cổng thông tin điện tử ĐÀI TIẾNG NÓI VIỆT NAM
Biến thách thức thành động lực để phát triển bền vững
Cập nhật: 2 giờ trước
Nhận định chứng khoán 17/9: VN-Index có thể tiếp tục đi ngang
Giá vàng hôm nay 17/9: Vàng trong nước neo ở mức 132,3 triệu đồng/lượng
VOV.VN - Tư duy “sống chung và thích ứng” với biến đổi khí hậu được người dân vùng Châu thổ Cửu Long và chính quyền địa phương cùng nhau thực hiện để phục hồi hệ sinh thái, đảm bảo sinh kế, đóng góp tích cực vào mục tiêu “Net Zero” của Việt Nam.
Biến đổi khí hậu (BĐKH) đang đặt ra thách thức sống còn cho ĐBSCL, nơi sinh sống của gần 20 triệu người dân, và cũng là nơi đóng góp tới 90% lượng gạo xuất khẩu, 65% sản lượng nuôi trồng thủy sản và 70% sản lượng trái cây của đất nước. Tác động của BĐKH đã thấy rõ, những năm qua thiên tai làm sạt lở, chia cắt nhiều tuyến giao thông huyết mạch ở khu vực, đất đai, vườn tược của người dân cũng bị trôi sông, người dân đứng trước nỗi lo về sinh kế, buộc phải rời bỏ quê hương để kiếm kế sinh nhai. Tuy nhiên, cũng từ những khó khăn, tư duy “sống chung” với BĐKH đã hình thành và người dân ở nhiều địa phương đã dần thích nghi, những mô hình nông nghiệp công nghệ cao, thích ứng với BĐKH đã mang lại hiệu quả, mở ra con đường để phát triển bền vững.
Nếu như trước đây cù lao Long Trị thuộc phường Long Đức, tỉnh Vĩnh Long bị tác động của hạn mặn, ảnh hưởng trực tiếp tới sản xuất nông nghiệp của người dân, thiệt hại là điều không thể tránh khỏi. Tuy vậy, nhờ ứng dụng dự báo khí tượng thủy văn, theo dõi thông tin mặn ngọt từng ngày và sự chủ động điều chỉnh mùa vụ, mô hình sản xuất, người dân đã “sống khỏe” trước tác động từ thiên nhiên.
Anh Nguyễn Văn Tâm, người dân ở cù lao Long Trị khẳng định, giờ đây người dân đã có kinh nghiệm “sống chung và thích ứng” với những tác động từ BĐKH gây ra.
“Cũng không phải nước mặn ảnh hưởng tới mình hay là nước ngọt lại là có lợi, tùy theo mình sử dụng, tùy theo mình canh tác loại nông nghiệp nào, thủy sản nào. Đối với nhà nông trồng trọt có thể lấy nước dưới 1.2 gam/lít, đó là kinh nghiệm của em”, anh Nguyễn Văn Tâm chia sẻ.
Tại vùng đất Châu thổ Cửu Long đã có rất nhiều mô hình thích ứng với BĐKH mang lại hiệu quả. Điển hình như mô hình tôm – lúa, lúa – cá, sản xuất lúa hữu cơ, canh tác tiết kiệm nước hay tái tạo rừng ngập mặn đang chứng minh sức sống mới ở vùng đất Chín rồng. Đặc biệt, Đề án "Phát triển bền vững 1 triệu hecta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng đồng bằng sông Cửu Long” đang trở thành trở một trụ cột để ĐBSCL bước vào chuỗi giá trị toàn cầu với sản phẩm gạo giảm phát thải, hữu cơ, đáp ứng các thị trường.
Ông Đỗ Duy Nguyện, nông dân xã Tân Hiệp, tỉnh An Giang chia sẻ, BĐKH là thách thức lớn đối với sản xuất nông nghiệp ở ĐBSCL. Những năm gần đây, hạn hán, xâm nhập mặn, thời tiết thất thường khiến năng suất lúa giảm, chi phí sản xuất tăng cao. Trước tình hình đó, nhiều nông dân đã chuyển đổi phương thức sản xuất sang sản xuất lúa hữu cơ, tiết kiệm chi phí, nâng cao giá trị nông sản. Sự thay đổi không chỉ giúp người dân thích ứng với BĐKH mà còn góp phần giảm phát thải khí nhà kính, hướng đến nền nông nghiệp thân thiện với môi trường.
“Bà con nông dân tập huấn rất nhiều chương trình, cũng nắm bắt về kỹ thuật sản xuất, chuyển giao khoa học kỹ thuật đến tận người dân. Bà con cũng đang thực hiện để giảm khí thải nhà kính và đồng thời đang làm tiêu chuẩn VietGap để đảm bảo làm sao an toàn nông sản sạch, đảm bảo sức khỏe cho người tiêu dùng, đảm bảo môi trường ngày một lành mạnh hơn”, ông Đỗ Duy Nguyện cho biết.
Nhiều phân tích cho thấy, tác động của BĐKH đã làm thay đổi lượng mưa ở ĐBSCL, những chỉ số đo đạc trong giai đoạn 2010-2023 đã chỉ rõ, tổng lượng mưa đã suy giảm từ 5-10%; đồng thời nguồn nước về khu vực này có khuynh hướng giảm, dẫn tới mặn xuất hiện sớm và xâm nhập sâu vào nội đồng.
