Mấy ngày gần đây, nông dân huyện đảo Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi khẩn trương xuống giống những diện tích cuối cùng của vụ tỏi đông xuân.

Canh tác 10 sào tỏi nhưng vụ này, gia đình anh Đặng Văn Tồn, trú thôn Tây An Vĩnh, huyện Lý Sơn sử dụng gần như toàn bộ giống tỏi bung, còn gọi là tỏi bông sen để xuống giống. Giống tỏi này củ nhỏ, mỏng vỏ nên ít khi được người trồng tỏi lựa chọn làm giống. Theo anh Tồn, sử dụng nguồn giống tỏi kém chất lượng nên gia đình rất lo lắng về năng suất, sản lượng.

Anh Tồn chia sẻ: “Do hồi năm ngoái mất mùa tỏi nên năm nay họ trồng tỏi bung, tỏi nhỏ. Cốt để trồng cho đủ chứ không đáp ứng được yêu cầu, không bằng giống tỏi lớn dày vỏ. Hy vọng thời tiết ít bão gió, tôi cố gắng chăm sóc may ra cây tỏi sinh trưởng và phát triển”.

Hầu hết nông dân trên đảo Lý Sơn đều sử dụng giống tỏi bung để xuống giống. Người trồng tỏi cũng không còn sự lựa chọn nào khác khi mùa vụ này cần đến hơn 220 tấn tỏi giống bản địa để gieo trồng toàn bộ diện tích đất trồng tỏi.

Nguyên nhân thiếu hụt nguồn giống là vụ 2022 - 2023 tỏi Lý Sơn mất mùa, củ nhỏ, kém chất lượng, sản lượng chỉ đạt hơn 600 tấn, giảm gần 50% so với  vụ trước.

Không chỉ thiếu hụt giống, người trồng tỏi Lý Sơn còn gặp khó khăn về nguồn vốn đầu tư khi các vụ hành, tỏi gần đầy liên tục thất bát. Tuy giá tỏi năm nay có thời điểm giá tăng lên từ 120.000 – 150.000 đồng/kg nhưng sản lượng thấp nên thu không bù đắp được chi phí đầu tư.

Trong khi đó, chi phí đầu tư mỗi sào tỏi vụ này khoảng 15 triệu đồng, tăng 10% so với vụ trước. Những mùa vụ gần đây người trồng tỏi trên đảo đều tận dụng nguồn cát cũ để cải tạo đất, không sử dụng nguồn cát biển thay mới nhằm giảm chi phí sản xuất.

Bà Nguyễn Thị Nhân, trú thôn Tây An Hải, huyện Lý Sơn, cho biết: Vụ tỏi trước bà trồng 7 sào nhưng chỉ thu được hơn 600kg, đa số là tỏi bung, bán được 400kg để trang trải phần nào chi phí đầu tư. Dù lỗ nặng nhưng bà Nhân vẫn cố trữ lại 250kg tỏi để làm giống nhưng đến nay chỉ xuống giống được 2/3 diện tích, còn thiếu khoảng 100kg tỏi để xuống giống cho vụ này.

“Mua 100 kg tỏi nữa mới đủ trồng, giống bây giờ 150.000/kg rồi, tăng gần gấp đôi năm trước, nhưng phải chạy vạy để mua giống trồng. Mấy năm nay làm khó khăn mất mùa liên tục, tôi làm ở quê thì khó khăn mấy cũng cố chứ không làm thì lấy gì mà ăn”- bà Nhân trải lòng.

Huyện đảo Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi có hơn 325 ha đất trồng tỏi. Vụ tỏi này người trồng tỏi trên đảo Lý Sơn đã chủ động giảm khoảng 15% diện tích để nhường đất trồng hành trái vụ, một số diện tích đất bỏ trống. Người trồng tỏi kỳ vọng thời tiết năm nay ổn định để năng suất, sản lượng đạt cao.

Bà Phạm Thị Hương, Chủ tịch UBND huyện Lý Sơn cho biết, thời gian qua, việc tiêu thụ tỏi của bà con nông dân không ổn định, lúc cao lúc thấp. Huyện định hướng cho người dân trồng tỏi theo hướng hữu cơ và đa dạng các sản phẩm từ tỏi để nâng cao giá trị.

“Không còn củ tỏi thô sơ, tỏi sau thu hoạch về được bảo quản và chế biến ra rượu tỏi, tinh dầu tỏi, bột tỏi, tỏi đen… có như vậy tỏi Lý Sơn không chỉ ở giá 50.000/kg hay 70.000 đồng/kg hay lúc này giá này lúc này giá khác mà phải lên đến tiền triệu, sản phẩm tỏi được đa dạng và cung ứng cho du lịch sẽ có giá tiền triệu. Chúng ta không mong diện tích nhiều nhưng mong giá trị cao để bù lại cho nông dân có cuộc sống tốt hơn” - bà Hương  cho biết.

Huyện Lý Sơn đang hỗ trợ người dân trồng tỏi hữu cơ và hình thành chuỗi liên kết sản xuất, chế biến, tiêu thụ tỏi; đồng thời khuyến khích đa dạng hóa sản phẩm tỏi, nâng cao thu nhập cho người dân và hướng đến sản xuất nông nghiệp bền vững.