Vấn đề thu hồi, mua, đưa di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia có nguồn gốc Việt Nam ở nước ngoài về nước... thu hút sự quan tâm của nhiều đại biểu tại phiên thảo luận toàn thể tại hội trường về dự thảo Luật Di sản văn hóa (sửa đổi) chiều 23/10.

Bảo vật quốc gia bị thất thoát, mất mát, thậm chí mua bán ra nước ngoài

Đại biểu Nguyễn Thị Sửu, đoàn Thừa Thiên Huế nêu ý kiến về đưa thêm, di dời, thay đổi hiện vật trong di tích, hiện Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô đang quản lý nhiều di tích, trong đó riêng quần thể di tích Cố đô Huế được công nhận là Di sản văn hóa thế giới đã gồm 13 điểm độc lập.

Việc luân phiên trưng bày hiện vật tại các điểm di tích nhằm phát huy giá trị là hoạt động thường xuyên, nếu thực hiện theo những quy định tại Điều 31 trong dự thảo Luật thì sẽ rất khó khăn. Đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo bổ sung quy định rõ ràng hơn đối với việc di dời, thay đổi hiện vật đối với từng di tích độc lập và với cả quần thể di tích.

Đại biểu Phạm Văn Hòa, đoàn Đồng Tháp cho biết, thực tế thời gian qua có tình trạng di vật, bảo vật quốc gia đặc biệt quan trọng nhưng bị thất thoát, mất mát, thậm chí mua bán ra nước ngoài.

“Đây là vấn đề nhức nhối và thực tiễn đặt ra trong thời gian qua. Tôi đề nghị trong dự thảo Luật không quy định cụ thể nhưng Nghị định của Chính phủ và hướng dẫn của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cần quy định cụ thể để tổ chức thực hiện cho tốt”, đại biểu đoàn Đồng Tháp nêu ý kiến.

Cùng góp ý về vấn đề thu hồi, mua, đưa di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia có nguồn gốc Việt Nam ở nước ngoài về nước, đại biểu Đoàn Chí Nghĩa, đoàn Cần Thơ cho rằng quy định tại khoản 3 chưa phù hợp với thực tiễn, khó thực hiện.

Theo đại biểu, hiện nay, nhiều địa phương chưa có đủ điều kiện nguồn lực về tài chính cũng như kinh nghiệm để thực hiện, xác định giá trị thu hồi, đưa di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia có nguồn gốc nước ngoài về nước.

“Do đó, cơ quan soạn thảo nghiên cứu quy định theo hướng điều chỉnh trường hợp phát hiện di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia có nguồn gốc Việt Nam ở nước ngoài, các bộ, cơ quan ngang bộ trong phạm vi, nhiệm vụ, quyền hạn của mình có trách nhiệm phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thực hiện việc thu hồi, mua, đưa di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia về nước”, đại biểu đoàn Cần Thơ đề nghị.

Ngoài ra, hiện nay việc bảo vệ, phát huy giá trị di sản văn hóa thuộc sở hữu tư nhân vẫn đang gặp khó khăn, cần sự hỗ trợ của các cơ quan nhà nước. Do vậy, đại biểu đề nghị cơ soạn thảo nghiên cứu quy định cho phép bảo tàng lưu giữ di sản văn hóa, thuộc sở hữu tư nhân hoạt động dịch vụ có thu phí.

Đưa bảo vật quốc gia về Việt Nam bằng Quỹ Bảo tồn di sản văn hóa

Trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Di sản văn hóa (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh cho biết, dự thảo luật quy định Quỹ Bảo tồn di sản văn hóa để hỗ trợ kinh phí cho một số hoạt động thực sự cần thiết, có tính đặc thù trong bảo tồn di sản văn hóa nhưng ngân sách nhà nước chưa thể đáp ứng được, như bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể có nguy cơ bị mai một, thất truyền; bảo quản, tu bổ, phục hồi, bảo vệ và phát huy giá trị di tích; mua, đưa di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia, di sản tư liệu, tư liệu quý hiếm về di sản văn hóa phi vật thể có nguồn gốc Việt Nam từ nước ngoài về nước...

Nguồn tài chính của quỹ được hình thành trên cơ sở viện trợ, tài trợ, hỗ trợ, tặng cho của tổ chức, cá nhân trong nước, nước ngoài và các nguồn tài chính hợp pháp khác. Ngân sách nhà nước không hỗ trợ.

Theo ông Nguyễn Đắc Vinh, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề xuất quy định Quỹ Bảo tồn di sản văn hóa tại dự thảo luật, đã chỉ đạo nghiên cứu kỹ về sự cần thiết, cơ sở pháp lý và thực tiễn.

Bên cạnh đó, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục cho rằng cần rà soát, chỉnh lý, hoàn thiện theo hướng quỹ chỉ hỗ trợ kinh phí cho một số hoạt động trọng tâm, trọng điểm.

Đồng thời, dự luật cần bổ sung quy định Chủ tịch UBND cấp tỉnh căn cứ vào tình hình thực tế về yêu cầu, khả năng huy động nguồn lực, tính hiệu quả, khả thi để thành lập Quỹ Bảo tồn di sản văn hóa ở địa phương.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh cho biết, dự thảo Luật sau khi được tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện trình Quốc hội xem xét tại Kỳ họp này gồm 9 chương, 100 điều, giảm 2 điều so với dự thảo trình tại kỳ họp thứ 7.