Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 2/2 thừa nhận, người Mỹ có thể cảm thấy “đau đớn” về kinh tế do thuế quan áp lên các đối tác thương mại quan trọng, nhưng lập luận rằng, điều đó là “đáng giá” để đảm bảo lợi ích của nước Mỹ và làm cho nước Mỹ “vĩ đại trở lại”.

Trước đó, hôm 1/2, tức chưa đầy 1 tháng sau khi nhậm chức, Tổng thống Donald Trump đã ký ban hành mức thuế 25% đối với hai nước láng giềng Mexico và Canada, bất chấp hiệp định thương mại tự do hiện có giữa 3 nước. Nhà lãnh đạo Mỹ cũng đánh thuế 10% đối với hàng hoá từ Trung Quốc, ngoài các mức thuế đã ban hành. Động thái ngay lập tức vấp phải phản ứng mạnh mẽ từ các bên, trong khi các nhà phân tích cảnh báo nguy cơ một cuộc chiến thương mại có thể làm giảm tăng trưởng của Mỹ và làm tăng giá tiêu dùng trong ngắn hạn. 

Bộ Tài chính Canada cùng ngày đã công bố danh sách đầy đủ các mặt hàng chịu thuế đối với 30 tỷ đô la hàng hóa của Mỹ, coi đây là giai đoạn đầu tiên trong phản ứng của nước này đối với thuế quan của Mỹ. Các mặt hàng bao gồm nông sản, rượu, quần áo, đồ gia dụng, dụng cụ, súng ống và nhiều mặt hàng khác.

“Thông điệp của chúng tôi là: đây không phải là điều mà Canada muốn. Đây không phải là con đường mà chúng tôi muốn đi. Chúng tôi thực sự muốn trở thành và tiếp tục là khách hàng tốt nhất của các bạn. Chúng tôi mua nhiều hàng từ các bạn hơn bất kỳ quốc gia nào khác trên hành tinh này và chúng tôi yêu thích các sản phẩm của Mỹ. Vì vậy, chúng tôi hỗ trợ 8 triệu việc làm tại Mỹ thông qua các mặt hàng xuất khẩu mà các bạn gửi đến chúng tôi.  Đừng làm giảm giá trị của điều này”, Đại sứ Canada tại Mỹ Kirsten Hillman cùng ngày cảnh báo.

Trong khi đó, Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum cũng đã yêu cầu Bộ Kinh tế thực hiện các biện pháp thuế quan và phi thuế quan để bảo vệ lợi ích của đất nước:

“Như cựu tổng thống Mexico Benito Juarez từng nói, không có gì có thể giải quyết bằng vũ lực, mọi thứ đều bằng lý trí và luật pháp và giữa các cá nhân cũng như giữa các quốc gia, tôn trọng quyền của người khác chính là hòa bình. Tôi đã nói với Tổng thống Donald Trump rằng thay vì đấu tranh bằng thuế quan, hãy đối thoại, đây là cách mọi người hiểu nhau, chúng ta phải giao tiếp, nhưng không phải theo cách này. Đây là cách chúng tôi phản ứng và điều đó rất quan trọng”, Tổng thống Mexico Sheinbaum nhấn mạnh.

Chính phủ Trung Quốc vẫn chưa quyết định biện pháp thuế quan đáp trả, nhưng phát đi tín hiệu sẵn sàng giữ cánh cửa đàm phán với Mỹ. Trong các tuyên bố riêng rẽ, Bộ Ngoại giao và Bộ Thương mại Trung Quốc "kiên quyết phản đối" mức thuế quan mới và cho biết sẽ đưa vụ việc ra Tổ chức Thương mại Thế giới. Hai bộ này đồng thời tuyên bố, Trung Quốc cũng sẽ thực hiện "các biện pháp đối phó tương ứng để kiên quyết bảo vệ các quyền và lợi ích của mình".

Hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, Mexico và Canada chiếm 41,7% lượng hàng nhập khẩu của Mỹ vào năm 2023, trong đó Trung Quốc chiếm 13,5%, đứng thứ hai sau Mexico.