Đại dịch Covid-19 đang đặt ASEAN vào một thách thức chưa từng có về mọi mặt, không chỉ là về y tế. Đây là lúc để các nước trong khu vực cùng nhau chia sẻ kinh nghiệm về ứng phó cũng như thể hiện vai trò trung tâm của khối cùng giải quyết các vấn đề.

Tiến sỹ Thitinan Pongsudhirak, Giám đốc viện Nghiên cứu Quốc tế và An ninh Thái Lan (ISIS).

Cuộc khủng hoảng mang tên Covid-19 đã đưa ASEAN đối mặt với một thách thức nghiêm trọng. Bối cảnh đòi hỏi ASEAN phải đưa ra các phản ứng thống nhất và nhanh nhất đối với tình hình dịch bệnh. Theo tiến sỹ Thitinan Pongsudhirak, Giám đốc viện Nghiên cứu Quốc tế và An ninh Thái Lan (ISIS) thì các nước Đông Nam Á đã có những bước đi tốt để kiềm chế dịch bệnh trong giai đoạn đầu. Tuy nhiên, vẫn còn những yếu tố nguy hiểm tiềm ẩn vượt khỏi tầm kiểm soát của khu vực. Ông nhận định, ASEAN + 3 chính là một cơ hội tốt trong bối cảnh các nước đối tác của khu vực như Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản đang có nhiều điều kiện để hỗ trợ cho ASEAN về cả kinh nghiệm lẫn vật chất.

“Cả Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản đều xử lý dịch một cách khá hiệu quả. Những gì chúng ta thấy đó là đây là khu vực đầu tiên bị ảnh hưởng nặng nhất nhưng họ đã kiểm soát được, trong khi các nước phương Tây thì chưa có nhiều tiến triển. Tôi nghĩ các nước ASEAN nên coi đây là một cơ hội tốt để chia sẻ qua đó đối phó với dịch bệnh tốt hơn”, tiến sỹ Thitinan Pongsudhirak nhận định.

Cũng theo tiến sỹ Thitinan, hội nghị cấp cao trực tuyến ASEAN là cơ hội để khối thể hiện vai trò của mình bởi hiện tại trong khối các nước có trình độ vẫn còn khác biệt, vì vậy, cần phải có sự chung tay. Ông đánh giá, vai trò trung tâm của ASEAN đang phải chịu rất nhiều áp lực, nếu không giải quyết tốt cuộc khủng hoảng mang tên Covid-19 thì những thành tựu nhiều năm qua ASEAN đã xây dựng nên sẽ rơi vào quên lãng.

Nguy cơ đối với các nước ASEAN đó là việc người dân đi lại dễ dàng nhất là trong khối lục địa. Hơn nữa lượng lao động giữa các nước lại lớn và đó sẽ là nguy cơ tiềm tàng cho dịch bệnh có thể lây nhiễm rộng.

“Ví dụ như ở Thái Lan, các lao động từ Campuchia và Myanmar trở về rất khó kiểm soát, đó sẽ là một nguy cơ biến nơi này thành ổ dịch. Các nước Đông Nam Á lục địa có một đường biên giới dài và một số nước có hệ thống y tế phát triển kém hơn. Các nước ASEAN nên cam kết hỗ trợ đặc biệt là với Lào, Campuchia và Myanmar”.

Giám đốc trung tâm ISIS đánh giá cao Việt Nam trong công tác chống dịch Covid-19 và khuyến nghị thời gian tới, Việt Nam cần theo dõi sát tình hình và giải quyết hiệu quả những thách thức trước mắt. Đồng thời, giữ vai trò điều phối hoạt động hợp tác phòng chống dịch trong ASEAN và với các nước đối tác, trước hết là trong công tác chia sẻ thông tin về những kinh nghiệm phòng chống dịch, các phương pháp điều trị tốt nhất.

Việt Nam đang có nguồn lực nhất định về các bộ xét nghiệm, có thể chia sẻ hoặc chuyển giao cho các nước trong khu vực. Việt Nam cũng cần phải sắp xếp lại tất cả các chương trình nghị sự của ASEAN, cũng như các khuôn khổ khác do ASEAN dẫn dắt như Hội nghị Cấp cao Đông Á, trong bối cảnh các ưu tiên trước mắt đều bị bao trùm bởi dịch Covid-19./.