Chính phủ Pháp lại một lần nữa đứng trước nguy cơ tan rã. Giới phân tích cho rằng, Thủ tướng François Bayrou gần như chắc chắn sẽ thất bại trong cuộc bỏ phiếu tín nhiệm về kế hoạch “thắt lưng buộc bụng” gây tranh cãi - một cuộc đối đầu không chỉ đe dọa quyền lực của Tổng thống Emmanuel Macron trong nước mà còn đặt dấu hỏi về khả năng Paris thực hiện các cam kết lớn ở nước ngoài, bao gồm cả bảo đảm an ninh cho Ukraine.

Khủng hoảng chính trị ở Pháp nghiêm trọng đến mức nào?

Ông Bayrou đã đặt cược tương lai chính trị của mình vào cuộc bỏ phiếu tín nhiệm diễn ra ngày 8/9. Trọng tâm là gói cắt giảm ngân sách trị giá 44 tỷ euro, nhằm đưa mức thâm hụt ngân sách từ 5,4% GDP năm 2025 xuống còn 4,6% vào năm 2026. Theo quy định tài khóa của Liên minh châu Âu (EU), trần thâm hụt cho phép là 3%, vì vậy Brussels đang gây sức ép buộc Paris cắt giảm sâu hơn.

Tuy nhiên, kế hoạch này, bao gồm việc giảm số ngày nghỉ lễ và tăng mức đóng góp cho y tế, đã vấp phải làn sóng phản đối dữ dội. Các công đoàn chuẩn bị đình công, trong khi các đảng đối lập từ cực tả tới cực hữu đều tuyên bố bỏ phiếu chống. Với một chính phủ thiểu số, giới quan sát ở Paris cho rằng khả năng ông Bayrou trụ vững là rất mong manh.

Ông François Bayrou là một trong những gương mặt kỳ cựu của chính trường Pháp, lãnh đạo đảng Phong trào Dân chủ (MoDem) theo đường lối trung dung và là Thị trưởng thành phố Pau từ năm 2014. Năm 2017, sự ủng hộ của ông đóng vai trò then chốt giúp ông Macron, khi đó là một ứng viên mới nổi, giành được uy tín trong giới trung dung.

Trên cương vị Tổng thống, ông Macron từng bổ nhiệm ông Bayrou làm Bộ trưởng Tư pháp và đến cuối năm 2024, sau khi ông Michel Barnier buộc phải rời nhiệm sở, ông Bayrou được đưa lên làm Thủ tướng nhằm duy trì liên minh cầm quyền vốn đã mong manh. Nhưng giờ đây, khi ngân sách sụp đổ và hậu thuẫn chính trị tan rã, “người giữ ổn định” ngày nào lại bị coi là nguyên nhân kéo ông Macron sâu hơn vào khủng hoảng.

Tại Pháp, chính phủ có thể viện dẫn Điều 49.3 của Hiến pháp để thông qua dự luật tại Hạ viện mà không cần bỏ phiếu. Cơ chế này tồn tại từ năm 1958, hợp pháp nhưng đầy rủi ro: một khi được kích hoạt, phe đối lập có 24 giờ để đệ trình kiến nghị bất tín nhiệm và nếu được thông qua, chính phủ sẽ phải từ chức.

Quyết định của ông Bayrou sử dụng Điều 49.3 đã biến gói thắt lưng buộc bụng trị giá 44 tỷ euro thành canh bạc sinh tồn. Ông chọn đối đầu thay vì thỏa hiệp, gắn trực tiếp chương trình cắt giảm ngân sách với các biện pháp gây tranh cãi như cắt ngày nghỉ lễ và tăng phí y tế vào cuộc bỏ phiếu tín nhiệm. Thay vì tập hợp sự ủng hộ, động thái này lại khiến hầu hết phe đối lập liên kết chống lại ông.

Quyền lực của ông Macron bị ảnh hưởng thế nào?

Nếu ông Bayrou thất bại, Tổng thống Macron sẽ phải đối mặt với hai lựa chọn khó khăn: hoặc bổ nhiệm một Thủ tướng thuộc đảng Xã hội để thông qua ngân sách, đồng nghĩa với việc nhượng bộ quyền kiểm soát chính sách trong nước; hoặc mạo hiểm giải tán Quốc hội và tổ chức bầu cử sớm - kịch bản mà các cuộc thăm dò cho thấy sẽ mang lại thêm ghế cho đảng Tập hợp Quốc gia của bà Marine Le Pen.

Trong bối cảnh tỷ lệ ủng hộ ông Macron đang ở mức thấp kỷ lục, cả hai lựa chọn đều có nguy cơ làm suy yếu hơn nữa vị thế của nhà lãnh đạo này. Giới phân tích cảnh báo, nếu thị trường mất niềm tin vào khả năng kiểm soát mức thâm hụt 5,4% GDP và tỷ lệ nợ công 110% GDP, Pháp có thể rơi vào một cuộc khủng hoảng tương tự “thảm họa ngân sách mini” của Anh dưới thời Thủ tướng Liz Truss.

