Khu vực Hồ Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn hiện có hàng trăm hộ dân sinh sống, trong đó có nhiều nhà nghỉ, sách sạn được xây dựng ven hồ với lưu lượng khách du lịch khá lớn mỗi năm. Tuy nhiên, hiện khu vực này lại chưa có hệ thống thu gom, xử lý nước thải sinh hoạt tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến môi trường thắng cảnh nổi tiếng này.

Bản Pác Ngòi, xã Nam Mẫu có tới vài chục hộ gia đình tham gia dịch dụ du lịch, lưu trú ngay phía nhánh sông chính chảy vào hồ Ba Bể.

Hiện tại, xung quanh bờ hồ Ba Bể có nhiều bản du lịch cộng đồng như Pác Ngòi, Bó Lù, Cốc Tộc, Bản Cám... Chỉ tính riêng Pác Ngòi và Bó Lù, mỗi bản có tới gần 100 hộ gia đình có các cơ sở kinh doanh, dịch vụ ngay sát mép hồ với hàng chục nhà hàng, khách sạn, homestay. Tuy nhiên, điểm chung của tất cả các khu dân cư ở đây là chưa có hệ thống thu gom nước thải từ hoạt động dịch vụ du lịch để xử lý mà thường để chảy ra quanh vườn nhà rồi thẩm thấu tự nhiên.

Bà Dương Thị Lan, người dân bản Pác Ngòi, xã Nam Mẫu cho biết: "Mưa to là nước thải lại tràn xuống hồ, bây giờ xử lý chắc phải có xe hút mang đi, chứ ở đây thấp quá."

Khu vực quanh hồ vẫn tiếp tục được xây dựng các nhà nghỉ, khách sạn đón du khách. Với lượng khách tăng qua từng năm, nếu Ba Bể không có biện pháp xử lý nước thải hiệu quả thì nguy cơ ô nhiễm môi trường là rất lớn.

Cùng với các dịch vụ du lịch, nhiều hộ đồng bào dân tộc sống ở khu vực ven hồ vẫngắn bó với nghề nông nên nước thải từ các khu chăn nuôi gia súc, gia cầm cũng không được xử lý đúng cách.

Ông Nguyễn Đăng Doanh, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy xã Nam Mẫu, huyện Ba Bể cho rằng, do các bản làng tập trung đông dân nằm chủ yếu khu vực đầu nguồn nên nguy cơ bị ô nhiễm là rất cao: "Với tốc phát triển như bây giờ, nếu không làm tốt vấn đề xử lý nước thải thì sẽ rất khó khăn, đây cũng là vấn đề địa phương rất trăn trở. Vì xử lý ngoài khuôn viên nhà và tập trung ngoài cộng đồng sẽ là không dễ, mong muốn cấp trên có nguồn vốn cho địa phương xây dựng khu tập trung xử lý nước thải sao cho đảm bảo đúng với các quy định về bảo vệ môi trường."

Nước thải sinh hoạt, chăn nuôi được cho vào hố biogas, tự hoại hoặc chảy tràn ra vườn để thẩm thấu tự nhiên.

Không chỉ có nước thải, khu vực thượng nguồn sông Tà Lèng - nguồn cung cấp nước cho Hồ Ba Bể, cũng tập trung nhiều khu dân cư và một chợ đầu mối của một số xã trong khu vực. Sau mỗi trận mưa lớn, rác thải theo dòng nước đổ vào hồ, gây không ít lo ngại về cảnh quan, môi trường. Tuy vậy, do hạn chế về kinh phí nên vẫn địa phương không thể có phương án đầu tư, xử lý triệt để mà mới chỉ dừng lại ở tuyên truyền, vận động người dân nâng cao ý thức giữ gìn vệ sinh chung mà thôi. Nếu không có giải pháp căn bản và lâu dài, thắng cảnh Hồ Ba Bể- Vịnh Hạ Long trên núi của Bắc Kạn sẽ bị ảnh hưởng không nhỏ về môi trường sinh thái, hiển nhiên tác động tiêu cực đến hiệu quả kinh doanh du lịch của địa phương./.