Về thành phố Cà Mau, hỏi tàu hũ ở đâu ngon chắc ai cũng biết tới gánh tàu hũ của cụ Tô Thị Y. Một trong những gánh tàu hũ lâu đời nhất của vùng Đất Mũi. Đứng từ xa đã nghe mùi thơm thoang thoảng của lá dứa, mùi ngọt dịu của nước đường níu chân thực khách. Ai đã một lần ghé tới, ăn một ly vẫn chưa đã cơn thèm, rồi tới lúc đi xa lại nhớ da diết cái vị béo béo, nhớ nụ cười hiền của người bán. Gánh hàng cũng chính là kế sinh nhai của cụ Y gần 30 năm nay. Chẳng phải tự nhiên mà gánh tàu hũ ấy của cụ lại nức tiếng một vùng.

Nhìn thì tưởng đơn giản nhưng để có được nồi tàu hũ ngon, ly tàu hũ thanh mát, sánh mịn đòi hỏi cả một quá trình kì công. Mọi công đoạn đều một tay cụ chuẩn bị, từ chọn đậu, xay đậu cho đến nấu. Công đoạn nào cũng được cụ Y tỉ mỉ, chăm chút. Ngoài ra, điều đặc biệt làm nên thương hiệu của nồi tàu hũ “huyền thoại” của cụ Y là phải nấu bằng bếp củi. Nấu sao cho lửa không quá lớn, đảo liên tục để không bị cháy đáy nồi.

Với cụ Y nấu tàu hũ phải bằng cái tâm: "Cái này không nấu bếp ga được, phải nấu bằng bếp than. Hết củi thì chẻ, mấy ngày nay mưa miết nên củi không có khô". Không chỉ tự mình làm tàu hũ, cụ còn tự mình làm luôn nước đường hạt lựu, sữa đậu nành để bán chung. Ngày nắng cũng như mưa, cụ dậy từ sáng sớm để chuẩn bị, tới đầu chiều khi mọi thứ xong xuôi mới bắt đầu đẩy xe đi bán. Kỳ công là vậy nhưng một ly tàu hũ, cụ chỉ bán với giá mười ngàn đồng, số tiền lời mỗi ngày chẳng đáng là bao. Những hôm vắng khách, cụ phải bán đến tận khuya cho hết mới trở về nhà nghỉ ngơi.

Cụ Y kể quê cụ ở Hà Tiên, sau đó lấy chồng rồi theo chồng về Cà Mau sinh sống. Chồng mất, cụ ở với các con nhưng người thì làm ăn xa, người không may đã qua đời. Cậu con trai út ở gần nhà cũng khó khăn nên chẳng phụ giúp được gì nhiều cho mẹ. Cụ mướn nhà ở với ba người cháu. Trong đó, có hai đứa cháu ngoại và cô cháu gái mồ côi do cậu con trai đã mất nhận nuôi. Vì thương đứa nhỏ kém may mắn, cụ Y dù nghèo khó vẫn cố gắng nuôi dạy, cho cô bé được ăn học bằng bạn bằng bè.

Hai đứa cháu ngoại đứa lớn đang học lớp tám, đứa nhỏ nhất đang học lớp bốn lại mắc bệnh tim bẩm sinh. Có lẽ thương bà vất vả, nên cả ba đứa nhỏ đều chăm ngoan, nghe lời. Nói đến đây, khuôn mặt cụ Y rạng ngời hạnh phúc hẳn. Đây cũng là điều an ủi lớn nhất đối với cụ. Bản thân cụ Y đã già yếu, đôi mắt vốn đã kém vì từng phải mổ kéo màng mắt, nay càng kém hơn khi bệnh cũ tái phát, đã thế căn bệnh đau đầu mãn tính vẫn luôn hành hạ khiến bà khổ sở. Vất vả, khó khăn là thế nhưng nghĩ đến những đứa cháu côi cút, ngày ngày cụ vẫn tất tả làm lụng mưu sinh. Đối với cụ Y, giờ đây ước mơ lớn nhất là “sống mạnh giỏi” để lo cho mấy đứa cháu./.