Cùng dự có Tổng thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường; Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học - Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Nie KĐăm; Chủ nhiệm Ủy Ban Văn hoá, Giáo dục của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh; Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn; Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt, Chủ tịch Viện Hàn Lâm khoa học công nghệ Việt Nam Châu Văn Minh; Phó trưởng Ban Dân vận Trung ương Phạm Tất Thắng; cùng 135 trí thức khoa học và công nghệ tiêu biểu. 

Phát biểu tại buổi lễ, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn khẳng định, trong suốt chiều dài lịch sử dựng nước và giữ nước, cha ông ta luôn quý trọng hiền tài và đội ngũ trí thức, coi hiền tài là nguyên khí quốc gia, nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh, nguyên khí suy thì thế nước yếu.

Ngay từ khi mới thành lập nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu đã nói: “Nước nhà cần phải kiến thiết, kiến thiết cần phải có nhân tài”. Hiến pháp năm 2013 đã hiến định: “Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam do Nhân dân làm chủ; tất cả quyền lực nhà nước thuộc về Nhân dân mà nền tảng là liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức”.

Nghị quyết số 45 ngày 24/11/2023 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII đã khẳng định: đội ngũ trí thức là nguồn lực đặc biệt trong phát triển kinh tế tri thức, công nghiệp hoá, hiện đại hoá, hội nhập quốc tế là nhân tố quan trọng trong nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, nâng tầm trí tuệ và sức mạnh dân tộc, đóng góp to lớn cho sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Từ khi ra đời đến nay, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam và đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ có nhiều hoạt động phong phú, thiết thực, nỗ lực đổi mới và đa dạng hoá các hình thức tập hợp trí thức; tích cực hưởng ứng các phong trào thi đua yêu nước; thực hiện tư vấn, phản biện xã hội góp phần xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; tham gia xây dựng pháp luật, góp ý vào nhiều dự thảo luật và hoạt động giám sát của Quốc hội, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam đã từng bước thể hiện vai trò là hạt nhân tập hợp đoàn kết, phát huy sức sáng tạo của đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ trong nước và nước ngoài, góp phần đẩy mạnh phát triển tiềm lực khoa học và công nghệ quốc gia, đóng góp quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh của đất nước. Nhiều nhà khoa học được Đảng và Nhà nước vinh danh.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, Đảng, Nhà nước luôn coi trọng, tin tưởng vào đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ, mỗi thắng lợi của cách mạng Việt Nam không thể thiếu đóng góp của trí thức, đó là sự đóng góp rất quý báu, rất đáng trân trọng và tự hào.

Thay mặt Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn ghi nhận, đánh giá cao về những nỗ lực cố gắng, những kết quả nổi bật đã đạt được của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ. Đặc biệt, biểu dương 135 trí thức khoa học và công nghệ tiêu biểu được vinh danh.

Ghi nhận những thành tựu đạt được, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cũng thẳng thắn cho rằng cơ chế, chính sách chưa khuyến khích, phát huy tối đa tiềm năng, sức sáng tạo của đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ; khoa học công nghệ chưa đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn, sự kỳ vọng của Đảng, Nhà nước và Nhân dân.

Hệ thống tổ chức, bộ máy cán bộ của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam còn có những bất cập, nội dung và phương thức hoạt động chưa có nhiều đổi mới, chưa tạo được môi trường thuận lợi nhất để đội ngũ trí thức hoạt động và tham gia hiệu quả hơn đối với những vấn đề quan trọng của đất nước, nhất là tổ chức Hội khoa học Việt Nam ở các tỉnh, thành phố.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, toàn cầu hóa giúp khoa học và công nghệ nước ta từng bước hội nhập, giao lưu với nền khoa học công nghệ của quốc tế, tạo thuận lợi cho việc học tập, trao đổi kinh nghiệm, tiếp thu những thành tựu khoa học công nghệ quốc tế phục vụ cho sự phát triển của đất nước; tuy nhiên cũng đặt ra nhiều thách thức mới, các sản phẩm khoa học công nghệ của nước ngoài xâm nhập mạnh mẽ vào thị trường trong nước, sự cạnh tranh gay gắt, nảy sinh các vấn đề tranh chấp mới liên quan đến sở hữu trí tuệ, bản quyền, nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý, kiểu dáng công nghiệp. Bên cạnh đó là yêu cầu cấp thiết về hành lang pháp lý, thể chế, chính sách, đội ngũ cán bộ làm công tác khoa học và các trung tâm khoa học lớn của nước ta.

Theo Chủ tịch Quốc hội, trong bối cảnh đó, đòi hỏi đội ngũ trí thức nước nhà phải có nhận thức mới, tư duy khoa học gắn với những giải pháp thiết thực, hiệu quả để đưa khoa học và công nghệ trở thành động lực phát triển đất nước. Đảng, Nhà nước luôn quan tâm và đặt niềm tin vào đội ngũ trí thức nước nhà; xây dựng đội ngũ trí thức vững mạnh toàn diện và phát triển bền vững là trách nhiệm của Đảng, Nhà nước, của cả hệ thống chính trị và xã hội.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn tin tưởng rằng Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam với truyền thống đoàn kết, phát huy những kết quả đã đạt được, tiếp tục là hạt nhân tập hợp, đoàn kết, phát huy sức sáng tạo của đông đảo đội ngũ trí thức khoa học, công nghệ trong nước và nước ngoài, góp phần tích cực tham gia xây dựng Đảng, Nhà nước trong sạch, vững mạnh.

Phát huy hơn nữa vai trò là thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong giám sát và phản biện xã hội; đẩy mạnh và nâng cao chất lượng các phong trào thi đua yêu nước, góp phần tích cực phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh, đối ngoại và phòng chống tham nhũng, tiêu cực. 

"Tôi cũng mong rằng, các trí thức tiêu biểu được vinh danh sẽ là những tấm gương sáng lan tỏa, truyền cảm hứng trong đơn vị mình, tổ chức mình, trong toàn đội ngũ và xã hội, xứng đáng với niềm tin, hy vọng của Đảng, Nhà nước và Nhân dân như cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từng phát biểu: các trí thức của nước nhà là những người làm rạng danh cho đất nước, vẻ vang cho dân tộc", Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nói.

Theo Ban tổ chức, trong số 135 trí thức tiêu biểu được vinh danh đợt này có 51 trí thức do các Liên hiệp hội địa phương để cử, 54 trí thức do các hội ngành toàn quốc đề cử, 28 trí thức do Hội đồng Xét chọn đề cử; 2 trí thức do Cơ quan Trung ương Liên hiệp Hội Việt Nam đề cử.

Trí thức cao tuổi nhất là GS.TS Trịnh Văn Tự, sinh năm 1929, nguyên Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Liên hiệp Hội Việt Nam. Trí thức trẻ tuổi nhất là TS. Nguyễn Văn Huống, sinh năm 1985, Phó Trưởng phòng Công nghệ môi trường, Viện Công nghệ mới, Bộ Quốc phòng.