Đảng bộ Khối Doanh nghiệp Trung ương được thành lập ngày 11/4/2007 (theo Quyết định số 48-QĐ/TW, ngày 11/4/2007 của Bộ Chính trị). Khi mới thành lập, Đảng bộ Khối có 28 đảng bộ trực thuộc và hơn 42.000 đảng viên.

Tính đến 31/12/2023, Đảng bộ Khối có 38 đảng bộ trực thuộc (gồm: 36 đảng bộ tập đoàn kinh tế, tổng công ty, ngân hàng thương mại nhà nước; Đảng bộ Cơ quan Đảng uỷ Khối và Đảng bộ Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam); trong đó 32 đảng bộ cấp trên cơ sở, 06 đảng bộ cơ sở với 1.463 tổ chức cơ sở đảng (986 đảng bộ cơ sở, 477 chi bộ cơ sở), 237 đảng bộ bộphận, 8352 chi bộ trực thuộc và 143.138 đảng viên.

Trong 36 đảng bộ doanh nghiệp trực thuộc Đảng uỷ Khối, có 19 đảng bộ tổ chức theo mô hình đảng bộ toàn tập đoàn, tổng công ty, 17 đảng bộ theo mô hình đảng bộ công ty mẹ. 

Từ khi thành lập, Đảng uỷ Khối thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức bộ máy theo Quyết định 99-QĐ/TW, ngày 22/10/2007 của Bộ Chính trị khoá X. Ngày 16/8/2021, Bộ Chính trị khoá XIII đã ban hành Quyết định số 28-QĐ/TW về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của Đảng uỷ Khối Doanh nghiệp Trung ương trên cơ sở sửa đổi, bổ sung Quyết định số 99-QĐ/TW, theo đó Bộ Chính trị đã quy định Đảng ủy Khối có chức năng lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, giám sát các đảng bộ trực thuộc chấp hành nghiêm chỉnh Cương lĩnh chính trị, Điều lệ Đảng, nghị quyết, chỉ thị của Đảng, pháp luật của Nhà nước; hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị và công tác tổ chức, cán bộ; xây dựng đảng bộ, tổ chức chính trị - xã hội trong sạch, vững mạnh; phát triển doanh nghiệp, đơn vị vững mạnh, hiệu quả; tham gia nghiên cứu, đề xuất với Trung ương về công tác đảng, công tác tổ chức, cán bộ và nhiệm vụ chính trị của các doanh nghiệp, đơn vị trong Khối.

Đảng uỷ Khối là mô hình tổ chức đảng có đặc điểm riêng, không có chính quyền cùng cấp; không trực tiếp giao chỉ tiêu kế hoạch và chỉ đạo hoạt động sản xuất kinh doanh; Đảng ủy Khối chủ trì phê duyệt công tác cán bộ cấp uỷ theo phân cấp và chỉ phối hợp với cơ quan chủ sở hữu tham gia ý kiến khi cấp có thẩm quyền quyết định về công tác cán bộ lãnh đạo, quản lý của các doanh nghiệp trong Khối. Công tác phối hợp trước đây thực hiện theo Quyết định số 219-QĐ/TW, ngày 17/4/2009 của Ban Bí thư, nay thay thế bằng Quyết định số 54-QĐ/TW, ngày 11/01/2022 của Ban Bí thư về việc ban hành Quy chế phối hợp công tác giữa Đảng uỷ Khối Doanh nghiệp Trung ương với Ban cán sự đảng bộ, ngành và đảng đoàn các cơ quan Trung ương…

Kết luận buổi làm việc, Thường trực Ban Bí thư Lương Cường ghi nhận các kết quả Đảng ủy Khối đã đạt được từ đầu nhiệm kỳ đến nay, trọng tâm là 6 tháng đầu năm 2024, Thường trực Ban Bí thư cho rằng, Đảng ủy Khối đã xác định, quán triệt, nắm chắc quy định về chức năng, nhiệm vụ được giao; đoàn kết, khắc phục khó khăn và tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức quyết liệt theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Khối lần thứ III; từ đó đạt nhiều kết quả rất quan trọng trên các lĩnh vực. Công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và đạo đức được triển khai toàn diện, có nhiều điểm mới, nhất là trong việc học tập, nghiên cứu, quán triệt và triển khai các nghị quyết của Đảng. 

Về nhiệm vụ trong thời gian tới, Thường trực Ban Bí thư Lương Cường đề nghị, Đảng ủy Khối Doanh nghiệp Trung ương tiếp tục tập trung nắm chắc chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, mối quan hệ của Đảng bộ Khối và các đảng ủy trực thuộc; đổi mới phương thức lãnh đạo, nâng cao chất lượng lãnh đạo của các cấp ủy, tổ chức đảng theo đúng quy định hiện nay và phù hợp với thực tiễn cũng như đặc thù Khối doanh nghiệp nhà nước.

"Đề nghị rà soát lại tất cả các quy chế quy định, xem lại công tác tổ chức thực hiện các quy chế mà Đảng ủy Khối đã ban hành, chú ý công tác cán bộ, kiểm tra, giám sát việc thi hành điều lệ Đảng, nếu đã thống nhất rồi tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra chất lượng, tạo tinh thần thuận lợi nhất cho doanh nghiệp hoạt động sản xuất kinh doanh" -Thường trực Ban Bí thư Lương Cường nhấn mạnh.

Thường trực Ban Bí thư Lương Cường cũng yêu cầu rà soát đội ngũ cán bộ cấp ủy, cán bộ lãnh đạo quản lý doanh nghiệp của đảng ủy trực thuộc và phối hợp với ban cán sự đảng các bộ, ngành, kiện toàn cán bộ lãnh đạo, quản lý doanh nghiệp theo quy định để chuẩn bị cho công tác nhân sự cấp ủy trực thuộc nhiệm kỳ 2025-2030; tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo củng cố, kiện toàn tổ chức cơ sở đảng trong các doanh nghiệp thuộc Đảng bộ Khối phù hợp với quy định của Trung ương và mô hình tổ chức của doanh nghiệp.

Cùng với việc tập trung đảm bảo chất lượng, tiến độ chương trình kiểm tra, giám sát; quán triệt và thực hiện các văn bản mới của Trung ương, Thường trực Ban Bí thư yêu cầu Đảng ủy Khối tiếp tục quan tâm chăm lo đời sống, vật chất và tinh thần của cán bộ, công chức, đảng viên, người lao động; có chính sách thu hút những người giỏi, có năng lực trong doanh nghiệp nhà nước.