Những năm gần đây tại những vùng trồng lúa, vùng chuyên canh cây ăn trái, vùng nuôi trồng thủy sản ở ĐBSCL, hình ảnh máy gặt đập liên hợp, máy bay không người lái để sạ lúa, phun thuốc hay hệ thống nhà bạt trong nuôi tôm trở nên phổ biến. Điều này không chỉ giảm chi phí trong sản xuất, nâng cao giá trị nông sản mà đang giải quyết bài toán thiếu lao động ở khu vực nông thôn. Chính cơ giới hóa trong nông nghiệp đang từng bước đưa vùng ĐBSCL trở thành trung tâm sản xuất nông sản chất lượng cao của cả nước.

Ông Cao Văn Hiếu, xã Thoại Sơn, tỉnh An Giang chia sẻ, cơ giới hóa đồng bộ trong sản xuất lúa đã làm thay đổi nhận thức của nông dân về sản xuất nông nghiệp theo hướng áp dụng các tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất khâu gieo sạ đến thu hoạch. Hiện nay, cơ giới hóa đồng bộ đã giúp người dân sử dụng máy bay để gieo sạ, phun thuốc và đến khâu thu hoạch, sấy đều sử dụng máy móc đã giúp giảm chi phí sản xuất, nâng cao giá trị nông sản.

"Cái sạ lúa là ngon, có điều kiện mình xài cái đó là thích hợp nhất. Cái 3 trong 1 có lợi thế mình vừa xịt, sạ, mình cần đẩy về cho HTX mỗi vùng rồi người ta mới chuyển cho bà con khu vực làm dịch vụ, giá thành hữu nghị, bà con làm sạ lúa bằng máy bay", ông Hiếu nói.

Theo Bộ NN&MT, tỷ lệ cơ giới hóa ở khâu làm đất và thu hoạch lúa vùng ĐBSCL đã đạt trên 90%, cơ giới hóa không chỉ dừng lại ở việc thay sức người bằng sức máy, mà còn gắn với ứng dụng công nghệ số và chuyển đổi xanh. Nhiều hợp tác xã, doanh nghiệp đã đầu tư hệ thống quản lý sản xuất bằng phần mềm, truy xuất nguồn gốc bằng QR code, áp dụng máy sấy tiết kiệm năng lượng, hay dùng phụ phẩm làm phân bón hữu cơ.

Ông Lê Đức Thịnh, Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn, Bộ NN&MT, cơ giới hóa đã giải quyết khâu lao động nặng nhọc, tính thời vụ, góp phần nâng cao năng suất, chất lượng, khả năng cạnh tranh của sản phẩm nông nghiệp, thúc đẩy quá trình liên kết sản xuất doanh nghiệp, hợp tác xã với nông dân và hình thành các tổ chức dịch vụ ở nông thôn như dịch vụ làm đất, cấy, phun thuốc bảo vệ thực vật, thu hoạch, sấy khô, cho thuê kho bảo quản.

Tuy nhiên, theo ông Lê Đức Thịnh, cơ giới hóa trong nông nghiệp vẫn còn nhiều hạn chế như: hiệu quả chưa cao, mức độ cơ giới hóa chưa đồng bộ, hạ tầng kỹ thuật chưa tốt, thiếu kiểm soát chất lượng máy móc, công nghệ chế biến, bảo quản lạc hậu, thiếu chính sách khuyến khích, đào tạo nhân lực cho cơ giới hóa.

Để phát triển cơ giới hóa đồng bộ trong nông nghiệp, ông Lê Đức Thịnh cho rằng phải phát triển cơ giới hoá đồng bộ phù hợp với trình độ sản xuất, lợi thế từng ngành hàng, theo từng vùng sản xuất nông nghiệp gắn với tổ chức sản xuất có quy mô lớn và theo chuỗi giá trị nông sản. Cùng với đó, khuyến khích đầu tư công nghệ tiên tiến, công nghệ thân thiện với môi trường và mở rộng quy mô sản xuất gắn với vùng sản xuất nguyên liệu tập trung; tăng cường chế biến sâu tạo ra giá trị gia tăng và kiểm soát được chất lượng, an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc sản phẩm.

