướng Nguyễn Văn Viện: Vừa rồi, nhiều người trẻ đã nhập viện vì sử dụng các chất ban đầu là thực phẩm chức năng. Các chất này được các đối tượng đưa vào trà sữa, hay các thực phẩm khác. Khi phát hiện các vụ việc có ma túy, chúng tôi luôn luôn có cảnh báo và công an các địa phương tích cực phối hợp với các ban ngành đoàn thể tuyên truyền sâu rộng.

Song song với cảnh báo, chúng tôi cũng phải truy nguồn gốc, xác định chất này ở đâu? Tôi nói đơn giản như, Cục C04 mới phá chuyên án mà các đối tượng bơm tinh dầu cần sa vào thuốc lá điện tử. Chúng tôi truy ra đối tượng đó, và đối tượng đó đã mang cả mẫu này đi giám định, và lợi dụng chính sách chất đó không nằm trong danh mục để lách pháp luật.

Chúng tôi cũng làm rõ nguyên nguồn gốc chất này từ đâu? Sau khi tìm hiểu ra, các đối tượng này khai mua chất này từ Trung Quốc về và bơm vào. Sau đó, chúng quảng cáo trên mạng, quảng cáo bán thuốc lá điện tử. Cùng với đó, các đối tượng còn đưa vào cơ sở dịch vụ, quán  bar, vũ trường và nhà hàng, thậm chí sinh nhật.

Ma túy cực độc có thể xuất hiện ở Việt nam

PV: Mới đây, Cục đưa ra cảnh báo về chất ma túy cực độc là Fentanyl, vì sao thời điểm này cục lại đưa ra thông tin trên?

Trung tướng Nguyễn Văn Viện: Bởi, trước đây chúng ta chưa phát hiện ra, trong chuyến làm việc tại Hoa Kỳ vào đầu năm, tôi trực tiếp trao đổi với nước bạn, thì bạn cũng cảnh báo việc này.

Hoa Kỳ rất lo, chỉ trong năm 2023 hơn 100.000 người đã chết vì chất này, chủ yếu là giới trẻ. Và chất này 7 năm người ta mới tìm ra được.

Các chất ma túy luôn luôn biến đổi, mới. Hoa Kỳ cũng cảnh báo với vị trí Việt Nam, không xa có lẽ các đối tượng sẽ lợi dụng đưa vào. Đến nay chúng ta chưa phát hiện, chứ không phải không có.

Chính vì việc này, ngay sau chuyến công tác, tôi đã báo cáo Bộ trưởng Bộ Công an, và lãnh đạo Bộ triệu tập ngay một cuộc họp khẩn với Viện Khoa học Hình sự ra một thông báo tới công an địa phương. Nội dung của thông báo, tất cả các vụ bắt người sử dụng ma túy, nếu có sốc chết thì phải giám định xem có Fentanyl không?

Và từ đó, chúng ta truy nguồn gốc xem, từ đâu đưa vào. Còn ma túy truyền thống gồm ketamin, heroin, methaphetamyl, ma túy đá,… chúng ta đã nhận diện được các tuyến đưa vào rồi.

Với chất ma túy này rất mới, hiện chúng ta cũng phải đang tích cực phối hợp với các đơn vị chức năng giám sát chặt chẽ. Bởi, chất ma túy này rất độc, nước bạn nói là chỉ cần 0,2ml gam bằng đầu một đầu bút chì, chỉ cần chấm vào da, thẩm định qua da vào tĩnh mạch là có thể đã bị sốc và chết ngay.

Phía Hoa Kỳ cũng cho chúng tôi xem một đoạn clip về lực lượng trực tiếp đi bắt không đeo găng tay, không may dính vào tay một chút, nạn nhân sùi bọt mép và chết.

PV: Ngoài chỉ đạo các đơn vị khám nghiệm ngay sau khi nạn nhân chết do sốc ma túy, Cục còn đưa ra các biện pháp phòng ngừa thế nào, thưa ông?

Trung tướng Nguyễn Văn Viện: Thứ nhất, bác sỹ pháp y phải giám định cái chết đó là do chất ma túy gì. Nếu như các chất ma túy truyền thống thì rõ rồi. Nhưng nếu là Fentanyl phải truy xuất nguồn gốc. Xem đối tượng sử dụng đó mua qua đâu, mua của ai, trong tụ điểm nào,… chúng ta phải tìm bằng được, xem là đối tượng từ nước nào đến.

Bởi, hiện nay chúng ta chưa có chất này. Nếu như vận chuyển bằng đường hàng không, đường biển, đường bộ,… phải xác định xem từ nước nào xâm nhập vào, và đối tượng ở đâu? Từ đó, chúng ta phối hợp tổ chức quốc tế truy đến cùng. Cũng như cocain, chúng ta thu 303 kg ở Nam Đình Vũ, nhu cầu của Việt Nam không sử dụng, chủ yếu mang đi Châu Âu.

PV: Nhân tháng hành động về phòng chống ma túy, theo ông, để công tác phòng chống ma túy đạt kết quả cao, chúng ta cần giải pháp gì?

Trung tướng Nguyễn Văn Viện: Khẩu hiệu chung của chúng ta là “chặn cung, giảm cầu và giảm tác hại”, chính vì lẽ đó chúng ta phải thực hiện đồng bộ các giải pháp theo Chỉ thị 36. Trong đó, phải huy động được các cấp, các ngành, tầng lớp nhân dân tham gia vào đây. Riêng tháng phòng chống ma túy có “Ngày toàn dân phòng chống ma túy”, do đó, Bộ Công an đang chỉ đạo và chúng tôi đang phối hợp với thành phố Hà Nội có một chuỗi hoạt động tuyên truyền trong tháng này. Ngoài ra, còn một giải pháp, đó là chúng tôi thực hiện theo chỉ đạo lãnh đạo Bộ “lấy tháng này là tháng cao điểm về phòng chống ma túy”, kết quả này được sơ kết và công bố thời gian gần đây.

PV: Xin cảm ơn Cục trưởng!