Liên quan một số vụ cháy gần đây, nhiều người dân và khu chung cư đang rất lo lắng trước vấn đề về an toàn phòng cháy chữa cháy (PCCC) và đặc biệt là việc sử dụng và sạc xe đạp điện, xe máy điện (xe điện) dưới hầm hay nơi công cộng.

Cụ thể, nhiều khu nhà trọ, chung cư mini… hay nhiều điểm trông xe công cộng đã có động thái hạn chế, cấm xe điện, sạc pin xe điện dưới hầm, khu vực để xe. Trước vấn đề này, PV VOV đã trao đổi với PGS.TS. Đàm Hoàng Phúc, Giám đốc Chương trình đào tạo kỹ thuật ô tô (Đại học Bách khoa Hà Nội) về việc sử dụng và mức độ an toàn của xe điện.

PV: Là một chuyên gia, nhà nghiên cứu trong lĩnh vực xe, ông đánh giá như thế nào về mức độ nguy hiểm của xe điện và pin xe điện so với các phương tiện truyền thống (xe xăng, dầu)?

PGS.TS. Đàm Hoàng Phúc: Trước hết chúng ta nói về các phương tiện giao thông. Hiện nay, tất cả các phương tiện giao thông (xe xăng, dầu hay điện) đều tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ, mỗi loại phương tiện đều có nguy cơ cháy nổ khác nhau. Chính vì thế, nếu muốn hạn chế tối đa nguy cơ cháy nổ, chúng ta cần đưa ra những quy chuẩn, tiêu chuẩn bắt buộc mà mỗi nhà sản xuất phải tuân theo.

Ở Việt Nam, đối với xe máy điện nói riêng, các nhà quản lý đã có những nhận thức khá sớm; kể từ năm 2015 đã đưa ra những bộ quy chuẩn đối với các nhà sản xuất xe đạp, xe máy điện để thử nghiệm pin. Quy chuẩn này đánh giá pin dựa trên hai tính năng chính: Lưu trữ điện và tính năng an toàn.

Tuy nhiên, với sự phát triển của xã hội và công nghệ, đến năm 2019 chúng ta đã nâng cấp hơn nữa tiêu chuẩn này lên cao hơn nữa, đặc biệt là phần thử nghiệm tính năng an toàn của pin xe điện như tính năng khóa nạp, phóng quá mức, tính năng chịu rung đập, chịu xóc, chịu nước,.. Như vậy, về cơ bản, quy định các tính năng cho xe điện khá hoàn thiện giúp giảm rủi ro về cháy nổ, an toàn xuống thấp nhất có thể.

PV: Nhiều người cho rằng, việc cắm sạc xe điện rất nguy hiểm, vậy ông đánh giá như thế nào?

PGS.TS. Đàm Hoàng Phúc: Như tôi đã nói, các xe điện đáp ứng được các quy chuẩn của Việt Nam thì rủi ro sẽ rất thấp. Tuy nhiên, hiện nay trên thị trường của chúng ta, việc xe trôi nổi, không rõ nguồn gốc khá phức tạp, khiến việc quản lý được về chất lượng, đặc biệt là phần pin, vẫn còn nhiều hạn chế và những xe như vậy sẽ mang nguy cơ cháy nổ cho khối pin rất lớn.

Thứ hai, chúng ta chưa có quy chuẩn cụ thể cho bộ sạc trên xe điện, dẫn đến chất lượng của các bộ sạc cũng không được kiểm soát, từ đó đi kèm rất nhiều nguy cơ cháy nổ từ bộ sạc chứ không phải từ pin hay việc sạc.

Vì vậy, về vấn đề này, theo tôi, việc quan trọng nhất là chúng ta phải kiểm soát được chất lượng xe bán trên thị trường. Dù là xe máy điện hay xe đạp điện phải đảm bảo chất lượng về pin ắc quy theo quy chuẩn của nhà nước. Bên cạnh đó, người tiêu dùng cũng cần tuân thủ các hướng dẫn của nhà sản xuất từ việc sửa chữa, bảo dưỡng đến sạc pin sao cho đúng, an toàn. 

