Bộ Chính trị vừa ban hành Quy định 142 về thí điểm giao quyền, trách nhiệm cho người đứng đầu trong công tác cán bộ. Điểm đáng chú ý của Quy định là người đứng đầu được quyền giới thiệu nhân sự cấp phó để giúp việc cho mình trong quá trình thực hiện nhiệm vụ điều hành hoạt động của cơ quan. Đồng thời trách nhiệm của người giới thiệu nhân sự cũng được quy định rõ ràng hơn, ngay cả khi đã chuyển công tác hoặc nghỉ hưu. Quy định mới tạo ra sự minh bạch, công tâm hơn trong công tác tổ chức cán bộ, đồng thời kiểm soát quyền lực và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác cán bộ.

Quy định 142 về thí điểm giao quyền, trách nhiệm cho người đứng đầu trong công tác cán bộ ra đời trong bối cảnh nhiều cán bộ lãnh đạo cấp cao phải nhận kỷ luật Đảng vì chịu trách nhiệm khi để cấp dưới của mình vi phạm khuyết điểm, làm sai, làm trái pháp luật, tham nhũng... gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín của Đảng và của cá nhân, làm mất niềm tin của cán bộ, đảng viên và nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước...

Việc ban hành quy định 142 được xem là một hướng mới trong công tác tổ chức cán bộ của Đảng, phát huy trách nhiệm của người đứng đầu và cấp ủy, tổ chức Đảng, tập thể lãnh đạo cơ quan, đơn vị trong hệ thống chính trị trong việc chủ động lựa chọn cán bộ cấp phó để giúp việc cho mình, vừa xây dựng tập thể cán bộ lãnh đạo có đủ năng lực, phẩm chất, đoàn kết, cùng hành động vì lợi ích chung.

Ông Nguyễn Hồng Vinh -nguyên Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Tư tưởng Văn hóa Trung ương (nay là Ban Tuyên giáo Trung ương) đánh giá: "Quy định này cũng xuất phát từ thực tiễn, rất hoan nghênh. Quy định tạo điều kiện cho người đứng đầu chọn cấp phó của mình, phải biết được cấp phó nào năng lực, phẩm chất, có đáp ứng được kinh nghiệm mình phân công cho họ không? Điều thứ hai là người đứng đầu ấy phải rất khách quan, công tâm, không bị phụ thuộc vào việc "Anh này đến nịnh mình. Anh kia đến đưa cái kia, cái khác". Đấy là điều mà phải biết phân biệt rất rõ. Chủ trương ấy theo tôi là rất đáng hoan nghênh".

Quy định 142 đã cụ thể phạm vi, đối tượng, nguyên tắc, thẩm quyền, trách nhiệm của người đứng đầu trong thực hiện thí điểm về công tác cán bộ, gồm: Giới thiệu nhân sự bầu cử, bổ nhiệm cấp phó của đơn vị mình; bầu bổ sung ủy viên Ban thường vụ cấp ủy cùng cấp; bổ nhiệm, miễn nhiệm cấp trưởng cấp dưới trực tiếp thuộc thẩm quyền quản lý. Người đứng đầu được quyền giới thiệu 1 nhân sự trong quy hoạch tại chỗ, hoặc 1 nhân sự từ nguồn ở nơi khác cho 1 chức danh để cấp ủy, tổ chức Đảng, tập thể lãnh đạo cơ quan, đơn vị xem xét đưa vào danh sách, tiến hành quy trình công tác cán bộ để hoàn thiện ban lãnh đạo của cơ quan, đơn vị mà mình được giao phụ trách. Có thể thấy, Quy định 142 đã tăng quyền cho người đứng đầu trong việc lựa chọn nhân sự cấp phó trực tiếp của mình. Đồng thời, cũng quy trách nhiệm đích danh người giới thiệu.

Giáo sư, Tiến sĩ Mạch Quang Thắng, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh khẳng định: "Người giới thiệu phải chịu trách nhiệm của mình trong giới thiệu người đó. Khi giới thiệu thì phải có trách nhiệm theo dõi, giúp đỡ động viên người ta. Tôi cho rằng lần này quy định của Đảng rất cần thiết. Thí điểm trong vòng mấy năm. Bởi vì, người giới thiệu là người ta phát hiện vào đúng lúc đó nhân tố mới, tích cực thì gắn trách nhiệm của người giới thiệu vào quá trình phấn đấu, quá trình làm việc của người cán bộ đó. Tôi cho là cần thiết lắm mà cũng là một biện pháp rất cấp thiết trong việc nêu cao trách nhiệm của người đứng đầu".

Quy định 142 nêu rõ: "Người đứng đầu phải chịu trách nhiệm về quyết định của mình kể cả khi đã chuyển công tác hoặc nghỉ hưu với hai trường hợp: Giới thiệu cán bộ để bầu cử, bổ nhiệm thiếu công tâm, khách quan, không đảm bảo điều kiện, phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, năng lực và miễn nhiệm cán bộ không đủ căn cứ, thủ tục.". Đây là một bước đột phá của Đảng khi đề cao trách nhiệm của người đứng đầu trong việc lựa chọn nhân sự cấp dưới của mình, chấm dứt tình trạng tồn tại lâu nay là không cá nhân nào phải chịu trách nhiệm chính khi để xảy ra sai sót trong việc giới thiệu nhân sự. Mặc dù trong quy trình giới thiệu nhân sự ấy, đôi khi, tiếng nói quyết định thuộc về cá nhân nắm quyền lãnh đạo cao nhất.

Đại biểu Quốc hội Lê Thanh Vân, đoàn ĐBQH tỉnh Cà Mau cho rằng: "Một tập thể, không phải đồng loạt tất cả giơ tay giới thiệu một người mà phải có một người đề xuất, khởi xướng đầu tiên, thì người đó phải có trách nhiệm bảo đảm việc tiến cử của mình. Hơn ai hết, người được đề cử phải có quá trình gắn bó, quá trình chứng minh tài năng, đức độ. Người tiến cử phải chịu trách nhiệm, phải biết rõ, không phải giới thiệu một cách vu vơ, thân hữu hoặc trực hệ, thậm chí "mua bán" chức vụ để đổ lỗi cho tập thể. Vấn đề là làm sao phải tách ra được trách nhiệm cá nhân trong trách nhiệm tập thể".

Với Quy định 142, Đảng tiếp tục khuyến khích tạo ra sự minh bạch, công tâm hơn trong công tác tổ chức cán bộ, đồng thời nâng cao ý thức trách nhiệm của người đứng đầu trong việc phát hiện, đào tạo, giới thiệu những nhân sự kế cận. Nếu được thực thi nghiêm túc, quy định này sẽ góp phần hình thành một đội ngũ lãnh đạo có đầy đủ phẩm chất đạo đức, năng lực, trung thực, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám hy sinh vì lợi ích của đất nước và nhân dân. Đồng thời, cũng bảo đảm thực hiện nghiêm các quy định về công tác tổ chức cán bộ, quy định về kiểm soát quyền lực và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác cán bộ.