Hiện nền kinh tế và cộng đồng doanh nghiệp (DN) nước ta đang ở giai đoạn giao thoa đặc biệt của nhiều xu hướng phát triển. Trong đó, nổi bật là xu hướng chuyển dịch của chuỗi cung ứng, chuỗi giá trị toàn cầu. Nhiều tập đoàn, DN lớn đã và đang có các hành động cụ thể để thay đổi cơ cấu chuỗi cung ứng, đổi mới hoạt động sản xuất kinh doanh.

Theo đó, Việt Nam được nhiều quốc gia, tập đoàn, DN lớn trên toàn cầu đánh giá là điểm đến đầu tư chiến lược và nhiều tiềm năng. Đây chính là thời điểm lịch sử mang đến cơ hội lớn cho nền kinh tế và các DN Việt Nam trong việc tiếp nhận dòng vốn đầu tư, công nghệ để trở thành mắt xích trong những chuỗi cung ứng đang bị thiếu hụt trên toàn cầu.

Tuy nhiên, theo báo cáo của Liên đoàn thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), trong khoảng 800.000 DN tư nhân trong nước đang hoạt động, số DN lớn chỉ chiếm chưa đến 2%, còn lại là DN nhỏ và siêu nhỏ. Vấn đề chính với các DNNVV là thiếu kỹ năng quản lý, ít đổi mới công nghệ, khả năng tiếp cận tài chính còn rất nhiều hạn chế. Trong khi đó, việc kết nối kinh doanh giữa các nhà đầu tư trong và ngoài nước còn hết sức mờ nhạt… đây là những hạn chế của DN khi tham gia vào chuỗi cung ứng của thế giới.

Ông Hoàng Quang Phòng, Phó Chủ tịch VCCI nêu thực tế, hiện đã có những DN ngành ô tô, xe máy và điện tử trong nước hội nhập thành công, tuy nhiên con số còn rất khiêm tốn, phần nhiều các DN đang khó khăn trong tiến trình hội nhập. Việc đa dạng chuỗi cung ứng và chuỗi giá trị không chỉ là yêu cầu khách quan mà còn là định hướng yêu cầu của Đảng và nhà nước.

Theo chuyên gia kinh tế Lê Duy Bình, để hỗ trợ các DN tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu, cần đổi mới cách tiếp cận về cải cách thể chế và chính sách hỗ trợ đối với các DN… Việc gia nhập sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu phụ thuộc nhiều vào nỗ lực tự thân của các DN. Nhưng những nỗ lực đó sẽ thuận lợi và dễ dàng hơn rất nhiều, nếu như các điều kiện về thể chế, chính sách, môi trường kinh doanh và quy định pháp luật không tạo ra vướng mắc…

Ông Bình cũng cho rằng, các DN Việt muốn trở thành nhà cung cấp trong chuỗi giá trị toàn cầu, cần được đào tạo và hỗ trợ, xây dựng năng lực để tuân thủ các quy tắc về ứng xử, quy định và tiêu chuẩn là rất quan trọng. Bên cạnh đó, cần phát triển các công cụ kỹ thuật số để tăng cường khả năng truy xuất nguồn gốc và thu thập dữ liệu trong chuỗi cung ứng toàn cầu; thử nghiệm các cơ chế về công nghệ số, phát triển ngành bán dẫn…

“Đổi mới về thể chế, đổi mới về môi trường kinh doanh, đổi mới các quy định pháp luật để giúp cho con đường gia nhập chuỗi toàn cầu của DN sẽ cần phải được thuận lợi hơn, rộng mở hơn. Yêu cầu này cũng đặt ra vấn đề cần thiết trong bối cảnh hiện nay, do đó chúng ta phải đổi mới tư duy trong hỗ trợ có trọng tâm, trọng điểm hơn nữa để đạt được mục tiêu là hiệu quả về phát triển DN đã đặt ra”, Chuyên gia kinh tế Lê Duy Bình khuyến nghị.

Việc tham gia sâu vào chuỗi cung ứng, chuỗi sản xuất là rất cần thiết với DN. Cần tăng cường chính sách hỗ trợ DN trong đầu tư đổi mới công nghệ, nhất là công nghệ xanh, tiết kiệm năng lượng và chuyển dịch năng lượng tái tạo để đáp ứng được tiêu chuẩn, yêu cầu đòi hỏi của xu thế hiện nay.