Chiều nay (3/10), tại Hà Nội, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc dự chương trình Kỷ niệm 75 năm ngày truyền thống ngành Khí tượng thủy văn Việt Nam (3/10/1945-3/10/2020).

Chương trình còn có sự tham dự của hơn 200 đại biểu đại diện cho các thế hệ cán bộ, công chức,viên chức, người lao động của Ngành Khí tượng thủy văn và kết nối trực tuyến với các Đài, trạm trên hệ thống chuyên ngành, đặc biệt có các trạm quan trắc tại các đảo tiền tiêu như: Trường Sa, Bạch Long Vỹ.

Tháng 12 năm ngoái, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1821,  lấy ngày 3/10 hàng năm là Ngày truyền thống ngành Khí tượng Thủy văn Việt Nam. Đây cũng là ngày mà cách đây 75 năm, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ban hành sắc lệnh đưa Sở Thiên văn và Đài Thiên văn Phủ Liễn về trực thuộc Bộ Giao thông Công chính với tên gọi Sở Khí tượng. Ngày truyền thống ngành Khí tượng thủy văn Việt Nam năm 2020 có chủ đề: “Khí tượng Thủy văn Việt Nam - 75 năm phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”.    

Tại chương trình, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã trò chuyện với cán bộ, nhân viên Đài Khí tượng hải văn Trường Sa thuộc Đài Khí tượng thủy văn Trung bộ. Thủ tướng gửi lời thăm hỏi ân cần, giao nhiệm vụ tới tất cả các cán bộ, nhân viên ngành khí tượng thủy văn cả nước, nhất là những người đang làm việc ở vùng sâu, vùng xa, vùng hải đảo xa xôi, đóng góp quan trọng vào công tác dự báo một cách chính xác nhất, phục vụ sản xuất và đời sống và sự phát triển của đất nước.

Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã trao Huân chương Hồ Chí Minh lần thứ hai cho Tổng cục Khí tượng Thủy văn Trung ương.

Chúc mừng lãnh đạo, cán bộ, nhân viên các thế hệ của ngành khí tượng thủy văn về những thành tích đạt được, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, những đóng góp quan trọng của ngành vào thắng lợi chung trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước trước đây và xây dựng bảo vệ tổ quốc ngày nay. 

Phát huy truyền thống của ngành, Thủ tướng đánh giá cao đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động của ngành khí tượng thủy văn tiếp tục hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao, từ núi rừng biên giới khó khăn đến hải đảo xa xôi. Không quản ngày đêm, bất chấp thời tiết mưa to, lũ lớn, bão mạnh, các quan trắc viên luôn tận tụy âm thầm làm việc thu thập dữ liệu,  truyền tin kịp thời về trung tâm để thực hiện tốt nhiệm vụ dự báo, cảnh báo thời tiết, phục vụ hiệu quả phòng, chống thiên tai.

Thủ tướng đánh giá, chất lượng dự báo, cảnh báo thời tiết thiên tai ngày càng được nâng lên, dần tiệm cận với trình độ của các nước phát triển và ứng dụng nhiều công nghệ tiên tiến của thế giới. Trong đó, Thủ tướng nhắc lại, nhờ dự báo chính xác mà năm 2019, một năm được coi là hạn mặn nặng nề hơn cả năm 2016, Chính phủ đã kịp thời chỉ đạo các biện pháp sát thực tiễn, đẩy sớm thời vụ và chuyển bớt gần 100 ha diện tích lúa những vùng ngập mặn nặng sang cây trồng khác. Nhờ đó, thiệt hại do hạn mặn chỉ bằng 9% so với mức thiệt hại của năm 2016.  

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, các hiện tượng thời tiết thủy văn cực đoan ngày càng diễn biến phức tạp và khắc nghiệt, gây ra nhiều thiệt hại lớn hơn, Thủ tướng cho biết, Việt Nam được đánh giá là một trong quốc gia chịu ảnh hưởng nhất của quá trình này. Do đó, Thủ tướng giao nhiệm vụ cho ngành khí tượng thủy văn tập trung nâng cao chất lượng công tác dự báo, cảnh báo hơn nữa, đặc biệt là các hiện tượng thời tiết thủy văn, hải văn nguy hiểm trên đất liền và trên cả vùng biển rộng lớn của Tổ quốc để phục vụ phát triển kinh tế xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh đặc biệt là nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền lãnh thổ quốc gia.

