Iran đã buộc Mỹ phải sớm ra tay hành động và có nhiều khả năng đẩy quân Mỹ ra khỏi lãnh địa Iraq.

Dưới đây là ý kiến đánh giá của biên tập viên mảng chính trị Rainer Hermann công tác tại báo Frankfurter Allgemeine (Đức) về cuộc đối đầu giữa Mỹ và Iran:

Tướng Qassem Soleimani là nhân vật quyền lực thứ hai ở nước Cộng hoà Hồi giáo Iran và chỉ đứng sau Lãnh tụ Tối cao Ayatollah Khamenei.

Mặc dù những nhân vật khác có thể giữ cấp bậc cao hơn, song chính tài chỉ huy chiến lược đã giúp Soleimani mở rộng phạm vi ảnh hưởng đáng kể của Iran trong khu vực như thời các thủ lĩnh cuộc Cách mạng Hồi giáo 1979.

Khamenei chắc chắn là nhà lãnh đạo tôn giáo và chính trị Iran, song người trợ thủ đầy tín nhiệm của ông, Soleimani, là người chỉ huy quân sự.

Chính vì vậy, cái chết của Soleimani sẽ là một tổn thất lớn cho Iran. Đó cũng sẽ là một trắc nghiệm về mức độ tín nhiệm đối với Lãnh tụ Khamenei bởi chính ông Khamenei đã từng tuyên bố rằng Tổng thống Mỹ Donald Trump không thể làm gì phương hại đến Iran trong tháng 12 qua. Hiện nay Khamenei đe doạ sẽ “trả thù mạnh mẽ” và hành động trả đũa này không thể bị xem nhẹ.

Ngoài ra, cũng giống như việc triệt hạ con trai Saddam Hussein trở thành một chiến thắng phải trả bằng một giá đắt một thập kỷ trước tại Iraq, việc tiêu diệt Soleimani có thể không thể đem lại thắng lợi như Washington mong đợi.

Làn sóng chuyển hướng chống Mỹ

Iran hiện đang tổn thất trên hai mặt trận: Các cuộc biểu tình trong nước gây ra sự hoài nghi về tính chính thống của nước Cộng hoà Hồi giáo này và những cuộc biểu tình tại Iraq đe doạ tầm ảnh hưởng của Iran ở nước ngoài. Trong nước, Tướng Soleimani là một nhân vật được yêu thích vì là người có công khôi phục lại phần nào danh tiếng một thời đã mất của Iran. Cái chết của vị thủ lĩnh quân sự này sẽ cho chính phủ Iran sự ủng hộ vô cùng cần thiết của công chúng.

Hơn nữa, những thế lực ở Iraq muốn thoát khỏi quân đội Mỹ cũng sẽ lợi thế. Họ dễ dàng lập luận rằng quân Mỹ đã lạm dụng sứ mệnh phối hợp với quân đội Iraq chiến đấu chống lại Nhà nước Hồi giáo (IS) của mình.

Vì thế, kế hoạch của Iran khiêu khích Mỹ hành động theo hướng để người dân Iraq chuyển hướng sang chống lại quân đội Mỹ dường như có hiệu quả. Và cũng có vẻ như là nếu điều này đúng, Iran sẽ giành chiến thắng đúp: phong trào biểu tình tại Iraq sẽ tạm thời lắng lại và Iran có thể một lần nữa giữ nước láng giềng trong vòng kiểm soát.

Những hành động uổng ích thiếu chiến lược thực sự

Cho đến nay, Mỹ cần nhận ra rằng chiến dịch “gây sức ép tối đa” đối với Iran đã không bảo vệ được lợi ích của Mỹ tại Iraq mà ngược lại đẩy Mỹ vào thế bất lợi. Hơn nữa, Mỹ đã không thể hạn chế được tầm ảnh hưởng của Iran ở Trung Đông. Trên thực tế, kết quả là ngược lại và điều đó được minh chứng bằng cấp độ gây hấn tăng mỗi ngày của Iran.

Giới lãnh đạo Iran có nhiều khả năng phải cân nhắc lựa chọn để đi đến quyết định liệu có nên tấn công trực diện Mỹ hay thông qua các cứ điểm mà các liên minh của Mỹ nắm giữ trong khu vực.

Nếu Iran tấn công trực tiếp, Iran sẽ nhận lời thách đấu mà Tổng thống Trump đã đưa ra khi triệt hạ Soleimani. Song Iran cũng có thể sử dụng lực lượng dân quân được uỷ quyền theo đuổi nhiều liên minh của Mỹ trong khu vực.

Trong trường hợp Iran có động thái tấn công các Tiểu Vương quốc Arab Thống nhất (UAE) và Saudi Arabia, Mỹ có thể buộc phải quyềt định bảo vệ các nước đồng minh này hay không.

Và nếu Washington chọn giải pháp bảo vệ các nước đồng minh của mình tại Trung Đông, điều đó buộc Mỹ dấn vào một cuộc chiến tranh khác với hậu quả khó lường và rủi ro xung đột lớn trong khu vực Trung Đông trở nên rất hiện hữu.

Trong trường hợp Mỹ chọn giải pháp không hành động, điều đó sẽ ảnh hưởng lớn đến cán cân quyền lực trong khu vực và gây tổn thất lớn cho phương Tây./.