Cuộc tấn công của Ukraine vào tỉnh Kursk của Nga hôm 6/8 đã gây bất ngờ cho Nga, đồng thời thúc đẩy tinh thần của người dân cũng như binh sĩ Ukraine sau một năm chủ yếu tác chiến phòng thủ trước đối phương.

Câu hỏi đặt ra đối với Ukraine hiện nay là liệu việc tiếp tục tiến công trên lãnh thổ Nga có đáng để đặt cược binh sĩ và thiết bị quân sự hay không khi những yếu tố này đang rất cần thiết ở mặt trận Donbass, nơi lực lượng của Kiev đang phải vật lộn để ngăn chặn những bước tiến của Nga.

Tình thế tiến thoái lưỡng nan

Chỉ trong vài ngày, Ukraine đã tiến xa ít nhất 30km tính từ biên giới, chứng minh với đối thủ, người dân và đồng minh của mình rằng họ vẫn đang chiến đấu và có thể tạo ra những bất ngờ gây tổn thất lớn cho Nga.

Trong những bình luận đầu tiên về cuộc tấn công vào tỉnh Kursk, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày 10/8 đã mô tả chiến dịch này là nhằm đẩy cuộc xung đột về phía lãnh thổ của Nga. Ông cũng nhấn mạnh, Ukraine đang tìm cách gây áp lực lên Nga.

Cuộc tấn công vào tỉnh Kursk có rủi ro cao do Ukraine thiếu hụt nhân lực và thiết bị quân sự ở mặt trận Donbass, nơi Nga đang giành được những bước tiến dù chậm nhưng đều đặn và liên tục.

Mục tiêu cuối cùng của Ukraine vẫn chưa rõ ràng. Trong khi giới chức ở Kiev hạn chế bình luận về chiến dịch này.

Các báo cáo của Nga cho rằng, Ukraine có thể đạt bước tiến nhanh chóng là nhờ sử dụng thiết bị tác chiến điện tử để phá hủy hệ thống liên lạc của Nga, từ đó tạo điều kiện để lực lượng Ukraine nhanh chóng xâm nhập vào lãnh thổ Nga trên các xe bọc thép với sự hỗ trợ của máy bay không người lái (UAV) tấn công và hệ thống phòng không.

Ukraine đã giành được các vị trí mà họ có thể sử dụng để cử các đội trinh sát đi thăm dò các điểm yếu khác nhằm khai thác và triển khai các hệ thống pháo binh tấn công sâu vào hậu phương của Nga.

Theo đánh giá hiện tại của Mỹ, một trong những lý do khiến Ukraine tiến hành cuộc tấn công vào tỉnh Kursk là để phá vỡ các tuyến tiếp tế của Nga tới mặt trận Kharkov, nơi quân đội Moscow đã tiến hành một cuộc tấn công vào đầu tháng 5.

Ukraine cũng thể hiện rằng họ có thể lập kế hoạch bí mật và tiến hành một chiến dịch tấn công phức tạp. Sau cuộc phản công thất bại vào mùa hè năm 2023, Ukraine đã trải qua 1 năm trong các chiến hào với với các trận chiến tàn khốc chống lại các cuộc tấn công của Nga.

“Họ đã thay đổi hoàn toàn câu chuyện chiến lược bằng cuộc tấn công này”, John Nagl, trung tá nghỉ hưu của Lục quân Mỹ, hiện là giáo sư về tác chiến tại Học viện Chiến tranh Lục quân, cho biết.

Không logic về mặt quân sự

Ông Nagl hoài nghi về logic quân sự của chiến dịch này vì nó gây áp lực rất lớn lên các tuyến phòng thủ của Ukraine ở những nơi khác. Ông cho biết Ukraine có thể nuồn gửi thông điệp tới Mỹ, quốc gia hỗ trợ nhiều nhất cho Kiev, trước cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 11.

“Ukraine muốn thu hút sự chú ý đến cuộc tấn công qua biên giới này. Điều đó có thể nói lên rằng người Ukraine vẫn còn sức chiến đấu”, ông Nagl nhận đinhk.

Mỹ cho biết họ không được thông báo trước về chiến dịch của Ukraine tấn công tỉnh Kursk. Chính quyền Biden kêu gọi phản đối các cuộc tấn công quân sự của Ukraine vào Nga.

Các quan chức Mỹ cho biết cuộc tấn công của Ukraine không vi phạm các quy tắc của Mỹ trong việc sử dụng vũ khí do Washington cung cấp. Tuy nhiên, một người bày tỏ lo ngại, việc tiêu diệt lực lượng Nga trên lãnh thổ của họ có thể khiến Điện Kremlin đáp trả mạnh mẽ, cụ thể là một loạt tên lửa lớn nhắm vào các thành phố và cơ sở hạ tầng của Ukraine.

Franz-Stefan Gady, nhà phân tích quân sự tại Vienna cho rằng, giai đoạn tiếp theo của cuộc tấn công vào tỉnh Kursk phụ thuộc vào lực lượng dự bị mà mỗi bên có sẵn và cách thức triển khai lực lượng đó.

Ukraine sẽ cần triển khai thêm nhân lực và nguồn lực quân sự để duy trì đà tiến trên đất Nga, trong khi Moscow sẽ muốn phản công nhanh chóng và sử dụng hỏa lực áp đảo, bao gồm cả bom lượn lớn, nếu khu vực trở thành một tiền tuyến tĩnh.

Theo ông Gady, vấn đề chính với chiến dịch này là nó không thay đổi được những vấn đề cơ bản trên tiền tuyến ở Donbass, nơi Nga đang tiến quân, mặc dù chậm trong khi Ukraine yếu thế và ít quân hơn.

“Chiến dịch ở Kursk đòi hỏi nguồn lực đáng kể, đặc biệt là lực lượng bộ binh, trong khi nhu cầu về nhân lực ở những nơi khác trên chiến tuyến cấp bách hơn nhiều”, ông Gady nhận định.

Ở Donbass, một số sĩ quan từ các lữ đoàn của Ukraine cũng đặt câu hỏi về sự khôn ngoan khi điều động lực lượng tấn công vào Nga trong khi lực lượng ở tiền tuyến đang rất cần thêm người, mặc dù họ cũng hy vọng điều này có thể kéo lực lượng Nga khỏi các mặt trận hiện tại.

“Chúng tôi không cảm thấy bất kỳ thay đổi nào, ít nhất là cho đến thời điểm này. Nga sẽ không điều chuyển binh sĩ từ tiền tuyến đến Kursk. Họ có lực lượng dự bị”, một sĩ quan Ukraine gần Chasov Yar cho biết.