Đến nay đã gần một năm kể từ khi Quốc hội thông qua Nghị quyết 98 cho TP.HCM. Quá trình triển khai thực hiện Nghị quyết này đã có những kết quả bước đầu, là tiền đề quan trọng, là động lực để các cấp, các ngành của TPHCM tự tin nỗ lực bứt phá hơn nữa, đưa TP phát triển.

Nhiều kết quả nổi bật

Nghị quyết 98/2023/QH15 “Về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM” được xem là Nghị quyết mới nhất và đầy đủ toàn diện nhất với 44 cơ chế, chính sách trên 7 lĩnh vực khác nhau. Nghị quyết dựa trên 3 nguyên tắc chính là “khơi thông tối đa các nguồn lực”, “phân cấp phân quyền tối đa” và “cho phép thực hiện một số chức năng nhiệm vụ với quy trình, thủ tục rút gọn, ngoài hệ thống pháp luật chung”.

Từ Nghị quyết 98, TP.HCM cũng đã kịp thời có các nghị quyết để triển khai thực hiện và chọn chủ đề năm 2024 là “Quyết tâm thực hiện hiệu quả Chuyển đổi số và Nghị quyết số 98/2023/QH15 của Quốc hội”.

Đến nay, sau gần một năm triển khai, kết quả đạt được khá toàn diện trên nhiều lĩnh vực. Tiêu biểu như, quy định về chi thu nhập tăng thêm với mức chi tối đa 1,8 lần, tạo điều kiện để cán bộ an tâm công tác. Thực hiện xây dựng các dự án thu hút nhà đầu tư chiến lược; quy mô tổng mức đầu tư tối thiểu của dự án PPP trong lĩnh vực y tế, giáo dục - đào tạo, thể thao và văn hóa; tiêu chí, tiêu chuẩn, định mức quy định đối với số lượng cán bộ, công chức tại xã, phường, thị trấn…đã đem lại nhiều điểm sáng.

Hiệu quả của Nghị quyết 98 thể hiện rõ nhất ở sự phát triển của TP Thủ Đức, mô hình “thành phố trong thành phố” đầu tiên của cả nước.

Trước khi có Nghị quyết 98, thực tiễn qua hơn 2 năm triển khai nhiệm vụ cho thấy TP Thủ Đức đã gặp nhiều rào cản do chưa có được cơ chế, chính sách phù hợp. Khi đó, Thủ Đức không thể phát huy tiềm năng, khơi thông điểm nghẽn, chủ động quyết định các vấn đề liên quan đến sự phát triển của địa phương. Với Nghị quyết 98, trong đó có riêng một điều về TP Thủ Đức, mọi công việc đã tiến triển rất nhanh.

Cụ thể, TP Thủ Đức đã hoàn thiện bộ máy tổ chức, sắp xếp bố trí nhân sự đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới; thành lập các đơn vị mới, chưa có trong quy định của đơn vị cấp huyện như Ban Đô thị, Trung tâm Hành chính công, Phòng Giao thông công chính, Thanh tra xây dựng…Từ các quy định của Nghị quyết 98, TP Thủ Đức ban hành các quyết định chấp thuận chủ trương/điều chỉnh chủ trương đầu tư; ban hành quyết định điều chỉnh quy hoạch phân khu 1/2000 và 1 quyết định điều chỉnh quy hoạch 1/500. Qua đó đã và đang lan tỏa hiệu ứng tích cực cho môi trường đầu tư trên địa bàn TP Thủ Đức.

Phó Chủ tịch UBND TP Thủ Đức Nguyễn Bạch Hoàng Phụng cho biết, qua các cơ chế, chính sách được Quốc hội ban hành, bước đầu giúp TP Thủ Đức khơi thông điểm nghẽn, mang lại các cơ hội mang tính lịch sử đối với chính quyền địa phương cấp huyện.

