cổng thông tin điện tử ĐÀI TIẾNG NÓI VIỆT NAM
Cách mạng tháng 8: Nghệ thuật chớp thời cơ giành chính quyền
Cập nhật: 5 giờ trước
VOV.VN - Cách mạng tháng Tám năm 1945 chỉ diễn ra trong vòng 15 ngày nhưng là sự chuẩn bị chu đáo, đầy đủ các điều kiện cách mạng của Đảng trong vòng 15 năm.
Từ ngày 14-28/8/1945, Tổng khởi nghĩa Tháng Tám diễn ra và giành thắng lợi nhanh chóng trong vòng 15 ngày; trong đó, khởi nghĩa thắng lợi ở Hà Nội vào ngày 19/8, Huế ngày 23/8 và Sài Gòn ngày 25/8, có ý nghĩa quyết định. Ngày 28/8/1945, 2 tỉnh Hà Tiên và Đồng Nai Thượng khởi nghĩa thắng lợi, đánh dấu sự thắng lợi hoàn toàn của Tổng khởi nghĩa trên phạm vi cả nước.
Ngày 2/9/1945, tại cuộc mít tinh lớn ở vườn hoa Ba Đình (Hà Nội), thay mặt Chính phủ lâm thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, trịnh trọng tuyên bố với thế giới và toàn thể dân tộc: “Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thật đã trở thành một nước tự do, độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy”.
TS Đoàn Văn Báu, Vụ trưởng Vụ lý luận chính trị, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương nhận xét, thắng lợi của Cách mạng tháng Tám không hề tự phát hay do may mắn ngẫu nhiên. Đó là kết quả của cả một quá trình 15 năm đấu tranh bền bỉ dưới sự lãnh đạo thống nhất của Đảng Cộng sản Đông Dương kể từ ngày thành lập năm 1930. Ngay từ khi thành lập, Đảng đã coi trọng việc xây dựng lực lượng, từ lực lượng chính trị đến lực lượng vũ trang, coi trọng việc xây dựng Mặt trận Dân tộc thống nhất. Sau khi chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ, Đảng đã xác định rõ nhiệm vụ giải phóng dân tộc là mục tiêu tối thượng.
Đặc biệt tại Hội nghị Trung ương lần thứ 8 (tháng 5/1941) do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc (Hồ Chí Minh) chủ trì, Đảng quyết định thành lập Mặt trận Việt Minh, tập hợp mọi tầng lớp yêu nước để chuẩn bị lực lượng cho cuộc nổi dậy giành chính quyền. Đảng khéo léo cân bằng vấn đề giai cấp và vấn đề dân tộc: Tạm gác khẩu hiệu cách mạng ruộng đất, tập trung cao nhất cho nhiệm vụ chống đế quốc, giành độc lập. Sự chuyển hướng chiến lược kịp thời đó đã tạo nên khối đoàn kết toàn dân, phát huy đến mức cao nhất tinh thần yêu nước và quyết tâm cứu nước của dân tộc Việt Nam.
Đảng ta thể hiện tầm nhìn xa trông rộng qua việc chủ động dự báo tình hình và chuẩn bị sẵn sàng để chớp thời cơ. Một ví dụ tiêu biểu là Chỉ thị lịch sử “Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta” ban hành ngày 12/3/1945. Ngay sau khi phát xít Nhật đảo chính lật đổ Pháp ở Đông Dương (9/3/1945), Ban Thường vụ Trung ương Đảng dưới sự chủ trì của Tổng Bí thư Trường Chinh đã họp khẩn cấp và soạn thảo Chỉ thị này. Văn kiện xác định kẻ thù chính trước mắt là phát xít Nhật (thay khẩu hiệu “đánh đuổi Nhật - Pháp” bằng “đánh đuổi phát xít Nhật”), đồng thời phát động một cao trào kháng Nhật cứu nước mạnh mẽ làm tiền đề cho Tổng khởi nghĩa.
Đảng nhận định, cuộc đảo chính của Nhật gây ra khủng hoảng chính trị sâu sắc nhưng “điều kiện khởi nghĩa chưa thật sự chín muồi” vào thời điểm tháng 3/1945. Do đó, cần khẩn trương hành động: Vừa tích cực chuẩn bị lực lượng mọi mặt, vừa linh hoạt tiến hành khởi nghĩa từng phần ở những nơi thuận lợi, sẵn sàng chuyển sang tổng khởi nghĩa khi thời cơ đến.
Chỉ thị nhấn mạnh tinh thần chủ động tự lực, không trông chờ lực lượng bên ngoài: “Phải dựa vào sức mình là chính”. Toàn Đảng, toàn dân được quán triệt phương châm hành động “nhanh chóng, táo bạo, kịp thời, sáng tạo”. Chỉ thị 12/3/1945 chính là kim chỉ nam cho mọi hành động trong cao trào kháng Nhật cứu nước mùa xuân 1945. Nhờ đường lối sáng suốt đó, lực lượng cách mạng đã được chuẩn bị kỹ càng; khi thời cơ vàng đến, chúng ta lập tức Tổng khởi nghĩa giành chính quyền về tay nhân dân.
