Doanh nghiệp gặp khó vì thủ tục chồng chéo

Chỉ trong gần hai tháng, Liên đoàn thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã tiếp nhận 220 phản ánh về khó khăn, vướng mắc liên quan đến các văn bản pháp luật, từ luật đến Nghị định, Thông tư. Các vấn đề chủ yếu tập trung vào thuế, hóa đơn, thủ tục hành chính, trong đó nhiều thủ tục chưa rõ ràng, không cần thiết hoặc thiếu hướng dẫn thực thi, gây khó khăn trong hoạt động thực tế.

Thủ tục giấy tờ vẫn chiếm đa số và chưa đồng bộ với xu hướng chuyển đổi số. Một số quy định còn can thiệp trực tiếp vào quyền tự chủ kinh doanh, như giới hạn mức giảm tối đa của hàng khuyến mại hay quy định về vận tải hành khách theo hợp đồng. Những vướng mắc này không chỉ phát sinh từ các văn bản mới mà còn từ các văn bản cũ, làm tăng chi phí doanh nghiệp, kéo dài thời gian thực hiện và ảnh hưởng trực tiếp đến năng lực cạnh tranh.

Một doanh nghiệp chế biến gỗ tại Bình Dương cho biết, để xin giấy phép sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ, họ phải nộp gần 10 loại hồ sơ khác nhau, nhiều tài liệu đã cung cấp ở cơ quan khác. “Chúng tôi vừa làm hồ sơ điện tử, vừa phải nộp bản giấy bổ sung. Quá trình kéo dài hơn 3 tháng, khiến hợp đồng xuất khẩu bị chậm tiến độ”, đại diện doanh nghiệp than thở.

Thủ tục liên quan đến khuyến mại cũng khiến các doanh nghiệp bán lẻ “mệt mỏi”. Một công ty siêu thị chia sẻ: “Mỗi lần triển khai chương trình khuyến mại lớn, chúng tôi đều phải thông báo, chờ cơ quan chấp thuận. Trong bối cảnh thị trường thay đổi nhanh, sự chậm trễ này khiến doanh nghiệp mất lợi thế cạnh tranh ngay trên sân nhà”.

Không chỉ rườm rà, nhiều quy định còn thiếu minh bạch, khiến doanh nghiệp không biết “đi đường nào cho đúng”. Theo đại diện Hiệp hội bất động sản Việt Nam, việc quyền thuê đất trả tiền hàng năm có thể dùng làm tài sản thế chấp hay không vẫn chưa được hướng dẫn rõ ràng. Điều này gây khó khăn cho các doanh nghiệp trong khu công nghiệp khi vay vốn ngân hàng, bởi tài sản lớn nhất của họ chưa được công nhận minh bạch pháp lý.

Ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng Thư ký VCCI nhận định, quá trình cải cách pháp luật kinh doanh cần thực hiện nhanh và toàn diện, vì nhiều quy định hiện nay vẫn chồng chéo, mâu thuẫn hoặc lỗi thời. “Một số quy định tồn tại hơn mười năm nhưng vẫn phát sinh bất cập, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động đầu tư và vận hành doanh nghiệp”, ông Tuấn nói.

Dù đã có nhiều đợt rà soát để xử lý xung đột giữa các luật về đầu tư, đất đai, xây dựng và môi trường, góp phần đơn giản hóa thủ tục hành chính và giảm chi phí doanh nghiệp, hệ thống pháp luật kinh doanh hiện nay vẫn còn phức tạp, thiếu minh bạch, chưa đồng bộ và chưa hoàn toàn phù hợp với thực tiễn.

Cần môi trường pháp lý minh bạch, ổn định và khả thi

Các chuyên gia đánh giá, dù Nhà nước đã nỗ lực hoàn thiện môi trường kinh doanh, nhưng sự chồng chéo và thiếu đồng bộ vẫn tồn tại, trở thành rào cản lớn với doanh nghiệp nhỏ vừa – nhóm chiếm tỷ lệ áp đảo trong nền kinh tế. Một ví dụ điển hình là giấy phép sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ, yêu cầu nhiều hồ sơ và bản giấy dù đã có hồ sơ điện tử, cho thấy khoảng cách giữa chính sách và thực tiễn.

Một doanh nghiệp nông nghiệp công nghệ cao ở Đồng Nai chia sẻ: quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về tái sử dụng nước thải chưa ban hành, khiến họ không biết nên áp dụng tiêu chuẩn Việt Nam hay quốc tế. “Chúng tôi muốn tái sử dụng nước thải đã qua xử lý để tưới cây, tiết kiệm tài nguyên và thân thiện môi trường, nhưng không dám triển khai vì lo rủi ro pháp lý”, giám đốc doanh nghiệp nói.

Ông Nguyễn Hoài Nam, Tổng Thư ký VASEP nêu, nhiều rào cản đang kìm hãm doanh nghiệp, từ thuế, kiểm tra chuyên ngành, nhãn mác, truy xuất nguồn gốc đến logistics. Ông Nam dẫn chứng, phế phẩm thủy sản nếu chế biến sâu chịu thuế GTGT 10%, nhưng qua sơ chế lại không, buộc doanh nghiệp tách hóa đơn và phân loại lô hàng không phản ánh đúng bản chất sản phẩm. Thêm vào đó, quy định cấm trộn nguyên liệu nhập khẩu và nội địa trong cùng container làm tăng chi phí logistics và nguy cơ mất hợp đồng.

Về quản lý an toàn thực phẩm, ông Nguyễn Hồng Uy, Trưởng nhóm Kỹ thuật NFG, EuroCham nhận định, việc siết chặt quản lý sau các vụ việc hàng giả là cần thiết, nhưng thủ tục phức tạp, thiếu minh bạch sẽ vô tình làm khó doanh nghiệp làm ăn chân chính, trong khi hàng giả vẫn tồn tại.

Không chỉ văn bản cũ, ngay cả các văn bản mới ban hành trong năm 2025 cũng bộc lộ bất cập. Nếu các vướng mắc này không sớm tháo gỡ, môi trường kinh doanh thông thoáng sẽ chỉ còn trên giấy, ảnh hưởng trực tiếp đến sức bật của nền kinh tế.

Giải quyết các vấn đề pháp lý không chỉ là nhu cầu cấp bách mà còn là thách thức lớn, đòi hỏi phối hợp nhịp nhàng giữa các cơ quan quản lý và cân bằng giữa giám sát chặt chẽ với tạo thuận lợi cho doanh nghiệp. Ông Đậu Anh Tuấn nhấn mạnh, một môi trường pháp lý minh bạch, ổn định và khả thi chính là động lực then chốt để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và phát triển bền vững.

Nghị quyết 68-NQ/TW: Gỡ nút thắt mặt bằng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa

VOV.VN - Hơn 97% doanh nghiệp Việt Nam là nhỏ và vừa, nhưng hàng loạt đơn vị đang rơi vào bế tắc vì không tiếp cận được mặt bằng sản xuất ổn định, minh bạch. Chuyên gia cho rằng, cần sớm có “luật tiếp đất” để biến Nghị quyết 68-NQ/TW thành hành lang pháp lý, giúp doanh nghiệp tiếp cận được đất đai công bằng, lâu dài.

Thủ tướng: Doanh nghiệp cần đột phá sáng tạo để đóng góp vào sự phát triển đất nước

VOV.VN - Chiều 30/8, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị Thủ tướng Chính phủ gặp mặt Doanh nghiệp với chủ đề “80 năm doanh nghiệp đồng hành cùng đất nước”.