PGS. TS. Lê Anh Tuấn, nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Biến đổi Khí hậu, Đại học Cần Thơ cho rằng, vùng ĐBSCL đang đối mặt với thách thức về BĐKH, nước biển dâng; đập thủy điện ở thượng nguồn; chuyển nước sông Mê Kông; suy giảm môi trường nước; thay đổi sử dụng đất và mâu thuẫn dùng nước; hiệu quả sử dụng nước thấp và khai thác tài nguyên nước quá mức.
Hiện nay, người dân đã chủ động và thích ứng với BĐKH. Có thể thấy rõ, người dân vừa là chủ thể bị tác động, vừa là lực lượng tiên phong trong bảo vệ rừng, giữ đất hay chuyển đổi mô hình canh tác. Với sự vào cuộc đồng bộ, chủ động, vùng ĐBSCL sẽ sống chung, thích ứng tốt với tác động của BĐKH.
VOV.VN - Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) là một trong những đồng bằng trên thế giới chịu tác động nặng nề của biến đổi khí hậu (BDKH). Tình trạng xói lở bờ biển, sạt lở bờ sông khiến nhà cửa, vườn tược, đất đai, hạ tầng bị cuốn trôi. Trong gian nan, vùng đất “Chín rồng” từng bước chuyển mình thích ứng với BĐKH.
“Nhiều người nói vấn đề hạn mặn thì chúng ta nghĩ cách làm sao trả lại thiên nhiên như ngày xưa, khôi phục lại vùng trữ nước, sử dụng nước và tiết kiệm nước. Và đồng thời chúng ta cũng nghĩ tới những giải pháp thuận thiên để phù hợp với điều kiện hiện tại. An ninh nguồn nước là quan trọng nhất, từ an ninh nguồn nước mới xây dựng được an ninh môi trường, tức là những hệ sinh thái môi trường dựa vào nguồn nước để phát triển và từ cái này mới có được an ninh lương thực”, PGS. TS. Lê Anh Tuấn phân tích.
Tại COOP 26, Chính phủ Việt Nam đã khẳng định cam kết về phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. Những bước đi quan trọng như Luật Bảo vệ môi trường 2020, các đề án ứng phó hạn, mặn, thị trường carbon tạo hành lang pháp lý và cơ chế để các địa phương, doanh nghiệp và người dân ĐBSCL chủ động thích ứng. Cùng với đó, các tổ chức quốc tế, đối tác phát triển cũng ngày càng đồng hành nhiều hơn. Nguồn vốn xanh, quỹ khí hậu toàn cầu, cùng sự đầu tư công nghệ từ doanh nghiệp trong và ngoài nước đang tiếp sức cho vùng đất “Chín rồng” thích ứng, vươn mình trong hội nhập quốc tế.
Thích ứng với BĐKH không chỉ là câu chuyện của chính sách mà còn bắt đầu từ mỗi người dân. Thay đổi thói quen, hành vi hàng ngày, tiết kiệm năng lượng, giảm rác thải, canh tác thông minh chính là nền tảng của chuyển đổi xanh. Với bước đi đúng hướng, thận trọng, ĐBSCL không chỉ đảm bảo an ninh lương thực quốc gia, mà còn đóng góp tích cực vào chuỗi cung ứng nông sản toàn cầu trong bối cảnh BĐKH.
Ông Lê Đức Thịnh, Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn, Bộ NN&MT cho biết, nâng cao nhận thức của người dân về BĐKH là việc làm cần thiết để thích ứng một cách toàn diện từ quy trình sản xuất, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, tập hợp các giải pháp, sáng kiến để biến thách thức thành cơ hội.
“BĐKH trên căn cứ cơ sở biến nguy thành cơ và biến thách thức thành nguồn lực, trở thành yêu cầu. Chúng ta cũng đã đầu tư rất nhiều cho ĐBSCL, nhất là về công trình, nhưng phải làm thế nào để phần phi công trình vận hành, thích ứng và hiệu quả hơn. Hai phần phi công trình và công trình phải được kết hợp với nhau”, ông Lê Đức Thịnh nói.
Biến đổi khí hậu không chỉ là thách thức mà còn là phép thử để nhận diện những tồn tại, từ đó mở ra hướng đi mới cho phát triển bền vững. Đây có thể xem là “động lực mới” để vùng Châu thổ Cửu Long chuyển mình, thích ứng để “vựa lúa, thủy sản, trái cây” của Việt Nam trở thành điển hình về thích ứng với BĐKH, phát triển xanh, bền vững trong khu vực và trên thế giới.
Bài viết cùng loạt bài: Vùng Châu thổ Cửu Long hành động vì tương lai xanh
Bài 1: Phục hồi hệ sinh thái, sống chung với biến đổi khí hậu
Bài 2: Biến thách thức thành động lực để phát triển bền vững
Bài 3: Vùng Châu thổ Cửu Long hướng tới nền kinh tế “Net Zero”
Từ khóa: phát triển bền vững, biến đổi khí hậu, vùng Châu thổ Cửu Long, phát triển bền vững, Net Zero, phục hồi hệ sinh thái, nông nghiệp xanh
Thể loại: Kinh tế
Tác giả: phạm hải/vov-đbscl
Nguồn tin: VOVVN
Chương trình đã phát
Nghe và xem trực tuyến