"Chúng ta phải gắn cơ giới hóa với tổ chức lại sản xuất, ở đây gắn cơ giới hóa với phát triển các chuỗi giá trị, gắn cơ giới hóa với các tổ chức của nông dân như HTX, tổ dùng máy, rồi gắn cơ giới hóa với các vùng nguyên liệu tập trung đạt chuẩn, có quy hoạch, có quy trình sản xuất bắt đầu tư cây con giống cho đến làm đất, trồng trọt, chăn sóc, thu hoạch, bảo quản", ông Thịnh nói.

Theo Tiến sĩ Phạm Văn Tấn, nguyên Phó Giám đốc Phân viện Cơ điện Nông nghiệp và Công nghệ sau thu hoạch, tại ĐBSCL, trước đây tổn thất sau thu hoạch rất cao, chiếm khoảng trên 16%, nhờ ứng dụng cơ giới hóa đồng bộ tỷ lệ tổn thất sau thu hoạch ở tất cả các khâu đã giảm xuống còn 10%. Hiện nay, cơ giới hóa trong khâu làm đất, thu hoạch đạt 100%; khâu xay xát gần 100%; khâu bảo quản đạt khoảng 90-95%.

Tiến sĩ Phạm Văn Tấn cho rằng, tổn thất sau thu hoạch lúa gạo ở ĐBSCL là vấn đề quan trọng đối với ngành lúa gạo của Việt Nam, ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng và hiệu quả sản xuất. Vì vậy, ứng dụng công nghệ và thiết bị tiên tiến trong các khâu sấy, bảo quản và xay xát lúa gạo sẽ góp phần giảm tổn thất, cải thiện chất lượng lúa gạo, đóng góp quan trọng trong thực hiện đề án 1 triệu hecta lúa ở ĐBSCL.

"Để giảm tổn thất sau thu hoạch chúng ta phải tiếp tục những thiết bị, công nghệ trong từng khâu sau thu hoạch, nhất là khâu sấy, khâu bảo quản, giảm tổn thất và bảo quản chất lượng lúa gạo của Việt Nam hơn nữa. Tổ chức liên kết chặt chẽ thì chúng ta mới có thể kiểm soát tốt hơn chất lượng lúa gạo từ khâu đầu vào đến khâu đầu ra, như thế chúng ta giảm được tổn thất, giảm được chi phí trong sản xuất, trong chế biến và chúng ta có thể tăng hiệu quả đầu tư thiết bị và công nghệ", Tiến sĩ Tấn nói.

Theo các chuyên gia chuyên về nông nghiệp, người dân vất vả canh tác để tạo ra hạt gạo có giá trị. Tuy nhiên, khâu bảo quản chưa đảm bảo đã dẫn tới chất gạo bị giảm sút. Cùng với đó, cơ giới hóa ở ĐBSCL vẫn đối mặt nhiều rào cản: vốn đầu tư lớn, ruộng đất manh mún, thiếu dịch vụ cho thuê máy đồng bộ, và chưa có nhiều doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư vào lĩnh vực chế tạo nông cụ hiện đại.

Theo ông Lê Thanh Tùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngành hàng Lúa gạo Việt Nam, vùng ĐBSCL các khâu sản xuất đều đã được cơ giới hóa, nhưng tỷ lệ cơ giới hóa ở các khâu khác nhau chưa đồng đều, dẫn đến ảnh hưởng chất lượng nông sản. Vì vậy, cơ giới hóa đồng bộ là cần thiết để đạt hiệu quả kinh tế cao, đem lại lợi nhuận cho nông dân và doanh nghiệp.

Cơ giới hóa đồng bộ gồm đồng bộ về trang thiết bị, máy móc trong các khâu sản xuất; đồng bộ về phương thức sản xuất, từ hộ gia đình đến trang trại, hợp tác xã, liên vùng và đồng bộ về kỹ thuật, công nghệ, tài chính và nhận thức của người sản xuất.

Để thực hiện được mục tiêu, ông Lê Thanh Tùng cho rằng, cần có một Trung tâm cơ giới hóa vùng ĐBSCL, không chỉ trưng bày máy móc mà còn đào tạo nhân lực, sửa chữa, cung cấp dịch vụ. Trung tâm này sẽ là nền tảng để triển khai cơ giới hóa đồng bộ trong vùng ĐBSCL và có thể mở rộng ra cả nước. Bên cạnh đó, cần sự hợp tác và đầu tư của các nhà nước, doanh nghiệp, hợp tác xã và nông dân để đạt được mục tiêu cơ giới hóa đồng bộ, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất và chất lượng nông sản.

