Sáng 22/10, tại thành phố Hải Phòng, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng và thành phố Hải Phòng tổ chức trọng thể Lễ kỷ niệm 60 năm Ngày mở Đường Hồ Chí Minh trên biển (23/10/1961 - 23/10/2021). Đại tướng Phan Văn Giang, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Bí thư Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng chủ trì buổi Lễ.

Tổng Bí thư, Bí thư Quân ủy Trung ương Nguyễn Phú Trọng, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc, Thủ tướng Phạm Minh Chính và Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã gửi lẵng hoa chúc mừng.

Tham dự buổi Lễ có Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Võ Văn Thưởng; Đại tướng Lương Cường, Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam; Thượng tướng Nguyễn Trọng Nghĩa, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương; Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành cùng nhiều lãnh đạo ban, bộ, ngành Trung ương và thành phố Hải Phòng; cán bộ lão thành cách mạng, Bà mẹ Việt Nam anh hùng, Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, Anh hùng lao động; lãnh đạo một số tỉnh có căn cứ, bến bãi mà tuyến đường Hồ Chí Minh trên biển đi qua,…

Ngày 19/5/1959, Tổng Quân ủy và Bộ Quốc phòng quyết định thành lập “Đoàn công tác quân sự đặc biệt” (sau đổi tên là Đoàn 559), có nhiệm vụ mở đường vận chuyển hàng hóa, tổ chức đưa, đón bộ đội, cán bộ từ Bắc vào Nam và từ Nam ra Bắc.

Đến tháng 7/1959, Tiểu đoàn Vận tải thủy 603 được thành lập, có nhiệm vụ nghiên cứu tìm phương thức vận chuyển bằng đường biển chi viện cho chiến trường miền Nam. Để giữ bí mật, Tiểu đoàn hoạt động dưới tên gọi “Tập đoàn đánh cá Sông Gianh”. Những ngày đầu hoạt động trong điều kiện hết sức khó khăn, ác liệt, chuyến vượt biển đầu tiên bằng thuyền buồm của Tiểu đoàn 603 không thành công. Do vậy, Tổng Quân ủy quyết định Tiểu đoàn Vận tải đường thủy 603 tạm ngừng hoạt động trên biển để tìm giải pháp và phương thức vận chuyển phù hợp.

Ngày 23/10/1961, Bộ Quốc phòng quyết định thành lập Đoàn 759 vận tải quân sự đường biển. Sự ra đời của Đoàn 759 cùng với việc khai thông tuyến chi viện chiến lược Bắc - Nam trên biển là sự kiện đánh dấu mốc mở đường vận chuyển chiến lược trên biển chi viện cho miền Nam, mang tên Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Từ khi ra đời và trong suốt cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Đường Hồ Chí Minh trên biển đã tạo nên một phương thức vận chuyển mới hết sức quan trọng, trực tiếp bảo đảm chi viện cho các chiến trường miền Nam. Vượt mọi hiểm nguy, cán bộ, chiến sĩ “Đoàn tàu không số” với những con tàu thô sơ, nhỏ bé, chở nặng vũ khí đã bí mật dũng cảm vượt qua mọi bão táp của biển cả, cùng sự ngăn chặn, lùng sục của quân địch.  

Hàng trăm lượt tàu đã ra khơi, về đích; hàng nghìn tấn vũ khí, khí tài, hàng hóa, thuốc chữa bệnh, hàng chục nghìn cán bộ, chiến sĩ đã từ hậu phương lớn miền Bắc được đưa vào tiền tuyến lớn miền Nam, góp phần cùng quân và dân ta đánh thắng mọi chiến lược chiến tranh của kẻ thù, đưa cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước vĩ đại của nhân dân ta đến thắng lợi hoàn toàn.

Phát biểu khai mạc buổi lễ, Thượng tướng Lê Huy Vịnh, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Quân ủy Trung ương, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng thay mặt Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng nhấn mạnh những bài học kinh nghiệm quý báu cùng ý nghĩa lịch sử to lớn của Đường Hồ Chí Minh trên biển.

“Năm tháng sẽ qua đi, nhưng Đường Hồ Chí Minh trên biển mãi mãi là niềm tự hào của Quân đội và nhân dân Việt Nam, là biểu tượng sáng ngời của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, của trí thông minh, lòng dũng cảm, ý chí sắt đá, quyết tâm giành độc lập, tự do, thống nhất đất nước của dân tộc; là một quyết sách đúng đắn, sáng tạo độc đáo, thể hiện tư duy và tầm nhìn chiến lược, tài thao lược của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh trong nghệ thuật chỉ đạo chiến tranh cách mạng.” -  Thượng tướng Lê Huy Vịnh khẳng định.

Sáng cùng ngày, tại di tích Bến K15, quận Đồ Sơn, TP Hải Phòng, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng tiến hành dâng hương tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ của Đoàn tàu không số./.