Ngày 23/6 (theo giờ New York), Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc (HĐBA LHQ) đã họp trực tuyến về tình hình Nam Sudan và hoạt động của Phái bộ Gìn giữ hòa bình LHQ tại nước này (UNMISS).

Đại diện đặc biệt của Tổng Thư ký LHQ kiêm người đứng đầu UNMISS, ông David Shearer và Giám đốc Điều hành Tổ chức Trao quyền cho Cộng đồng ở Nam Sudan (CEPO), ông Edmund Yakani tham dự và báo cáo tại cuộc họp.

Theo các báo cáo viên, tình hình tại Nam Sudan đã có những tiến triển tích cực thời gian qua, đặc biệt là việc thành lập Chính phủ Chuyển tiếp ngày 22/2, trong đó có cựu lãnh đạo đối lập Riek Marchar làm Phó Tổng thống thứ nhất.

Trong nội các mới có 1 Phó Tổng thống và 9 Bộ trưởng là nữ. Bên cạnh đó, các bên liên quan mới đây đã đạt thỏa thuận về việc phân định các bang.

Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (HĐBA LHQ) đã họp trực tuyến về tình hình Nam Sudan

Tuy nhiên, tình hình giao tranh giữa quân đội Chính phủ và các nhóm vũ trang chưa tham gia Thỏa thuận Hòa bình năm 2018 và bạo lực giữa các cộng đồng đang có xu hướng gia tăng. Đại dịch Covid-19 ảnh hưởng nghiêm trọng đến tình hình kinh tế, nhân đạo ở Nam Sudan và cản trở tiến trình chuyển tiếp do Chính phủ phải tập trung ứng phó Covid-19.

Ông David Shearer cho biết UNMISS tiếp tục nỗ lực triển khai các hoạt động bảo vệ thường dân trong bối cảnh Covid-19; nhấn mạnh một số khó khăn của UNMISS trong lúc Chính phủ ban hành các biện pháp hạn chế đi lại để ứng phó với đại dịch; kêu gọi HĐBA và Cơ quan liên chính phủ và Phát triển (IGAD) tiếp tục thúc đẩy các bên ở Nam Sudan triển khai Thỏa thuận Hòa bình.

Các nước thành viên HĐBA kêu gọi các bên ở Nam Sudan thực hiện đầy đủ Thỏa thuận Hòa bình, hoan nghênh một số diễn biến tích cực thời gian qua ở Nam Sudan và kêu gọi các bên liên quan tuân thủ đầy đủ thỏa thuận ngừng bắn.

Các nước đặc biệt quan tâm và ủng hộ việc cộng đồng quốc tế cần tăng cường hỗ trợ Nam Sudan xử lý các vấn đề nhân đạo và tác động của đại dịch Covid-19. Các nước đánh giá cao vai trò của UNMISS trong ứng phó Covid-19 và bày tỏ ủng hộ đối với Phái bộ này.

Một số nước đề nghị trong thời gian tới Nam Sudan cần chú trọng thực thi công lý trong giai đoạn chuyển tiếp; chống tham nhũng; đảm bảo các quyền tự do và sự tham gia của người dân, đặc biệt là phụ nữ trong quá trình tái thiết đất nước.

Đại sứ Đặng Đình Quý, Trưởng Phái đoàn Việt Nam tại LHQ đánh giá cao các diễn biến tích cực ở Nam Sudan thời gian qua; ghi nhận nỗ lực của Chính phủ chuyển tiếp trong ứng phó Covid-19 và chia sẻ các khó khăn trong thực thi Thỏa thuận Hòa bình do tác động của Covid-19.

Ghi nhận việc thỏa thuận ngừng bắn cơ bản được tuân thủ mặc dù tình hình còn một số phức tạp; nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thúc đẩy tiến trình chuyển tiếp và thực thi đầy đủ Thỏa thuận Hòa bình, hướng tới việc rà soát lại cơ chế trừng phạt của HĐBA vào cuối năm nay; đánh giá cao vai trò của LHQ, UNMISS, Liên minh châu Phi (AU), Cơ quan liên chính phủ và Phát triển trong thúc đẩy tiến trình hòa bình và phát triển ở Nam Sudan.

Đại sứ Đặng Đình Quý tái khẳng định sự ủng hộ của Việt Nam đối với UNMISS, đồng thời thông tin về các nỗ lực của Bệnh viện dã chiến cấp 2 của Việt Nam tại Bentiu trong bối cảnh Covid-19 và sự tham gia của các cán bộ nữ của Việt Nam tại Phái bộ.

* Ngày 22/2/2020, Chính phủ chuyển tiếp ở Nam Sudan được tuyên bố thành lập. Tổng thổng Salva Kiir tiếp tục giữ vị trí Tổng thống, trong khi lãnh đạo phe đối lập Riek Marchar được bổ nhiệm Phó Tổng thống thứ nhất.

Hiện các lãnh đạo Nam Sudan đang tiếp tục thảo luận, giải quyết các vấn đề còn tồn đọng để vận hành Chính phủ chuyển tiếp song tiến trình này gặp nhiều khó khăn do tác động của Covid-19.

Tính đến ngày 23/6/2020, Nam Sudan có 1.892 trường hợp nhiễm bệnh và 34 trường hợp tử vong vì Covid-19. Trong đó, có 03 Phó Tổng thống và 09 Bộ trưởng nhiễm Covid-19.

*UNMISS là Phái bộ Gìn giữ Hòa bình của LHQ được thành lập theo Nghị quyết 1996 ngày 8/7/2011 của HĐBA và được gia hạn hàng năm (mới đây nhất đến 12/3/2021 theo Nghị quyết 2514). UNMISS có 04 nhiệm vụ chính: (i) Bảo vệ thường dân, hỗ trợ tiến trình hồi hương của người tị nạn và người mất nơi cư trú ở Nam Sudan; (ii) Tạo môi trường thuận lợi cho việc hỗ trợ nhân đạo; (iii) Giám sát và điều tra các hành vi vi phạm nhân quyền; (iv) Hỗ trợ việc triển khai Thỏa thuận Hòa bình 2018 và tiến trình hòa bình, đóng vai trò bổ trợ cho IGAD, AU và các bên liên quan tại Nam Sudan.

Việt Nam chính thức tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình của LHQ và cử 2 sĩ quan tham gia UNMISS vào năm 2014. Hiện Việt Nam đóng góp 68 người cho Phái bộ UNMISS, trong đó có 11 người là nữ, chiếm 16%.

Việt Nam đã triển khai Bệnh viện dã chiến (BVDC) cấp 2 tại Bentiu, Nam Sudan kể từ năm 2018 đến nay (BVDC cấp 2 số 1 từ tháng 10/2018 đến 11/2019; BVDC cấp số 2 từ tháng 11/2019 đến tháng 11/2020). Từ đầu năm đến ngày 10/6, Bệnh viện đã tiếp nhận, thu dung và điều trị cho 927 bệnh nhân, trong đó có 4 ca vận chuyển đường không và 20 ca phẫu thuật. Ngoài ra, Bệnh viện tham gia tích cực các hoạt động của Phái bộ và Phân khu Unity tổ chức, đặc biệt là tập huấn nâng cao nhận thức phòng, chống dịch Covid-19 cho cán bộ, nhân viên LHQ tại địa bàn đóng quân và người dân./.