Còn việc sạc nếu đảm bảo đúng tiêu chuẩn, quy định từ nhà sản xuất và đầu vào – đầu ra thì sẽ luôn an toàn.

PV: Vậy ông có lời khuyên nào cho mọi người khi mua và sử dụng xe điện? 

PGS.TS. Đàm Hoàng Phúc: Trước hết, khi mua xe mới, người tiêu dùng chỉ nên lựa chọn những mẫu xe đã đạt đủ tiêu chuẩn, đã được cơ quan quản lý cấp phép. 

Thứ hai, về vấn đề bảo dưỡng, sửa chữa trong quá trình sử dụng, chủ sở hữu không tự ý thay đổi các linh kiện trên xe điện, khi thay đổi cần lựa chọn những sản phẩm đảm bảo quy chuẩn. Ví dụ, sau một thời gian cần thay pin xe điện thì người sử dụng cần lựa chọn thay bằng loại pin đúng tiêu chuẩn của nhà sản xuất. Đặc biệt, không nên tự độ chế, lắp thêm để tăng dung lượng pin hoặc sửa chữa sai quy chuẩn. 

Về việc sạc, chúng ta cũng phải luôn luôn tuân thủ hướng dẫn của các nhà sản xuất đã công bố về thời gian sạc, công suất sạc, cường độ điện áp dòng điện,... các điểm kết nối ổ cắm sạc điện cũng cần đảm bảo an toàn về điện (nguồn điện, đường dây, ổ cắm...).

Khi đã đảm bảo được đúng theo các quy chuẩn thì nguy cơ cháy nổ sẽ được giảm đi rất nhiều. 

Ngoài ra, theo tôi, ngay cả khi loại xe điện mà người tiêu dùng sở hữu là các xe điện đã đạt chuẩn, thì cũng nên hạn chế việc cắm sạc qua đêm. Nếu buộc phải sạc qua đêm, chúng ta cũng cần lưu ý cắm sạc ở chỗ đảm bảo về an toàn phòng cháy chữa cháy chung và dễ quan sát, dễ kiểm soát được vấn đề cháy nổ để kịp thời xử lý nếu có rủi ro. 

Trước khi sạc cũng cần kiểm tra cục sạc, địa điểm cắm và ổ cắm, đường điện nơi sạc.

PV: Trước vấn đề về an toàn cháy nổ, một số chung cư và hầm gửi xe đã hạn chế hay cấm đưa xe điện vào hầm hoặc sạc xe điện trong hầm. Ông nghĩ sao về vấn đề này?

PGS.TS. Đàm Hoàng Phúc: Trước hết, việc người ta dân phản ứng mạnh mẽ và dứt khoát về phòng, chống cháy nổ như vậy là rất tốt. Tuy nhiên, chúng ta cần phải làm đúng và làm trúng thì mới tạo được sự an toàn và người tiêu dùng sẽ không bị hiểu nhầm về xe điện và việc sạc pin. 

Do vậy, theo tôi, việc đầu tiên cần làm để hạn chế nguy cơ cháy nổ từ xe điện là quản lý được chất lượng xe điện bán trên thị trường, xử lý nghiêm những loại xe điện không đạt chất lượng chứ không phải hạn chế toàn bộ xe điện. 

Thứ hai, hệ thống cung cấp điện cho sạc xe điện cũng cần làm đúng yêu cầu về phòng cháy, chữa cháy cũng như yêu cầu kỹ thuật về an toàn điện.

Thứ 3, các khu vực để xe điện vốn đã là những khu vực đông người nên chúng ta cần tuân thủ những quy định về an toàn PCCC. Khi chúng ta đã tuân thủ được những quy định đó thì nguy cơ cháy nổ xe điện sẽ được hạn chế tối đa và đồng thời hậu quả khi có cháy xảy ra cũng sẽ được giảm thiểu.

Chúng ta không nên hành động một cách cực đoan như hạn chế hay cấm sạc xe điện ở nơi công cộng hay hầm để xe vì cháy nổ nó còn ở nhiều nguyên nhân khác.

PV: Xin cảm ơn ông!