Theo thống kê của Bộ Y tế giai đoạn 2019 - 2020, có 58% trẻ dưới 5 tuổi thiếu kẽm, cứ 3 trẻ có 1 trẻ thiếu sắt. Tỷ lệ thiếu sắt và kẽm ở trẻ em, nhất là trẻ dưới 5 tuổi vẫn đang ở mức cao.

ThS.BS Lê Thị Hải, Nguyên Giám đốc Trung tâm khám tư vấn dinh dưỡng trẻ, Viện Dinh Dưỡng Quốc Gia, Chủ tịch Chi hội Dinh dưỡng Nhi khoa Việt Nam cho biết, sắt là nguyên tố cấu tạo nên hồng cầu mang oxy tới các cơ quan. Khi trẻ bị thiếu sắt sẽ dẫn đến thiếu máu, cơ thể mệt mỏi, xanh xao, ăn không ngon miệng, chậm tăng cân, miễn dịch suy giảm, dễ mắc bệnh, hay cáu kỉnh, khả năng tập trung chú ý kém.

Kẽm tham gia vào thành phần 300 loại enzyme của các phản ứng trong cơ thể cũng như quá trình tiêu hóa thức ăn trong cơ thể. Kẽm vừa là thành phần cũng vừa là xúc tác tăng cường sản xuất ra các yếu tố miễn dịch. Đồng thời kẽm cũng tham gia vào tăng sinh các hóc môn tăng trưởng giúp dài xương. Trẻ thiếu kẽm dẫn tới nhẹ cân, suy dinh dưỡng, thấp còi và nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng, các bệnh do virus tăng cao hơn.

Cũng theo BS Lê Thị Hải, cha mẹ rất khó nhận biết được tình trạng thiếu kẽm và sắt ở trẻ mà chỉ nhận biết được khi đã xảy ra hậu quả của thiếu kẽm và thiếu sắt gây ra cho trẻ. Vì vậy, cha mẹ cần thường xuyên cung cấp sắt và kẽm trong chế độ dinh dưỡng hàng ngày cho trẻ.

Theo BS Hải, thiếu sắt thường đi đôi với thiếu kẽm và ngược lại. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh, kẽm làm tăng sự hấp thu sắt, đồng thời là chất xúc tác trong quá trình chuyển hóa. Sắt tham gia vào quá trình tổng hợp, cấu tạo nên hồng cầu.

 “Sau 6 tháng, tỷ lệ thiếu kẽm và sắt ở trẻ tăng cao và thường thiếu cùng nhau. Lý do bởi, tới 6 tháng, trẻ mới bắt đầu tập ăn dặm thường ăn tinh bột trước, ăn đạm rất ít, ăn thăm dò do hệ tiêu hóa của trẻ còn non nớt và có thể dị ứng với đạm dẫn tới tiêu chảy”- BS Hải chia sẻ.

Theo chuyên gia dinh dưỡng, không phải cứ cho trẻ ăn nhiều thức ăn giàu sắt và kẽm là trẻ sẽ không bị thiếu hai vi chất này. Kẽm và sắt chủ yếu có trong đạm động vật như trứng, thịt bò, ghẹ, hàu…  Tuy nhiên, tỷ lệ hấp thu sắt kẽm từ thức ăn khá thấp. Trong chế độ ăn hàng ngày, cơ thể chỉ hấp thu được 5-15% lượng sắt và 10-30% kẽm của thực phẩm. Ngoài chế độ ăn không cung cấp đủ sắt kẽm, trẻ dễ bị nhiễm giun sán, rối loạn tiêu hóa thường xuyên cũng là nguyên nhân không nhỏ gây giảm hấp thu sắt, kẽm.

“Để đảm bảo đủ sắt, kẽm cho trẻ, cha mẹ nên chủ động bổ sung dự phòng nhu cầu hàng ngày cho bé dưới dạng vi chất uống để tránh việc thiếu hụt sắt kẽm kéo dài ảnh hưởng đến tốc độ phát triển của trẻ”- BS Hải cho biết.

Nhiều cha mẹ băn khoăn về việc bổ sung cùng lúc cả sắt và kẽm có gây ảnh hưởng gì cho trẻ? Theo BS Lê Thị Hải, việc bổ sung kẽm và sắt đồng thời không có sự cạnh tranh hấp thu giữa hai vi chất này. Ngược lại, sắt và kẽm còn hỗ trợ hấp thu qua lại lẫn nhau.

PGS.TS.BS Nguyễn Tiến Dũng, Nguyên Trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Bạch Mai cũng cho biết, khi bổ sung sắt và kẽm, việc cân bằng hàm lượng của hai yếu tố này cực kỳ quan trọng. Nên bổ sung cùng lúc cả sắt và kẽm với tỷ lệ tương đương nhau để cơ thể trẻ hấp thu được tốt nhất.

Theo PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng, trong bối cảnh hiện nay, các bệnh viện nhi trên cả nước luôn trong tình trạng quá tải, việc bổ sung đầy đủ vi chất dinh dưỡng hằng ngày đặc biệt là sắt và kẽm giúp tăng cường miễn dịch cho trẻ là giải pháp để hạn chế mắc và giảm nhẹ triệu chứng khi trẻ mắc bệnh./.