Mồi nhử giá rẻ bào mòn kho vũ khí của cả Nga lẫn Ukraine

VOV.VN - Trên chiến trường, những mô hình xe tăng bằng gỗ dán, pháo bơm hơi hay UAV nhái đang trở thành “vũ khí đặc biệt” khiến cả Nga lẫn Ukraine phải tiêu tốn kho vũ khí thật.

Ukraine lo lắng dõi theo chính trường Pháp

Về chính sách đối ngoại, ông Bayrou là một trong những tiếng nói mạnh mẽ ủng hộ Kiev. Tháng 3/2025, ông công khai chỉ trích Washington vì thúc ép Ukraine đàm phán hòa bình với Moscow, gọi những yêu cầu như vậy là “không thể chấp nhận”. Trong nội các của Tổng thống Emmanuel Macron, ông Bayrou là một trong những người bảo vệ kiên định nhất cho việc duy trì hỗ trợ của châu Âu đối với Ukraine, đồng thời nhấn mạnh rằng Paris phải giữ vững lập trường.

Với Kiev, bất ổn chính trị tại Pháp có thể phải khiến họ gặp phải những khó khăn nhất định.

Dòng tiền bị gián đoạn: Khoản 3 tỷ euro cam kết cho năm 2024 nhưng vẫn chưa giải ngân được dự kiến sẽ dành cho viện trợ vũ khí và tài chính. Tuy nhiên, khoản chi này phải được thông qua theo ngân sách hằng năm. Khi kế hoạch của ông Bayrou đổ vỡ và Quốc hội phản đối, việc đảm bảo nguồn hỗ trợ mới sẽ trở nên khó khăn hơn về cả chính trị lẫn pháp lý đối với bất kỳ chính phủ nào.

Mất một đồng minh: Nếu ông Bayrou ra đi Kiev sẽ mất đi một trong những người ủng hộ đáng tin cậy nhất trong nội các Pháp. Trái lại, các đảng đối lập -  thậm chí cả một số tiếng nói trong phe ông Macron tỏ ra hoài nghi hơn về việc tiếp tục rót tiền cho Kiev trong khi phải cắt giảm chi tiêu trong nước. Sự rời đi của ông Bayrou đồng nghĩa với việc ông Macron mất đi một nhân tố then chốt trong nội các.

Bảo đảm an ninh bị treo: Ông Macron đã định vị Pháp là nước dẫn dắt “Liên minh Tự nguyện” gồm 26 quốc gia cam kết đưa ra các bảo đảm hậu xung đột cho Ukraine, có thể bao gồm cả một lực lượng bảo đảm an ninh. Kế hoạch này đòi hỏi sự lãnh đạo ổn định, cam kết ngân sách và sự phê chuẩn của Quốc hội. Một chính phủ khủng hoảng khó có thể thúc đẩy khung pháp lý và tài chính cần thiết để biến các cam kết thành hiện thực.

Nếu Pháp lung lay, EU có còn “đoàn kết”?

Tác động của bối cảnh chính trị tại Pháp sẽ lan tới cả châu Âu. Trên thực tế, EU dựa vào Pháp - nền kinh tế lớn thứ hai của khối để bảo đảm các gói hỗ trợ chung cho Kiev, nhưng khoản cam kết 3 tỷ euro của Paris cho năm 2024 đang bị đặt dấu hỏi. Điều này làm suy yếu uy tín của EU với tư cách là một nhà tài trợ đáng tin cậy, trong bối cảnh Đức không muốn một mình gánh vác chi phí. Ông Macron cũng tự khẳng định mình là người tiên phong thúc đẩy “tự chủ chiến lược”, cùng Thủ tướng Đức Friedrich Merz kêu gọi tăng cường vai trò phòng thủ của châu Âu. Tuy nhiên, như Financial Times nhận định, tham vọng này đang mâu thuẫn với hạn chế ngân sách và chia rẽ chính trị.

Canh bạc của ông Bayrou khi thất bại sẽ khiến Tổng thống Macron suy yếu cả trong nước lẫn trên trường quốc tế. Năng lực của Pháp trong việc giữ vai trò trụ cột cho chính sách về Ukraine của EU trở nên mong manh và các bảo đảm an ninh dành cho Kiev cũng bị đặt câu hỏi.

Thủ tướng Pháp đứng trước nguy cơ thất bại trong cuộc bỏ phiếu tín nhiệm

VOV.VN - Thủ tướng François Bayrou sẽ phải đối mặt với cuộc bỏ phiếu tín nhiệm diễn ra vào chiều 8/9 (theo giờ địa phương). Nếu thất bại, ông Bayrou trở thành người thứ 4 của Pháp rời khỏi ghế thủ tướng trong vòng 3 năm.