Sáng nay (21/11), tiếp tục kỳ họp thứ 8, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự thảo Nghị quyết về thí điểm thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất.

Dự án bỏ hoang, còn nhà ở xã hội lại đang quá thiếu

Phát biểu tại phiên thảo luận đa số các đại biểu đều tán thành với việc ban hành nghị quyết này, song một số đại biểu còn băn khoăn, khi giá nhà ở thương mại đang quá cao, còn nhà ở xã hội lại đang quá thiếu.

Đại biểu Nguyễn Công Long (Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Nai) cho rằng, hiện chúng ta đã hoàn thiện cơ bản hệ thống pháp lý trong lĩnh vực đất đai, bất động sản. Do vậy, khi Nghị quyết này được ban hành sẽ có 2 mặt bằng pháp lý, việc này tác động đến thị trường bất động sản ra sao cần được nghiên cứu kỹ.

“Giá bất động sản phi mã. Người ta tính một công chức không ăn gì cả, vài trăm năm mới mua được nhà. Vậy tại sao cơ chế trong Nghị quyết này không được áp dụng với nhà ở xã hội mà chỉ có nhà ở thương mại?”, đại biểu đặt câu hỏi.

Theo đại biểu, góp phần phát triển nhà ở thương mại cũng là chung cho cả xã hội. Tuy nhiên, đối tượng yếu thế không có chính sách gì cả mà lại đề xuất thí điểm chính sách này.

Đại biểu đề nghị cần hết sức cân nhắc phạm vi thí điểm, cần có giải pháp để chống được nguy cơ, chống được tình trạng hợp thức hóa thu gom đất đai để phát triển thị trường lành mạnh. Đặc biệt, ngăn chặn thu gom, chuyển đổi mục đích đất rừng, đất lúa, đất sản xuất… Bên cạnh đó, phải có các giải pháp chống tình trạng hợp thức hoá mua gom đất đai, như vụ Công ty địa ốc Alibaba vừa qua.

Cùng quan tâm đến nội dung này, đại biểu Đỗ Huy Khánh (Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Nai) nhấn mạnh, đất đai là tài nguyên vô giá, "tấc đất tấc vàng", trong khi đó, tại nhiều đô thị ở các tỉnh, thành phố, nhiều dự án nhà ở thương mại được xây dựng xong nhưng bỏ hoang, không có người ở.

Từ thực trạng này, đại biểu Khánh đặt vấn đề việc mở rộng thí điểm sử dụng đất cho dự án nhà ở thương mại có hợp lý hay không, khi tình trạng bỏ hoang vẫn diễn ra. Trong khi đó, nhu cầu thực tế là nhà ở xã hội, nhà ở dành cho người thu nhập thấp cần được quan tâm hơn.

"Nhu cầu thực là nhà ở xã hội, tại sao chúng ta không dành quỹ đất, không ban hành các Nghị quyết để phát triển nhà ở xã hội, đáp ứng nguyện vọng của người thu nhập thấp, công nhân, những đối tượng không đủ tiền để mua nhà ở thương mại?", ông Khánh bày tỏ băn khoăn.

Theo đại biểu Đỗ Huy Khánh, ở một số địa phương, người thu nhập thấp, công nhân bốc thăm. "5 lần 7 lượt" với mong muốn mua căn nhà ở xã hội dưới 50 m2, nhưng chưa được, do nguồn cung hạn chế. Trong khi đó, ở nhiều đô thị, nhà ở thương mại xây xong không có người ở.

"Dự án bỏ hoang, mua bán chỉ có trên giấy tờ để kiếm lời, không có người ở", ông Khánh nêu thực tế và cho rằng với các dự án bỏ hoang như vậy, thì việc mở rộng thí điểm có phù hợp hay không? Do đó, ông đề nghị Quốc hội, cơ quan soạn thảo cân nhắc các vấn đề nêu trên.

Lo ngại tạo ra một mặt bằng giá đất mới

Đại biểu Phạm Đức Ấn (Đoàn ĐBQH TP.Hà Nội) cũng bày tỏ băn khoăn khi thí điểm Nghị quyết, liệu có tạo ra một mặt bằng giá đất mới hay không?

"Với một quyết định hành chính, cho phép thỏa thuận quyền sử dụng với đất nông nghiệp, phi nông nghiệp không phải đất ở, đất khác trong cùng thửa để làm dự án nhà ở thương mại, giá đất có thể từ 500.000 đồng lên 20 triệu đồng/m2, lợi ích này ai đạt được?", ông Ấn đặt vấn đề.

Vị đại biểu cũng lo ngại cùng một khu vực, khu đất nhà nước thu hồi để thực hiện các dự án của Nhà nước thì có giá đền bù, thu hồi khác, sẽ thấp hơn so với giá mà doanh nghiệp thỏa thuận để làm dự án bất động sản, dù hai lô đất có thể gần nhau.

"Khi đó, người dân sẽ so sánh, nảy sinh tranh chấp", đại biểu Phạm Đức Ấn lo ngại.

Tránh tạo ra cơ chế xin - cho 

Cũng góp ý tại hội trường, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp) cho biết, thời gian qua tình hình bất động sản diễn biến phức tạp. Trên thực tế, có những trường hợp doanh nghiệp đã xây dựng nhưng bị sai phạm mà không hợp thức hóa, gây lãng phí nguồn lực xã hội, đất nước.

“Mặc dù không phải ngân sách của nhà nước, nhưng doanh nghiệp cũng là nguồn lực của xã hội, doanh nghiệp họ cũng phải đi vay ngân hàng, doanh nghiệp chết thì kéo theo ngân hàng cũng chết”, đại biểu Phạm Văn Hòa thẳng thắn.

Thống nhất với phạm vi điều chỉnh của dự thảo Nghị quyết được áp dụng trên phạm vi toàn quốc đối với dự án của tổ chức kinh doanh bất động sản trong trường hợp: Nhận quyền sử dụng đất; Đang có quyền sử dụng đất; Đang có quyền sử dụng đất và nhận quyền sử dụng đất; thực hiện dự án nhà ở thương mại trên diện tích đất của cơ sở phải di dời do ô nhiễm môi trường, cơ sở phải di dời theo quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị. Đại biểu Phạm Văn Hòa cho rằng, nếu thí điểm phải thực hiện thí điểm công khai hết.

“Nếu chúng ta áp dụng chỉ trong một số tỉnh, thành phố còn một số tỉnh khác không cho sẽ dễ tạo ra cơ chế xin - cho và thắc mắc tỉnh anh được, tỉnh tôi không được”, đại biểu Phạm Văn Hòa nêu ý kiến.

Theo đại biểu đoàn Đồng Tháp, vấn đề cốt lõi là Nghị quyết áp dụng từ ngày có hiệu lực thi hành hay là quay trở lại những trường hợp trước đây? Các thành phố lớn như Hà Nội, TP. HCM, Đà Nẵng, Khánh Hòa đang vướng mắc tình trạng này. Theo đó, nhà ở chung cư đã xây dựng rồi, người dân vào ở rồi nhưng giờ làm thủ tục không được, vì vướng về mặt pháp lý. Người dân, doanh nghiệp cần Quốc hội, Chính phủ tháo gỡ cho họ về vấn đề này.

“Chúng ta không hợp thức hóa sai phạm cho doanh nghiệp mà vấn đề cốt lõi để tránh lãng phí”, đại biểu đoàn Đồng Tháp nói, đồng thời nêu thực tế hiện nay, nhiều chung cư cao tầng xây dựng rồi mà cỏ mọc um tùm xuống cấp nghiêm trọng.