Sáng nay (9/10), Toà án nhân dân tỉnh Thái Nguyên đã mở phiên tòa sơ thẩm, xét xử 33 bị cáo trong vụ khai thác trái phép hơn 3 triệu tấn than, thu lợi bất chính hơn 151 tỷ đồng tại mỏ than Minh Tiến, thuộc huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên. 

Trong vụ án này, bị cáo Châu Thị Mỹ Linh (SN 1970,  Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Yên Phước) bị truy tố về tội “Vi phạm quy định về thăm dò khai thác tài nguyên” và “mua bán trái phép vật liệu nổ”. Bị cáo Linh được xác định là chủ mưu cùng các đồng phạm đã khai thác thực tế hơn 3 triệu tấn than và khoáng sản đi kèm, thu lợi bất chính hơn 151 tỷ đồng.

Hai anh em Bùi Hữu Thanh và Bùi Hữu Giang (cổ đông Công ty TNHH Đông Bắc Hải Dương) bị đưa ra xét xử về tội “Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên” và “Mua bán trái phép hóa đơn”.

Cùng hầu toà còn có các cựu lãnh đạo gồm: Nguyễn Thanh Tuấn - nguyên Giám đốc và Nguyễn Thế Giang - nguyên Phó Giám đốc Sở Tài Nguyên - Môi trường tỉnh Thái Nguyên, Nguyễn Ngô Quyết - nguyên Bí thư Huyện ủy Phú Bình bị truy tố về tội “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ”.

Theo cáo trạng, Công ty Yên Phước được Sở Kế hoạch và Đầu tư Thái Nguyên cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh từ năm 2012 với vốn điều lệ 100 tỷ đồng, do bà Châu Thị Mỹ Linh là Tổng giám đốc.

Công ty Yên Phước sau đó được UBND tỉnh Thái Nguyên cho phép khai thác than trong khu 59ha ở mỏ than Minh Tiến, huyện Đại Từ đến giữa năm 2031 với trữ lượng hơn 136.000 tấn, công suất 8.500 tấn một năm.

Tuy nhiên, bị cáo Linh đã "cấu kết" với Công ty TNHH Đông Bắc Hải Dương do hai anh em Bùi Hữu Giang - Bùi Hữu Thanh góp vốn, để đưa công nhân, máy móc vào khai thác trái phép than, khoáng sản, với công suất gấp hơn 47 lần trữ lượng được cấp phép.

Tính đến thời điểm bị khởi tố, nhóm người này đã khai thác tổng số hơn 3 triệu tấn than cùng khoáng sản đi kèm. Trong đó, có 2,7 triệu tấn than; 420.000 mét khối bã sàng và đá đen.

Để che giấu hoạt động khai thác than trái phép, vượt quá trữ lượng, bị cáo Linh và Công ty Đông Bắc Hải Dương đã tạo lập khống các hợp đồng khai thác than với sản lượng 8.000 tấn/năm; hợp đồng mua bán thành phẩm sau khai thác và nhiều hóa đơn, chứng từ, nhằm hợp thức việc kê khai, báo cáo với các cơ quan chức năng.

Linh còn chỉ đạo cấp dưới lập và ký với Bùi Hữu Khoa (đại diện Công ty Đông Bắc Hải Dương) các biên bản nghiệm thu khối lượng than nguyên khai được khai thác hàng tháng chỉ từ 900 đến 1.400 tấn, để phù hợp với sản lượng khai thác ghi tại hợp đồng khống và phù hợp với số lượng than được phép khai thác hàng năm.

Quá trình điều tra xác định, tổng số tiền thu lợi bất chính của hai nhóm Công ty Yên Phước và Công ty Đông Bắc Hải Dương là hơn 375 tỷ đồng.

Các bị cáo Bùi Hữu Thanh, Bùi Hữu Giang và đồng phạm khai nhận, để hợp thức số than khai thác và tiêu thụ trái phép, các bị cáo này đã mua 475 hóa đơn giá trị gia tăng với tổng giá trị gồm cả thuế lên tới hơn 1.600 tỷ đồng. Nguồn tiền để trả cho việc mua hóa đơn chủ yếu lấy từ tiền bán than lậu.

Cũng theo cáo trạng, để xảy ra việc khai thác trái phép mỏ than Minh Tiến, một số cựu lãnh đạo tại Sở Tài Nguyên và Môi trường tỉnh Thái Nguyên đã có nhiều vi phạm, trong đó, tại 4 lần kiểm tra, các sai phạm của nhóm khai thác lậu đều bị bỏ qua. 

Bên cạnh đó, một số cựu lãnh đạo Sở Công Thương tỉnh Thái Nguyên cũng vi phạm trong việc thẩm định, tham mưu và ký ban hành Giấy phép sử dụng vật liệu nổ công nghiệp vượt quá khối lượng được phê duyệt trước đó, “tạo điều kiện” cho doanh nghiệp có vật liệu nổ công nghiệp để sử dụng khai thác than trái phép.