Theo Dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi, thuốc lá điếu được đề xuất giữ nguyên mức thuế suất 75% và bổ sung mức thuế tuyệt đối theo lộ trình tăng từng năm trong giai đoạn từ 2026 - 2030 với 2 phương án.

Phương án 1: Từ năm 2026 đến năm 2030, mỗi năm bổ sung mức thuế tuyệt đối là 2.000 đồng đối với 1 bao thuốc lá. Phương án 2: Năm 2026, bổ sung mức thuế tuyệt đối là 5.000 đồng đối với 1 bao thuốc lá và từ năm 2027 đến 2029 mỗi năm tăng thêm 1 nghìn đồng. Đến năm 2030 tăng thành 10.000 đồng/bao.

Bà Trần Thị Tuyết, Cục Quản lý giám sát chính sách thuế, phí và lệ phí, Bộ Tài chính cho biết: “So sánh tác động của 2 phương án, phương án 2 có ưu điểm hơn, sẽ giảm được tỷ lệ hút thuốc ở nam giới vào năm 2026 xuống còn 39,7%, trong khi nếu áp dụng phương án 1, tỷ lệ giảm, nhưng vẫn ở mức 42%...”.

Giá thuốc lá tại Việt Nam đang ngày càng rẻ so với thu nhập, dẫn đến sức mua thuốc lá tăng. Trong khi đó, theo Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam, mặt hàng thuốc lá là nguyên nhân gây 40.000 người tử vong vào năm 2006, cùng chi phí  y tế có liên quan đến bệnh tật do thuốc lá gây ra là 1 tỷ USD. Hiện nay, với sức mua thuốc lá tăng 700.000 bao trong năm 2023  thì ước tính thuốc lá là nguyên nhân gây hơn 80.000 trường tử vong mỗi năm.

Từ thực tế này, bà Lê Thị Thu, Tổ chức Chiến dịch vì trẻ em không khói thuốc đề xuất: “Đối với thuốc lá, chúng tôi  mạnh dạn đề xuất thêm phương án thứ 3. Đó là đến năm 2030 áp thuế bổ sung thêm 15.000 đồng đối với một bao thuốc lá. Bởi lẽ, tính thuế thêm 15.000 đồng một bao, nghe tưởng là lớn nhưng mà đến năm 2030 thì giá trị không còn lớn nữa, do lạm phát, chỉ số giá tiêu dùng khi đó đã tăng lên…”.

Cũng trong Dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi, Bộ Tài chính lần đầu tiên đề xuất áp thuế tiêu thụ đặc biệt với đồ uống có đường (trừ mặt hàng sữa và nước ép trái cây…). Bên cạnh đó, cũng đưa ra 2 phương án tăng thuế suất đối với mặt hàng rượu, bia. Với mặt hàng rượu từ 20 độ trở lên, đề xuất 2 phương án. Phương án 1, tăng thuế suất từ mức hiện hành 65% lên 70%, 75%, 80%, 85%, 90% theo từng năm trong giai đoạn từ năm 2026-2030.

Phương án 2 là tăng thuế suất từ mức hiện hành 65% lên 80%, 85%, 90%, 95%, 100% theo từng năm trong giai đoạn từ năm 2026-2030. Còn với mặt hàng rượu dưới 20 độ: Phương án 1 là tăng thuế suất từ mức hiện hành 35% lên 40%, 45%, 50%, 55%, 60% theo từng năm trong giai đoạn từ năm 2026-2030. Phương án 2 là tăng thuế suất từ mức hiện hành 35% lên 50%, 55%, 60%, 65%, 70% theo từng năm trong giai đoạn từ năm 2026-2030.

Đối với mặt hàng bia: Phương án 1 là tăng thuế suất từ mức hiện hành 65% lên 70%, 75%, 80%, 85%, 90% theo từng năm trong giai đoạn từ năm 2026-2030. Phương án 2 là, tăng thuế suất từ mức hiện hành 65% lên 80%, 85%, 90%, 95%, 100% theo từng năm trong giai đoạn từ năm 2026-2030.