Bên cạnh kết quả tích cực thì cũng còn không ít khó khăn vướng mắc như: Việc ban hành khung pháp lý hướng dẫn một số nội dung quy định tại Nghị quyết 98 chưa kịp tiến độ đề ra, dẫn đến chưa có cơ sở triển khai. Một số chính sách chưa có quy định của pháp luật trong Nghị định của Chính phủ hoặc hướng dẫn của Bộ, ngành về trình tự thủ tục, cơ chế, nguồn vốn để thành phố có cơ sở triển khai; Chưa có cơ chế phối hợp giữa thành phố và Bộ, ngành Trung ương, nhất là phối hợp giải quyết khó khăn, vướng mắc trong triển khai…

Tận dụng thời gian

Các chuyên gia đánh giá, TP.HCM đã triển khai thực hiện Nghị quyết 98 với tốc độ “thần tốc”. Triển khai Nghị quyết 98, thành phố đã thông qua khoảng 30 nghị quyết, cụ thể hóa 18/27 cơ chế chính sách, trong đó có nhiều chính sách đã phát huy hiệu quả ngay.

Trong các cơ chế của Nghị quyết 98, nổi bật là quản lý đầu tư, đất đai, tài chính ngân sách, ngành nghề ưu tiên, bộ máy chính quyền…

TS Trần Văn, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội cho rằng, quan trọng nhất là việc cho phép thành phố thí điểm phát triển mô hình TOD (phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng). Đây là công cụ quan trọng để thành phố có thể giải phóng giá trị đất đai, tạo nguồn tài chính để phát triển đô thị. Với cơ chế này, thành phố sẽ tạo ra nguồn thu trả trước cho ngân sách địa phương để có thể linh hoạt trong đầu tư phát triển theo thứ tự ưu tiên…

"Sự thành công của các cơ chế này phụ thuộc vào việc kịp thời ban hành các quy định hướng dẫn chi tiết dưới luật, Nghị quyết của Quốc hội. Hiệu lực, hiệu quả còn phụ thuộc rất nhiều vào sự chủ động, vận dụng sáng tạo, dám nghĩ, dám làm thực hiện Nghị quyết của Đảng bộ, chính quyền TP trên cơ sở đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, nâng cao năng lực cán bộ; huy động và phân bổ nguồn lực hợp lý", ông Trần Văn cho biết.

Theo Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi, TP thực hiện Nghị quyết 98 với tinh thần khẩn trương và vẫn đang nỗ lực để gỡ các khó khăn vướng mắc trong thẩm quyền cũng như kiên trì đeo bám, báo cáo, giải trình với Trung ương với các vấn đề khác. TP cũng tiếp tục củng cố bộ máy, nâng cao trình độ đội ngũ cán bộ, phân công công việc cụ thể…

Theo ông Phan Văn Mãi, khó khăn vướng mắc là đương nhiên bởi đây là các cơ chế mới, chưa có quy định nhưng sẽ tìm được cách nếu tập trung.

TP.HCM đã có hướng đi về các dự án BOT, BT,…nhưng quy trình, thủ tục hồ sơ cũng phải nhanh chóng hoàn thiện để triển khai. TP đã có các nghị quyết, khung ban đầu về thu hút phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo nhưng đi vào thực hiện phải có các quy trình, hồ sơ mẫu và đặc biệt là phải rút ngắn thời gian. Đặc biệt là TPHCM sẽ tiếp tục phân cấp, phân quyền cho các địa phương để đẩy nhanh tiến độ thực hiện các đầu việc, đi liền với hướng dẫn, kiểm tra, giám sát.

"TP.HCM phải tiếp tục đeo bám với Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương để sớm ban hành tất cả các văn bản hướng dẫn thực hiện Nghị quyết 98. Và phía TP.HCM cũng tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện các văn bản để triển khai", ông Phan Văn Mãi cho biết.

Rõ ràng, những kết quả tích cực bước đầu trong thực hiện Nghị quyết 98 đã tạo động lực để TP.HCM có thể tiếp tục tăng tốc, triển khai hiệu quả hơn nữa các cơ chế đặc thù.