Được thành lập vào năm 2016 để tư vấn cho chính phủ, Ủy ban Công tác đổi mới ứng dụng công nghệ thông tin hiện đã được Bắc Kinh giao phó nhiệm vụ thiết lập các tiêu chuẩn ngành và đào tạo nhân sự vận hành phần mềm đáng tin cậy.

Theo South China Morning Post, ủy ban sẽ đề ra và thực hiện kế hoạch “Đổi mới ứng dụng công nghệ thông tin”, thường được gọi là Xinchuang trong tiếng Trung Quốc. Ủy ban sẽ chọn lựa ứng viên từ danh sách các nhà cung cấp được kiểm tra theo kế hoạch cung cấp công nghệ cho lĩnh vực nhạy cảm, từ ngân hàng cho đến trung tâm lưu trữ dữ liệu của chính phủ, một thị trường được ước tính có thể đạt giá trị 125 tỉ USD vào năm 2025.

Đến nay, có khoảng 1.800 nhà cung cấp PC, chip, mạng và phần mềm ở Trung Quốc đã được mời tham gia kế hoạch. Sự tồn tại của Xinchuang, vốn là một bí mật với số lượng thành viên và mục tiêu lớn chưa từng được công bố rộng rãi trước đây, có khả năng làm gia tăng căng thẳng Mỹ - Trung. Tuy nhiên, điều quan trọng là nó có thể mang lại cho Bắc Kinh thêm đòn bẩy để thay thế các công ty công nghệ nước ngoài trong những lĩnh vực nhạy cảm, và nhanh chóng thúc đẩy công ty địa phương đạt được khả năng tự cung tự cấp công nghệ, vượt qua các lệnh trừng phạt do chính quyền cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump áp đặt.

“Trung Quốc đang cố gắng phát triển công nghệ cây nhà lá vườn. Nỗ lực này ngày càng nghiêm túc hơn khi nhiều công ty trong nước chia sẻ mục tiêu chính trị đó, vì không ai có thể chắc chắn rằng các công nghệ Mỹ có thể tránh được biện pháp kiểm soát xuất khẩu của chính quyền Mỹ”, Dan Wang, chuyên gia phân tích công nghệ tại Gavekal Dragonomics, nói.

Kế hoạch thúc đẩy thay thế các nhà cung cấp nước ngoài là một phần trong nỗ lực rộng lớn hơn của Bắc Kinh nhằm kiểm soát ngành công nghệ trong nước đang phát triển mạnh mẽ, bao gồm cả vấn đề bảo mật dữ liệu. Trung Quốc đã buộc các nhà cung cấp dịch vụ đám mây ở nước ngoài như Amazon Web Services và Microsoft Corp thành lập liên doanh để hoạt động tại đại lục. Apple cũng nhượng lại mảng kinh doanh lưu trữ dữ liệu người dùng cho một nhà điều hành được chính phủ hậu thuẫn ở Quý Châu.

Theo các nguồn thạo tin, bất kỳ công ty nào tham gia vào Xinchuang có trên 25% vốn nước ngoài sẽ bị loại. Các công ty khởi nghiệp công nghệ Trung Quốc chủ yếu được tài trợ bởi đầu tư nước ngoài cũng sẽ gặp nhiều rào cản hơn, mặc dù hai nhà cung cấp dịch vụ đám mây lớn nhất nước là Alibaba Group Holding và Tencent Holdings đã tìm cách phá vỡ quy tắc đó bằng cách đăng ký trở thành thành viên thông qua những công ty con được hợp nhất theo chính sách địa phương.

“Các chính sách kìm hãm của Mỹ, chẳng hạn như Danh sách thực thể, là chất xúc tác trực tiếp thúc đẩy Trung Quốc xây dựng Xinchuang. Danh sách đen của Mỹ nhấn mạnh sự cấp thiết của Trung Quốc đối với việc phải đầu tư nhiều hơn vào đổi mới công nghệ và có những công nghệ quan trọng được sản xuất trong nước”, công ty nghiên cứu iResearch có trụ sở tại Thượng Hải viết trong một báo cáo hồi tháng 7/2021.

Với tư cách là thành viên của Xinchuang, các nhà cung cấp địa phương sẽ có lợi thế chính trong quá trình phê duyệt công nghệ, từ đó có thể đến gần hơn thị trường công nghệ giá trị hàng tỉ USD. Theo báo cáo do Hiệp hội Công nghiệp phần mềm Trung Quốc đồng tác giả, hoạt động kinh doanh liên quan đến Xinchuang đã tạo ra doanh thu 162 tỉ nhân dân tệ (khoảng 25 tỉ USD) vào năm ngoái, và đang trên đà đạt gần 800 tỉ nhân dân tệ vào năm 2025.

Tháng 9/2021, tờ Nhật báo Thông tin Kinh tế do Tân Hoa xã hậu thuẫn đã liệt kê 40 công ty hoạt động tốt nhất của Xinchuang, bao gồm Huawei Technologies, đơn vị đám mây của Alibaba và công ty an ninh mạng Qi An Xin Technology Group.

Theo iResearch, đơn vị thuộc đảng Cộng sản, chính phủ và quân đội sẽ là những người đầu tiên áp dụng các sản phẩm Xinchuang, tiếp theo là các công ty tài chính và quốc doanh./.