Những con số giảm nghèo mang giá trị nhân văn

Phong trào thi đua: “Vì người nghèo - Không để ai bị bỏ lại phía sau” giai đoạn 2021-2025 do Thủ tướng Chính phủ phát động được triển khai sâu rộng. Chính phủ đã phối hợp chặt chẽ với Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tổ chức thực hiện phong trào thi đua, khơi dậy tinh thần tự lực, tự cường vươn lên thoát nghèo và huy động nguồn lực để thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững. Phát hiện và nhân rộng các điển hình, mô hình giảm nghèo hiệu quả, sáng kiến giảm nghèo, giúp hộ nghèo vươn lên thoát nghèo.

Đến nay, các kết quả giảm nghèo đạt và vượt mục tiêu, chỉ tiêu Quốc hội, Chính phủ giao. Tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 5,2% (năm đầu kỳ) giảm xuống còn 1,93%% năm 2024. Dự kiến hết năm 2025, tỷ lệ hộ nghèo đa chiều giảm còn khoảng 0,9-1,1%; tỷ lệ hộ nghèo dân tộc thiểu số còn 12,55% (giảm 4,45%/năm).

Theo báo cáo của Văn phòng Quốc gia về giảm nghèo (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), chỉ trong bốn năm (2021-2025), Việt Nam đã đạt và vượt các mục tiêu giảm nghèo mà Quốc hội và Chính phủ đề ra. Tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 5,2% năm 2021 xuống còn 1,93% năm 2024, dự kiến cuối năm 2025 còn khoảng 0,9-1,1%. Đặc biệt, tỷ lệ hộ nghèo dân tộc thiểu số giảm xuống 12,55%, bình quân giảm tới 4,45%/năm. 

Công tác tổng kết đánh giá thực tiễn thực hiện công tác giảm nghèo được Chính phủ và các địa phương chú trọng, tập trung đổi mới tư duy, cách thức giảm nghèo phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của đất nước từng thời kỳ; phù hợp với thực trạng nghèo và đặc điểm vùng, miền.

Phó Chánh Văn phòng Quốc gia về giảm nghèo Phạm Hồng Đào cho biết, Việt Nam là một trong 30 quốc gia đầu tiên trên thế giới và là một trong những quốc gia đầu tiên của châu Á áp dụng chuẩn nghèo đa chiều, bảo đảm mức sống tối thiểu gắn với mục tiêu phát triển bền vững.

Việt Nam đã 8 lần ban hành chuẩn nghèo quốc gia theo mô hình tháp giảm nghèo, đáp ứng nhu cầu người nghèo từ thấp lên cao, phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của đất nước từng thời kỳ. Những thành quả này được nhân dân cả nước ghi nhận, cộng đồng quốc tế đánh giá đây là một trong những thành công nổi bật nhất, ý nghĩa nhân văn nhất của Việt Nam trong công cuộc xây dựng đất nước thời kỳ đổi mới, hội nhập quốc tế. 

Cả hệ thống chính trị từ Trung ương tới địa phương đã vào cuộc mạnh mẽ, phối hợp chặt chẽ, thống nhất trong việc lãnh đạo, chỉ đạo và thực hiện; huy động sự hưởng ứng tích cực của cả xã hội. Nhận thức của người nghèo dần thay đổi, cơ bản không còn ỷ lại, có nhiều tấm gương, điển hình thoát nghèo, tình nguyện xin ra khỏi danh sách hộ nghèo.

Quốc hội, Chính phủ rất quan tâm, bố trí nguồn lực từ ngân sách nhà nước và huy động nguồn lực toàn xã hội để thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững.

"Chương trình, cơ chế, chính sách, pháp luật về giảm nghèo được Chính phủ ban hành đồng bộ, toàn diện để hỗ trợ toàn diện cho người nghèo, có chính sách giảm nghèo đặc thù, ưu tiên đối với các đối tượng yếu thế, vùng đồng bào dân tộc, vùng đặc biệt khó khăn; từng bước giảm dần và bãi bỏ những chính sách hỗ trợ cho không, tăng chính sách hỗ trợ có điều kiện”, ông Phạm Hồng Đào nhấn mạnh.

“Không để ai bị bỏ lại phía sau”

Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 đã tích cực lồng ghép giới trong các hoạt động, đảm bảo bình đẳng giới và hỗ trợ phụ nữ, trẻ em gái tại các khu vực nghèo, góp phần thực hiện mục tiêu của Chương trình nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững. Theo đó, nâng cao thu nhập và cải thiện cả đời sống vật chất và tinh thần cho người dân, nhất là người dân sinh sống trên địa bàn nghèo, vùng đặc biệt khó khăn.

Cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội thiết yếu, liên kết vùng được ưu tiên đầu tư, làm thay đổi bộ mặt địa bàn nghèo, đặc biệt khó khăn góp phần thu hẹp khoảng cách vùng miền, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và chuyển dịch cơ cấu kinh tế; nhiều địa phương đã nỗ lực thoát khỏi tình trạng nghèo, đặc biệt khó khăn. Có 19 xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo được thoát khỏi tình trạng nghèo, đặc biệt khó khăn (đạt 35%) và 3 huyện nghèo thoát nghèo.

Theo Phó Chánh Văn phòng Quốc gia về giảm nghèo Phạm Hồng Đào, bên cạnh các thành tựu, giảm nghèo ở Việt Nam vẫn đối diện nhiều thách thức. Một số vùng khó khăn như Trung du và miền núi phía Bắc, Tây Nguyên tỷ lệ hộ nghèo còn cao so với bình quân chung cả nước; nhiều nơi tỷ lệ hộ nghèo còn trên 50%, có nơi trên 70%, nguy cơ tái nghèo còn cao.

Một số địa phương vùng sâu, vùng xa vẫn thiếu cơ sở hạ tầng thiết yếu, dịch vụ y tế, giáo dục, nước sạch, vệ sinh môi trường còn hạn chế; hạ tầng sản xuất - thương mại - logistics chưa đồng bộ, ảnh hưởng đến hiệu quả sinh kế. Một bộ phận người dân vẫn thụ động, trông chờ hỗ trợ, trong khi biến đổi khí hậu, già hóa dân số, đô thị hóa và tác động từ xung đột, khủng hoảng quốc tế cũng tạo thêm áp lực. Ở nhiều địa phương, việc triển khai các mô hình giảm nghèo còn thiếu tính bền vững, chưa thực sự gắn với điều kiện thực tế, văn hóa bản địa và nhu cầu phát triển dài hạn.

“Hiện Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang tích cực phối hợp với các bộ, ngành liên quan xây dựng chuẩn nghèo cho giai đoạn 2026-2030. Chỉ thị 05 của Ban Bí thư giao Chính phủ xây dựng chuẩn nghèo đa chiều, bao trùm và bền vững, phù hợp điều kiện phát triển kinh tế - xã hội từng thời kỳ. Chúng tôi mong muốn nâng chuẩn nghèo thu nhập, nhưng cũng có ý kiến cho rằng ngân sách chưa có khả năng đáp ứng, cứ tạm áp dụng chuẩn nghèo cũ 2021-2025 cho giai đoạn 2026-2030, sau có tiền thì tính tiếp. Nhưng như thế sẽ rất khó triển khai công tác giảm nghèo trong bối cảnh mới”, ông Phạm Hồng Đào thông tin.

Ông Phạm Hồng Đào cho biết thêm, để hướng tới mục tiêu “Vì một Việt Nam không còn đói nghèo”, Việt Nam đang xây dựng chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2026-2030, nâng mức thu nhập dự kiến lên 2,8 triệu đồng/người/tháng ở thành thị và 2,2 triệu đồng/người/tháng ở nông thôn. Các tiêu chí tiếp cận dịch vụ xã hội cơ bản như thông tin, nước sạch, vệ sinh và môi trường cũng được điều chỉnh.

Công tác giảm nghèo được lồng ghép chặt chẽ với Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, gắn với phát triển kinh tế xanh, chuyển đổi số, thích ứng biến đổi khí hậu và các mô hình sinh kế bền vững. Định hướng nhấn mạnh tạo việc làm ổn định, nâng cao kỹ năng số cho lao động nghèo, mở rộng cơ hội sinh kế ở đô thị và nông thôn, gắn với khởi nghiệp và kinh tế chia sẻ. Ưu tiên các nhóm yếu thế, thúc đẩy bình đẳng giới, bảo vệ trẻ em và người dễ bị tổn thương, đảm bảo mọi người dân đều được tiếp cận dịch vụ xã hội cơ bản.

Việt Nam cam kết với cộng đồng quốc tế trong việc thực hiện Mục tiêu phát triển bền vững đến năm 2030, trong đó có các mục tiêu là “Chấm dứt mọi hình thức nghèo ở mọi nơi; tạo việc làm đầy đủ, năng suất và việc làm tốt cho tất cả mọi người; đảm bảo giáo dục chất lượng, rộng mở và công bằng; giảm bất bình đẳng trong xã hội”.

Thủ tướng: Cơ bản hoàn thành xóa nhà dột nát - kỳ tích Việt Nam trong giảm nghèo

VOV.VN - Thủ tướng bày tỏ vui mừng khi Việt Nam đã cơ bản hoàn thành mục tiêu xóa nhà tạm, nhà dột nát trên phạm vi cả nước, về đích sớm trước 5 năm 4 tháng so với mục tiêu đặt ra tại Nghị quyết số 42 của Trung ương. Đồng thời khẳng định đây là một Kỳ tích Việt Nam trong công cuộc giảm nghèo bền vững.