Phát biểu giải trình các vấn đề đại biểu Quốc hội nêu vào cuối phiên thảo luận tại hội trường về dự án Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp chiều 29/11, tân Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho rằng, mục tiêu ban hành luật này để nhằm nâng cao hiệu quả quản lý đầu tư vốn nhà nước để các doanh nghiệp nhà nước thực sự đóng vai trò là nhà đầu tư chủ sở hữu bình đẳng về quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm với các doanh nghiệp.

Ông Thắng khẳng định, việc đưa ra luật riêng về Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp đúng theo thông lệ quốc tế, chấm dứt việc can thiệp vào doanh nghiệp bằng mệnh lệnh hành chính hay là lồng ghép quản lý nhà nước vào hoạt động đầu tư kinh doanh của doanh nghiệp cũng như bảo toàn vốn của doanh nghiệp.

“Chúng ta bảo các doanh nghiệp phải hoạt động theo đúng nguyên tắc thị trường, tôi cho rằng, đây là những căn bản xuyên suốt là đổi mới toàn diện về phương thức xây dựng luật này”, tân Bộ trưởng Bộ Tài chính nhắc.

Giải đáp ý kiến đại biểu về quan điểm người đại diện vốn Nhà nước tại doanh nghiệp cần giải trình chiến lược, kế hoạch với cơ quan đại diện, cơ quan sở hữu của doanh nghiệp Nhà nước trong quá trình hoạt động  là vấn đề cần nghiên cứu thêm, ông Thắng cho rằng: “Nếu phải trình thì phải nêu cụ thể đó là giải trình cái gì? và cần rất cụ thể nội dung chiến lược đó cần báo cáo cái gì? Nếu không rõ thì sẽ lại tạo ra rào cản không cần thiết”.

Theo tân Bộ trưởng Bộ Tài chính, trước đây, chúng ta có quy định doanh nghiệp phải báo cáo cơ quan đại diện, còn bây giờ đưa ra quy định người đại diện phải báo cáo với cơ quan sở hữu vốn vì cho rằng vấn đề đó quan trọng cần phải bàn bạc và thậm chí phải trình cơ quan cấp trên. Như vậy là “đánh bùn sang ao”?

Do vậy, Bộ trưởng Thắng nhấn mạnh: “Cần phải kỹ lưỡng, nếu đã quy định báo cáo chiến lược, kế hoạch thì cũng cần rất gọn, rất cụ thể. Nếu không sẽ tạo ra những rào cản khác”.

Liên quan đến vai trò của người đại diện vốn tại doanh nghiệp, Bộ trưởng Bộ Tài chính khẳng định, họ có vai trò quan trọng, quyết định đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp cũng như việc bảo toàn phát triển doanh nghiệp.

“Nếu chúng ta mở ra cơ chế thì người đại diện vốn trên 50% sẽ là người lãnh đạo doanh nghiệp. Cho nên người này sẽ là quyết định đến việc thành công”, Bộ trưởng Thắng khẳng định và nói thêm: “Phải có cơ chế quản lý đánh giá năng lực của người đại diện vốn, đứng đầu doanh nghiệp Nhà nước công khai, minh bạch như cơ chế doanh nghiệp tư nhân”.

“Chúng ta có cơ chế quản lý đánh giá họ nhưng đồng thời phải có chế độ đãi ngộ cho họ, đặc biệt phải trao công cụ cho người ta”, Bộ trưởng Thắng nói.

Tân Bộ trưởng Bộ Tài chính nhấn mạnh thực tế: “Chúng ta cho cơ chế đánh giá rất khắt khe, họ rất vất vả thực hiện nhưng đổi lại tiền lương, tiền thưởng lại cứ phải thang, bậc. Như vậy, không bao giờ chúng ta có được người tài và có người tài họ cũng cũng không bao giờ làm hết trách nhiệm”.

Theo ông Thắng, quản lý cần rất khách quan, minh bạch như doanh nghiệp tư nhân đặt rõ vấn đề hiệu quả điều hành như doanh thu, lợi nhuận. Nếu các chỉ tiêu đặt ra họ hoàn thành cũng phải có cơ chế thưởng rất rõ ràng.

“Nếu làm tốt, lương thế nào trường? Nếu làm vượt định mức, lương thưởng có được tăng lên hay không? Còn nếu không làm được thì mức độ nào là cảnh cáo, mức độ nào thì.. sa thải”, Bộ trưởng Thắng thẳng thắn.

Ông Thắng nói: “Phải nói thẳng là sa thải. Chúng ta phải sòng phẳng bởi những doanh nghiệp ở ngoài họ có đầy đủ quyền cho lãnh đạo thì doanh nghiệp Nhà nước cũng phải như thế”.

Theo ông Thắng, câu chuyện về người đại diện phải làm rất công khai, minh bạch bởi từ trước đến nay, cái khó khăn nhất là chế độ lương thưởng đối với người đại diện vốn Nhà nước tại doanh nghiệp.