Đây là khẳng định của các nhà nghiên cứu, nhà khoa học, đại diện các cơ quan quản lý nêu lên tại Hội thảo “Khu thương mại tự do - động lực cho tăng trưởng khu vực Miền Trung” tổ chức sáng nay (20/6) tại thành phố Đà Nẵng. Hội thảo do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, Chi nhánh tại Miền Trung- Tây Nguyên (VCCI Chi nhánh Miền Trung - Tây Nguyên) phối hợp với Cục Phổ biến Giáo dục Pháp luật Bộ Tư pháp và Công ty CTS tổ chức. 

Ngày 21/5, Chính phủ đã có Tờ trình trình Quốc hội về Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về chính quyền đô thị và thí điểm một số chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng. Việc Quốc hội xem xét thông qua Nghị quyết này được kỳ vọng sẽ là “tấm áo mới" tạo động lực mới, không gian phát triển mới cho kinh tế - xã hội của thành phố Đà Nẵng trong giai đoạn tới.

Dự thảo Nghị quyết này có 21 chính sách đặc thù, trong đó có 16 chính sách đã được Quốc hội cho phép thực hiện ở các tỉnh, thành phố khác hoặc có sự điều chỉnh để phù hợp với điều kiện thành phố Đà Nẵng. Đặc biệt, có 5 chính sách hoàn toàn mới, đáng chú ý là việc triển khai thí điểm thành lập khu thương mại tự do thành phố Đà Nẵng.

Ông Nguyễn Tiến Quang, Giám đốc Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, Chi nhánh  tại Miền Trung – Tây Nguyên (VCCI Chi nhánh Miền Trung – Tây Nguyên) khẳng định, Đà Nẵng hội đủ những điều kiện tối ưu, lợi thế so sánh lớn để hình thành khu thương mại tư do và được kỳ vọng tạo cú hích cho phát triển kinh tế của thành phố Đà Nẵng và cả khu vực Miền Trung trong thời gian tới.

“Với lợi thế của người đi sau, hy vọng rằng, khu thương mại tự do Đà Nẵng khi được hình thành sẽ tích hợp những kinh nghiệm, mô hình thành công của thế giới, có cơ chế và tiện ích vượt trội, góp phần vừa khắc phục những điểm nghẽn, vừa tạo động lực tăng trưởng mới cho Đà Nẵng nói riêng, khu vực Miền Trung nói chung. Khu thương mại tự do vừa giúp mở rộng không gian phát triển kinh tế của thành phố Đà Nẵng, vừa là “cầu nối” cho liên kết vùng tại khu vực Miền Trung vốn còn nhiều hạn chế”, ông Nguyễn Tiến Quang nói.

Khu thương mại tự do là một loại hình Đặc khu kinh tế, là khu vực địa lý nơi hàng hóa có thể được nhập khẩu, lưu trữ, xử lý, sản xuất hoặc tái chế biến và tái xuất khẩu theo các quy định hải quan và thường không phải chịu thuế hải quan. Khu thương mại tự do đã được áp dụng phổ biến tại hơn 150 quốc gia, đã được chứng minh rất thành công ở một số nước đã phát triển và đang phát triển. Tại Việt Nam, khu thương mại tự do là một vấn đề mới, chưa có pháp luật trực tiếp điều chỉnh, cần thiết phải nghiên cứu thí điểm nhằm tạo động lực cho sự phát triển kinh tế của cả nước nói chung và Đà Nẵng nói riêng.

TS. Ngô Quỳnh Hoa, Phó cục Trưởng Cục phổ biến giáo dục - Bộ Tư pháp cho rằng, việc triển khai Khu thương mại tự do tại Đà Nẵng nhằm tạo động lực phát triển mới, đẩy nhanh quá trình phát triển kinh tế - xã hội của Thành phố, phát huy vai trò là đầu tàu, dẫn dắt phát triển kinh tế của vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải Trung Bộ; là cơ sở để thí điểm nghiên cứu chính sách mới, làm tiền đề để luật hóa các quy định về Khu thương mại tự do của cả nước.

Theo TS. Ngô Quỳnh Hoa, trước mắt, Đà Nẵng cần hoàn thiện một số vấn đề trình Chính phủ đã được Thường trực Ủy ban Tài chính – Ngân sách đề nghị làm rõ trong Dự thảo Nghị quyết về tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng. Đà Nẵng cần tiếp cận có chọn lọc các chính sách ưu đãi của mô hình khu thương mại tư do trên thế giới, đặc biệt là các quốc gia trong khối ASEAN.

"Chúng ta phải có một nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm của các nước về mô hình này, kể cả những cái việc họ đã làm được và cả những vấn đề rủi ro, những vấn đề hạn chế, thất bại của họ. Thời gian đầu triển khai mô hình này là như thế nào và những điều này cũng phải thể hiện trong Đề án trình Thủ tướng Chính phủ, trong tờ trình để trình Đề án này lên Thủ tướng Chính phủ là cũng phải làm rõ", TS. Ngô Quỳnh Hoa khuyến nghị.

Tại hội thảo, các nhà nghiên cứu, nhà khoa học, doanh nghiệp cũng cho rằng, thành lập Khu thương mại tự do Đà Nẵng mở ra cơ hội rất lớn để phát triển nhưng cũng có thể xảy ra các rủi ro. Vì vậy, trong quá trình triển khai Khu thương mại tự do Đà Nẵng cần lưu ý đến một số rủi ro như nguy cơ trở thành kho lưu trữ, phân phối hàng nhái, hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ... Các bộ, ngành và địa phương cần phối hợp chặt chẽ với nhau trong việc đưa ra các quy định, tiêu chuẩn liên quan việc xử lý tem mác, nguồn gốc xuất xứ, đảm bảo quy cách hàng hóa dịch vụ khi hàng hóa, dịch vụ từ khu thương mại tự do được đưa vào thị trường nội địa.

Mặt khác, khu này cũng cần có những quy định cụ thể để hạn chế nguy cơ trở thành điểm trung gian cho các các doanh nghiệp lẩn tránh các chính sách, pháp luật về thuế. Các doanh nghiệp buôn lậu có thể thao túng giá trị hàng hóa và tỷ lệ chuyển đổi trong quá trình gia công để được hưởng những ưu đãi về thuế quan và phi thuế quan.