"Cơ giới hóa đồng bộ phải mang lại hiệu quả kinh tế cho người sản xuất, cho tập thể của nông dân và đồng thời cho cả doanh nghiệp thu mua nông sản để thương mại trong thị trường trong nước cũng như xuất khẩu thì mới bền vững. Nếu chúng ta chỉ chú ý cơ giới hóa mà chúng ta không chú ý tới lợi nhuận của người nông dân, không chú ý lợi nhuận của doanh nghiệp thì sẽ không bền vững. Vì thế cơ giới hóa đồng bộ để tiến tới một nền nông nghiệp bền vững là vậy, sự đồng bộ này không chỉ đồng bộ ở các trang thiết bị, nó phải đồng bộ với nhau với mục tiêu là giữ vững chất lượng nông sản và làm giảm chi phí sản xuất của người nông dân", ông Tùng chia sẻ.

Thứ trưởng Bộ NN&MT Trần Thanh Nam cho biết, cơ giới hóa không chỉ là máy móc, thiết bị mà là quá trình đồng bộ các khâu từ sản xuất, thu hoạch, sơ chế, chế biến đến tiêu thụ, kết hợp công nghệ thông minh, số hóa. Điều này đòi hỏi sự tham gia của nhiều chủ thể như nhà nước, doanh nghiệp, hợp tác xã và người nông dân. Nhiều nông dân mua máy móc nhưng không phát huy hiệu quả do không phù hợp với quy mô sản xuất, thiếu kiến thức vận hành. Cần tăng cường liên kết, hợp tác để hình thành các mô hình sản xuất quy mô lớn, đồng thời đào tạo nông dân về cơ giới hóa.

Thứ trưởng Bộ NN&MT Trần Thanh Nam cho rằng, cơ giới hóa nông nghiệp hướng tới nền nông nghiệp bền vững. Vì vậy, trung tâm cơ giới hóa nông nghiệp sẽ tập hợp doanh nghiệp, tổ chức quốc tế và nông dân, đóng vai trò cầu nối, xây dựng chuỗi giá trị cơ giới hóa phù hợp với nhu cầu thực tế, đào tạo nông dân, hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo. Đồng thời, xây dựng các tiêu chuẩn, quy chuẩn về an toàn lao động, kỹ thuật vận hành máy móc để đảm bảo an toàn và hiệu quả khi áp dụng cơ giới hóa.

"ĐBSCL là vùng dản xuất nông nghiệp trọng điểm của cả nước, việc đẩy mạnh cơ giới hóa làm tăng năng suất, chất lượng và tăng giá trị cho người nông dân. Cơ giới hóa đòi hỏi một quá trình đồng bộ ở các khâu, kể cả công nghệ thông minh, kể cả công nghệ số, tất cả vào đây qua một quá trình, đòi hỏi có sự tham gia của các thành phần kể cả nhà nước, đặc biệt là các doanh nghiệp, các HTX, người nông dân, các tổ chức quốc tế để chúng ta tham gia vào các khâu hiện nay", Thứ trưởng Bộ NN&MT chia sẻ.

Vùng ĐBSCL là vùng trọng điểm sản xuất nông nghiệp với các sản phẩm chủ lực như lúa gạo, tôm, trái cây và cá tra của quốc gia. Cơ giới hóa đồng bộ không chỉ nâng cao năng suất, giảm chi phí, tạo ra sản phẩm đáp ứng yêu cầu xanh của thế giới, góp phần giảm phát thải. Đây là hướng đi đúng để vùng đất Châu thổ Cửu Long trở thành trung tâm nông sản chất lượng cao, bền vững của quốc gia và khu vực.

cac_dai_bieu_thuc_hien_nghi_thuc_khoi_cong_du_an_cao_toc_my_an_cao_lanh_20250726101711.jpg

Cao tốc Mỹ An - Cao Lãnh kết nối hạ tầng giao thông vùng Đồng bằng sông Cửu Long

VOV.VN - Ngày 26/7 tại xã Tháp Mười, Bộ Xây dựng phối hợp với UBND tỉnh Đồng Tháp tổ chức lễ khởi công Dự án đầu tư xây dựng đường cao tốc Mỹ An - Cao Lãnh giai đoạn 1.