Những ngày tháng 7, trong khi người dân các xã phía Tây của huyện Mù Cang Chải phấn khởi thu hoạch vụ đông xuân, khẩn trương chuẩn bị đất gieo cấy vụ mùa thì một số hộ dân ở các bản Xéo Dì Hồ A, Cồ Dề Sang A (xã Lao Chải), Khao Mang, Nả Dề Thàng (xã Khao Mang) lại rất thất vọng khi ruộng lúa nhà mình gần như mất trắng.

Nói về giống lúa “không chịu cúi đầu”, vợ chồng anh Giàng A Nu ở bản Khao Mang, xã Khao Mang buồn bã cho biết, ruộng nhà anh mọi năm thu hoạch được khoảng 30 bao thóc, mỗi bao 40kg, tương đương 1,2 tấn. Còn năm nay, dù mất bao công chăm sóc, làm đất, dẫn nước mà lại mất trắng vì giống lúa mới.

Anh Nu chia sẻ, thời điểm chuẩn bị giống, nghe một số người trong bản nói giống lúa này tuy cơm hơi cứng nhưng cho năng suất cao, nên vợ chồng anh đã tìm mua về để gieo cấy. Kết quả là, dù vẫn đảm bảo đủ nước, phân bón, cây lúa cũng sinh trưởng, phát triển bình thường, nhưng đến khi thu hoạch thì bông lúa "không cúi đầu" và hạt đa phần là không có nhân.

“Lúc trổ bông thì thấy bông rất tốt nhưng về sau theo dõi thấy không có hạt. Khu ruộng này hàng năm làm lúa chín bình thường cũng được hơn 30 bao nhưng năm nay chỉ được 3-4 bao, cố gắng thu được tí nào hay tí đấy chứ không muốn thu hoạch vì không có hạt”, anh Nu than thở.

Ông Giàng A Chang, Trưởng bản Khao Mang, xã Khao Mang cho biết, thời tiết vụ đông xuân năm nay khá thuận lợi, việc chăm sóc của các hộ dân và sự sinh trưởng của lúa đều bình thường, nhưng không hiểu sao lúa lại lép như vậy. Ông Chang kiểm tra ngẫu nhiên một bông lúa, đếm được tổng cộng 177 hạt, trong đó có 27 hạt mẩy còn lại 150 hạt lép.

Qua tìm hiểu, tại xã Lao Chải ghi nhận 2,6 ha diện tích lúa của 6 hộ dân trỗ bông không cúi đầu, hạt lép nhiều; trong đó, có 5 hộ sử dụng giống lúa có tên trên bao bì là LC25, mua tại xã Mường Kim, huyện Than Uyên, tỉnh Lai Châu và 1 hộ mua giống lúa có tên VST89 trên mạng xã hội. Còn tại xã Khao Mang có 5 hộ gia đình có ruộng lúa mất mùa, hạt lép nhiều, với tổng diện tích 0,8 ha. Cả 5 hộ này đều sử dụng giống lúa mua tại xã Mường Kim, huyện Than Uyên, tỉnh Lai Châu. Các giống lúa này sau khi mua về đều được gieo trồng trên diện tích ruộng đảm bảo nước tưới và bón các loại phân như các vụ trước. Ban đầu cây lúa sinh trưởng, phát triển bình thường, nhưng đến thời điểm trỗ bông, lúa mới xuất hiện tình trạng không vào hạt, hạt bị lép nhiều.

Còn với những diện tích mà người dân gieo cấy các giống lúa theo khuyến cáo của huyện, thì năng suất vẫn đạt hơn 51 tạ/ha. Do đó, việc một số diện tích mất mùa được cho là do người dân mua giống trôi nổi trên thị trường, không rõ nguồn gốc, xuất xứ, không đảm bảo chất lượng là có cơ sở.

Anh Sùng A Nắng, ở Bản Xéo Dì Hồ, xã Lao Chải, huyện Mù Cang Chải xác nhận việc canh tác của gia đình đúng như các vụ khác và gia đình rất bất ngờ khi giống lúa mới mua cho kết quả thấp kém đến như vậy: “Mua giống thì khi đi mua mình thấy bao bì, tem mã các kiểu cũng như các giống mà mình vẫn hay mua nhưng mình không kiểm tra được trong hạt như thế nào. Mình đem gieo mạ rồi đem đi cấy, lúc gần đến thời gian thu hoạch thì thấy lúa vẫn cứ xanh, đi kiểm tra thì thấy trong bông lúa không có hạt gạo. Lúc ấy mới biết giống lúa của mình mua không phải giống chuẩn, nhà cung ứng tạo giống giả”.

Ông Lương Văn Thư, Trưởng phòng Nông nghiệp và phát triển nông thôn huyện Mù Cang Chải cho biết, để tránh tình trạng người dân mua giống kém chất lượng dẫn đến hiện tượng cây trồng sinh trưởng, phát triển kém, làm giảm năng suất, sản lượng của cây trồng, trong thời gian tới, ngành Nông nghiệp sẽ tăng cường tuyên truyền, hướng dẫn để nâng cao nhận thức của người dân, không sử dụng các loại giống, vật tư không rõ nguồn gốc, kém chất lượng, không trong cơ cấu cây trồng của huyện, của tỉnh.

Huyện Mù Cang Chải hiện cũng đã chỉ đạo các ngành chức năng tăng cường công tác quản lý giống, vật tư nông nghiệp trên địa bàn; đẩy mạnh quản lý, kiểm soát chặt chẽ thị trường nhằm kịp thời phát hiện và ngăn chặn các hành vi vi phạm các quy định của Nhà nước trong kinh doanh giống, vật tư nông nghiệp, tránh những thiệt hại cho người nông dân.