Thực tiễn lịch sử đã chứng minh dự báo của Đảng hoàn toàn chính xác - và lời quyết tâm “Thắng lợi cuối cùng nhất định về tay chúng ta!” đã trở thành hiện thực vẻ vang trong mùa thu lịch sử năm 1945.
Khi thời cơ cách mạng “ngàn năm có một” xuất hiện, phát xít Nhật đầu hàng Đồng minh (15/8/1945), Đảng ta chớp thời cơ phát động Tổng khởi nghĩa trên phạm vi cả nước. Ngày 13/8/1945, Ủy ban Khởi nghĩa toàn quốc do Tổng Bí thư Trường Chinh đứng đầu được thành lập và ngay lập tức ban bố Quân lệnh số 1, kêu gọi toàn dân nổi dậy. Đại hội Đại biểu Quốc dân tại Tân Trào được triệu tập ngày 16-17/8/1945, thông qua 10 chính sách lớn của Việt Minh, lập ra Ủy ban Dân tộc Giải phóng Việt Nam (tức Chính phủ lâm thời) do Hồ Chí Minh làm Chủ tịch.
Ngay sau đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi Thư kêu gọi Tổng khởi nghĩa tới quốc dân đồng bào: “Giờ quyết định cho vận mệnh dân tộc đã đến! Toàn quốc đồng bào hãy đứng dậy đem sức ta mà tự giải phóng cho ta!” Lời hịch truyền đi như tiếng kèn xung trận, cả dân tộc đồng loạt đứng lên.
TS Đoàn Văn Báu nhận xét, thực tiễn lịch sử đã minh chứng, khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng chính là nhân tố hàng đầu quyết định thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám. Đảng, đứng đầu là lãnh tụ Hồ Chí Minh, đã vạch ra đường lối cách mạng đúng đắn, sáng tạo, phù hợp với yêu cầu khách quan của lịch sử và khát vọng độc lập, tự do của nhân dân. Nhờ đó, Đảng huy động được sức mạnh của toàn dân tộc, kết hợp hài hòa nhiệm vụ dân tộc và nhiệm vụ giai cấp trong cách mạng. Đồng thời, Đảng kiên trì xây dựng lực lượng cách mạng về mọi mặt (chính trị, vũ trang, căn cứ địa…), để khi thời cơ đến là hành động kịp thời, không bỏ lỡ. Cuộc Tổng khởi nghĩa Tháng Tám 1945 là mẫu mực về nghệ thuật chuẩn bị và chớp thời cơ: Nếu không có lực lượng đã sẵn sàng từ trước thì dù thời cơ thuận lợi đến mấy cũng sẽ qua đi.
Đồng tình với điều này, PGS. TS. Nguyễn Danh Tiên, Viện trưởng Viện Lịch sử Đảng cho rằng, thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thể hiện rõ vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, khẳng định bản lĩnh, tầm cao trí tuệ, trách nhiệm của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc. Đó là kết quả của sự phân tích, đánh giá đúng tình hình, kịp thời hoạch định chủ trương, đường lối cách mạng giải phóng dân tộc đúng đắn và sự chỉ đạo thực tiễn sáng tạo, linh hoạt của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Ban Thường vụ Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh trong tập hợp và phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân; trong chuẩn bị lực lượng chính trị, xây dựng lực lượng vũ trang và căn cứ địa cách mạng; nghệ thuật chớp thời cơ phát động khởi nghĩa từng phần, tiến lên tổng khởi nghĩa.
Phát biểu tại hội thảo: “Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9: Giá trị thời đại và sức sống trường tồn” tổ chức ngày 14/8, Phó Thủ tướng thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình khẳng định, sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố quyết định mọi thắng lợi. Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là minh chứng hùng hồn cho sự lựa chọn đúng đắn của lịch sử. Đất nước đã chứng kiến thất bại của nhiều phong trào yêu nước trước đó, chỉ có Đảng Cộng sản Việt Nam là thành công. Bởi lẽ ngay từ những bước đi đầu tiên, Đảng có lý tưởng cao cả, đường lối đúng đắn, đại diện trung thành cho lợi ích của nhân dân, biết dựa vào sức mình là chính, tập hợp sức mạnh đoàn kết toàn dân tộc, kiên trì chuẩn bị lực lượng, nhanh nhạy nắm bắt thời cơ “Nhật Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta”, kết hợp tài tình giữa đấu tranh chính trị và khởi nghĩa vũ trang. Không có Đảng Cộng sản thì sẽ không có Việt Nam hôm nay. Đây chính là chân lý được thực tiễn khẳng định hùng hồn và không thể bác bỏ.
Từ khóa: cách mạng tháng tám, Cách mạng tháng Tám, tổng khởi nghĩa, tuyên ngôn độc lập ,Quốc khánh 2/9,Chủ tịch Hồ Chí Minh,Cách mạng tháng 8
Thể loại: Nội chính
Tác giả: nguyễn vân/vov.vn
Nguồn tin: VOVVN
Chương trình đã phát
Nghe và xem trực tuyến