“Thứ nhất, cần tập trung nhiều biện pháp để phát triển ngành khí tượng thủy văn đồng bộ theo hướng hiện đại hóa trên cơ sở kế thừa và phát huy tối đa nguồn lực hiện có. Cần coi việc đầu tư cho khoa học công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực là giải pháp chủ yếu để phát triển. Khai thác triệt để những thành tựu khoa học công nghệ trong nước, đồng thời, ứng dụng chọn lọc những thành tựu khoa học công nghệ tiên tiến của thế giới để đẩy nhanh kế hoạch hiện đại hóa ngành khí tượng thủy văn. Chú trọng ứng dụng công nghệ hiện đại như cơ sở dữ liệu lớn, tự động hóa, trí tuệ nhân tạo, công nghiệp vũ trụ…

Chúng ta đều biết rằng, thiệt hại về người và tài sản do thiên tai gây ra thường rất lớn, chi phí phòng chống khắc phục thiên tai cũng rất lớn. Mức độ chính xác kịp thời và tin cậy trong dự báo thời tiết, cảnh báo thiên tai sẽ góp phần quyết định giảm được thiệt hại và chi phí xã hội trong công tác phòng, chống thiên tai. Vì vậy, tôi đề nghị các đồng chí, cần không ngừng nâng cao năng lực nghiên cứu, tiếp cận khoa học công nghệ để ngày càng dự báo chính xác hơn nữa sự vận động của thiên nhiên. Thực hiện đầu tư cho ngành khí tượng thủy văn cần đi trước một bước để cung cấp kịp thời, chính xác thông tin và luận cứ khoa học về khí tượng thủy văn, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững của đất nước trong bối cảnh thiên tai ngày càng khắc nghiệt và gia tăng biến đổi khí hậu”, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh.

Cùng với đó, Thủ tướng yêu cầu ngành tiếp tục củng cố và hoàn thiện hệ thống mạng lưới quan trắc khí tượng thủy văn quốc gia; tập trung đầu tư phát triển hệ thống trạm quan trắc tự động nhằm bảo đảm thu thập đầy đủ chính xác các số liệu, đáp ứng yêu cầu cảnh báo, dự báo khí tượng thủy văn phục vụ phòng, chống thiên tai, phát triển kinh tế xã hội, bảo đảm an ninh quốc phòng của đất nước. Đặc biệt, cần lưu ý nghiên cứu thiết lập các trạm quan trắc về những hiện tượng thiên tai bất thường, gây thiệt hại lớn như lũ quét, động đất… để kịp thời thông báo cho người dân chủ động phòng tránh. 

Song song với đó là đổi mới phương thức quản lý và phục vụ ngành khí tượng thủy văn theo hướng Nhà nước chịu trách nhiệm cung cấp thông tin, dữ liệu khí tượng thủy văn đáp ứng các yêu cầu phục vụ công cộng, phòng, chống thiên tai, bảo vệ cuộc sống tài sản cho toàn xã hội. Cần khuyến khích xã hội hóa, thương mại hóa hoạt động khí tượng thủy văn và tăng cường sử dụng thông tin khí tượng thủy văn trong sản xuất kinh doanh, dịch vụ nhằm mang lại hiệu quả thiết thực. Trong đó, cần tận dụng thế mạnh là 70-80% người dân trong nước sử dụng điện thoại thông minh, nên có thể kết nối để mọi người dân, các tổ chức, cá nhân đều nắm được thông tin thời tiết, khí hậu trong mọi vùng miền.

Bên cạnh việc cần đẩy mạnh hợp tác quốc tế, Thủ tướng yêu cầu ngành nghiên cứu, từng bước hình thành, phát triển ngành công nghiệp khí tượng thủy văn Việt Nam với tinh thần chủ động, tự lực tự cường. Có cơ chế khuyến khích, liên kết doanh nghiệp trong và ngoài nước để sản xuất các thiết bị quan trắc và công nghệ truyền tin, số liệu khí tượng thủy văn./.