“Đô thị xả thải, nông thôn gánh chịu ô nhiễm”

Dẫn báo cáo của bộ cho thấy cả nước tỉ lệ nước thải sinh hoạt được thu gom xử lý 10%, 16,1% làng nghề có hệ thống xử lý nước thải, Đại biểu Nguyễn Văn Thi (đoàn Bắc Giang) đề nghị bộ trưởng cho biết giải pháp căn cơ để quản lý tốt các nguồn phát thải, xả thải từ làng nghề, khu công nghiệp và sinh hoạt?

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga - Phó trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hải Dương cũng mong tư lệnh ngành tài nguyên môi trường cho biết giải pháp “hồi sinh các dòng sông chết”, sông ô nhiễm nặng, trong đó có hệ thống sông Bắc Hưng Hải.

Ở góc độ khác, Đại biểu Mai Thị Phương Hoa - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội phản ánh ý kiến cử tri Nam Định và lưu vực nguồn sông Nhuệ - Đáy, là nơi chịu tác động nặng nề từ ô nhiễm nguồn nước do nước thải chưa đạt tiêu chuẩn xả vào.

Theo báo cáo của bộ, nước thải từ đô thị, làng nghề, khu công nghiệp chiếm tỷ lệ lớn nhất trong cơ cấu nước thải phát sinh. Trong khi đó tỷ lệ nước thải thu gom thấp. Đây là vấn đề đã nêu qua nhiều nhiệm kỳ Quốc hội.

“Bộ trưởng đánh giá thế nào về tình trạng nơi nào xả thải càng nhiều thì xử lý nước thải càng ít. Đô thị xả thải, nông thôn gánh chịu ô nhiễm. Bộ xử lý trường hợp vi phạm nào chưa? Ngoài giải pháp thành lập uỷ ban lưu vực sông thì bộ phối hợp với các địa phương thuộc lưu vực có các đô thị, làng nghề lớn và bộ ngành có liên quan để giải quyết tình trạng gây ô nhiễm nước sông Nhuệ - Đáy như thế nào?” – nữ đại biểu chất vấn.

Trả lời đại biểu, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho biết, sông Nhuệ - Đáy nhiều năm ô nhiễm nhưng chưa được cải thiện, đặc biệt là đầu nguồn nội thành Hà Nội.

Nguồn thải của Hà Nội chiếm 65%. Toàn sông Nhuệ - Đáy có 1982 làng nguồn xả thải, trong đó 1.662 nguồn thải có cơ sở sản xuất kinh doanh và 39 nguồn thải là cụm công nghiệp, khu công nghiệp.

Bộ TN-MT tăng cường quan trắc và phân tích môi tường lưu vực sông. Hiện có 5 điểm quan trắc tự động, 42 điểm quan trắc định kỳ môi trường nước mặt, ngoài ra những điểm xả thải lớn có nguy cơ cao thì quan trắc thường xuyên, liên tục kết nối dữ liệu online để kiểm tra giám sát.

Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cũng nhấn mạnh việc tổ chức kiểm tra đánh giá sức chịu tải của các dòng sông. Hiện bộ đang kiểm tra đánh giá 11 sông, trao đổi với địa phương. “1 dự án được xả thải cột A, nhưng 5-10 dự án cột A thì tổng hợp dòng sông vẫn gánh chịu xả thải, do đó đánh giá chịu tải rất quan trọng” – ông nói.

Đề cập việc thu gom xử lý nước thải, ông Đặng Quốc Khánh cho rằng, phải xây dựng quy hoạch, phải có sự vào cuộc của các địa phương, chung sức, đồng lòng xử lý nguồn thải, cải tạo dòng chảy.

Ông cũng lưu ý công tác tuyên truyền, vận động vì dù có giám sát đến mấy mà ý thức không cao thì cũng khó phát triển bền vững. Bộ trưởng cũng kiến nghị quan tâm bố trí nguồn lực từ đầu tư công cho thu gom xử thải và hệ thống thuỷ lợi.

Cần bao nhiêu thời gian nữa?

Tranh luận với Bộ trưởng Bộ TN-MT, đại biểu Nguyễn Hữu Toàn - Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội dẫn trả lời của bộ trưởng rằng để xử lý các dòng sông ô nhiễm cần thời gian và nguồn lực.

“Ủy ban Bảo vệ môi trường lưu vực sông Nhuệ-sông Đáy thành lập qua nhiều nhiệm kỳ rồi mà tình trạng ô nhiễm không giảm thì theo bộ trưởng cần thêm bao nhiều thời gian? Nguồn lực gồm cả Trung ương và địa phương thì bộ trưởng có phương án thế nào? Cần có phương án xử lý tổng thể vì liên quan đến sức khoẻ của hàng chục triệu dân”- đại biểu nêu vấn đề.

Trả lời chất vấn, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho biết, Luật Tài nguyên nước (sửa đổi) đã có quy định rõ ràng thể chế, quy định rõ việc quản lý tài nguyên nước phải bảo đảm thống nhất theo lưu vực sông.

Khẳng định việc tăng cường quan trắc, giám sát, kiểm tra đột xuất và xử lý nghiêm, ông cho biết thời gian qua Bộ TN-MT phối hợp với Bộ Công an và địa phương thanh tra, kiểm tra, xử phạt nhiều vi phạm.

Trước băn khoăn của đại biểu Quốc hội vì sao các dòng sông vẫn ô nhiễm, Bộ trưởng Bộ TN-MT nói rằng phát triển KT-XH thì nhu cầu dùng nước sẽ tăng lên, trong 50 năm tăng 3 lần.

Khu vực sông Nhuệ, sông Đáy, sông Cầu, Bắc Hưng Hải... ngày càng đô thị hoá, hình thành các khu công nghiệp, dân cư ngày càng lấp đầy, tăng mật độ xây dựng và dân cư thì nước thải sinh hoạt nhiều hơn.

Nhấn mạnh việc cải tạo dòng chảy, bộ trưởng cho biết thời gian tới có đề án nạo vét khơi thông, nhất là với hệ thống sông Bắc Hưng Hải và sông Nhuệ - Đáy.