Tờ Nikkei Asia đưa tin, án phạt 2,78 tỷ USD mà Cục Quản lý Thị trường Nhà nước Trung Quốc (SAMR) nhắm vào Tập đoàn Alibaba của tỷ phú Jack Ma là động thái gần nhất của chính quyền Trung Quốc đối với các tập đoàn công nghệ lớn trong thời gian qua. Trước đó, Tencent và Baidu cũng bị phạt vì chống độc quyền và các vi phạm khác, nhưng số tiền phạt chỉ ở mức vài trăm nghìn USD. Khoản tiền phạt lớn hơn nhiều dành cho Alibaba cho thấy mức độ đe dọa mà công ty này có thể gây ra đối với Trung Quốc ra sao.

Cuộc tấn công nhắm vào Alibaba bắt đầu với công ty tài chính con của tập đoàn này, Ant Group, ngay trước khi công ty này có ý định mở đợt chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO). Ngay khi các nhà quản lý “sờ gáy” vào tháng 11/2020, Ant Group buộc phải hoãn kế hoạch niêm yết tại các sàn giao dịch Thượng Hải và Hồng Kông.

Hình phạt mới nhất hôm 10/4 liên quan đến việc Alibaba bị cáo buộc lạm dụng vị trí thống lĩnh trong hoạt động kinh doanh mua sắm trực tuyến của mình. Các nhà chức trách cho biết các thương gia đã bị áp lực bởi công ty, bao gồm cả việc phạt nếu họ không bán độc quyền trên nền tảng của Alibaba.

Được biết, ở giai đoạn đầu phát triển trong lĩnh vực internet, Alibaba đã nhận được sự hỗ trợ rộng rãi từ chính phủ. Ví dụ, các cơ quan quản lý đã đóng cửa các dịch vụ do Facebook và Google cung cấp khỏi thị trường nội địa vào năm 2009 và 2010. Tuy nhiên sự phát triển của Alibaba bắt đầu đi ngược lại với lợi ích của Trung Quốc. Thông qua Ant Group, Alibaba lấn sân sang lĩnh vực tài chính do các ngân hàng quốc doanh kiểm soát. Mảng kinh doanh môi giới cho vay sinh lợi, trong đó Alipay giới thiệu người dùng đến các ngân hàng và Ant Group nhận lại hoa hồng từ các ngân hàng, tuy là đổi mới nhưng làm suy yếu khả năng cạnh tranh của các tổ chức tài chính hiện tại, bao gồm cả các ngân hàng quốc doanh.

Chính phủ Trung Quốc tìm cách duy trì một trật tự kinh tế do các doanh nghiệp nhà nước lãnh đạo, trong đó khu vực tài chính do chính phủ kiểm soát là cốt lõi, trong khi các cơ chế thị trường nhất định phải được thông qua. Vì vậy, họ không còn có thể cho phép Alibaba phát triển một cách thiếu kiểm soát.

Ngoài ra, việc các nguồn tin bí mật tiết lộ danh sách những người có quyền lợi trong việc phát hành IPO của Ant Group có những cái tên liên quan đến các lãnh đạo cấp cao cũng là lý do khiến chính phủ Trung Quốc quyết tâm hành động, đặc biệt khi Đại hội đại biểu Nhân dân toàn quốc của Trung Quốc diễn ra vào năm sau./.