Đây là lần đầu tiên, Việt Nam thực hiện quy hoạch cấp quốc gia nhằm đánh giá lại hiện trạng một cách thực chất, tổng thể, qua đó đề xuất định hướng bố trí, sắp xếp lại không gian phát triển của đất nước, mở ra không gian phát triển mới, cơ hội phát triển mới, động lực phát triển mới để đạt mục tiêu, khát vọng mà Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã xác định, đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao.

Cùng dự có Phó Thủ tướng Lê Văn Thành, Bộ trưởng các bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Tài nguyên và Môi trường, Khoa học và Công nghệ, Giáo dục và Đào tạo, Bộ trưởng Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; lãnh đạo các ban bộ ngành trung ương và các chuyên gia. 

Phát biểu khai mạc hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, công tác quy hoạch có ý nghĩa rất quan trọng. Chúng ta đã làm quy hoạch nhiều, như quy hoạch vùng, khu vực, tỉnh, quy hoạch ngành, sản phẩm, quy hoạch đến cấp huyện, xã. Tuy nhiên, quy hoạch cấp quốc gia thì đây là lần đầu tiên chúng ta thực hiện. Quy hoạch tổng thể quốc gia này hết sức quan trọng, cụ thể hoá đường lối Đại hội lần thứ XIII của Đảng, cụ thể hoá Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH (Bổ sung, phát triển năm 2011), các Nghị quyết chuyên ngành của Trung ương, nhất là Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng. Chúng ta đã làm Kế hoạch 5 năm và Chiến lược 10 năm phát triển kinh tế-xã hội, từ đó chúng ta bám sát, cụ thể hoá quy hoạch để khả thi, thực hiện được.

Theo Thủ tướng, quy hoạch phải tuân thủ các quy định của pháp luật, bám sát chủ trương, đường lối của Đảng; điều quan trọng hơn là công tác thẩm định; đánh giá chất lượng quy hoạch như thế nào, có bảo đảm không, đúng, phù hợp đất nước không? Quy hoạch phải có tư duy đổi mới, tầm nhìn chiến lược. Nguồn lực bắt nguồn từ tư duy, động lực bắt nguồn từ đổi mới, sức mạnh bắt nguồn từ nhân dân. Tư duy phải đổi mới, tạo ra nguồn lực, động lực; tầm nhìn chiến lược là quy hoạch phải chỉ ra được tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh để phát huy nội lực, đó là con người, thiên nhiên, truyền thống văn hoá, lịch sử; nguồn lực bên ngoài là quan trọng, đột phá. Nguồn lực bao gồm cả nguồn lực về tài chính, công nghệ, quản lý; đào tạo nguồn nhân lực.

Thủ tướng khẳng định, Việt Nam tuy là nước đi sau nhưng luôn coi nguồn nhân lực có tính chất quyết định; xuyên suốt quá trình này là phát huy tối đa phẩm chất, trí tuệ, năng lực của con người Việt Nam cho sự phát triển. Nguồn lực bên trong vẫn là quyết định, chiến lược, cơ bản, lâu dài; nguồn lực bên ngoài mang tính đột phá.

Cùng với đó, Thủ tướng chỉ rõ, phải coi trọng tính khả thi của quy hoạch; cần xem xét các hành lang phát triển, vùng động lực, cực tăng trưởng xem đã xác định đúng chưa? Chúng ta cần huy động sức mạnh của tập thể vì đây là việc khó, quy mô rộng, vấn đề lớn, nhạy cảm, nhưng càng khó khăn, phức tạp thì càng phải phát huy dân chủ, trí tuệ tập thể. Do đó, Hội đồng có vai trò quan trọng, vì thẩm định quy hoạch là công việc hết sức quan trọng, chỉ ra được những vấn đề khả thi để làm, bám sát đường lối, chủ trương của Đảng, mang lại hiệu quả, đạt được các mục tiêu đề ra.

Báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, Hội đồng thẩm định Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 được thành lập theo Quyết định số 965/QĐ-TTg ngày 10/8/2022 của Thủ tướng Chính phủ. Phó Thủ tướng Lê Văn Thành là Chủ tịch Hội đồng thẩm định. Hội đồng có 34 thành viên là Lãnh đạo một số cơ quan Đảng, cơ quan của Quốc hội, Bộ trưởng các Bộ, cơ quan ngang Bộ và Chủ tịch Ủy ban nhân dân của 07 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; có 15 ủy viên gồm 10 chuyên gia phản biện đối với Quy hoạch và 05 chuyên gia phản biện Báo cáo Đánh giá môi trường chiến lược của Quy hoạch. Ngày 14/9/2022, Hội đồng tổ chức Hội nghị thẩm định Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Quy hoạch tổng thể quốc gia là quy hoạch lần đầu tiên được triển khai lập ở Việt Nam theo quy định của Luật Quy hoạch năm 2017, cụ thể hóa Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội đất nước giai đoạn 2021-2030, tập trung vào phân bố và tổ chức không gian các hoạt động kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh và bảo vệ môi trường có tầm quan trọng cấp quốc gia, quốc tế và có tính liên vùng trên phạm vi cả nước đòi hỏi sự phối hợp liên ngành, liên cấp, với sự tham gia, vào cuộc của các bộ, ngành, địa phương, các viện nghiên cứu, các chuyên gia, các nhà khoa học trong và ngoài nước.

Xây dựng quy hoạch tổng thể quốc gia là nhiệm vụ lớn, khó khăn, phức tạp, chưa có tiền lệ, nhưng đây cũng là cơ hội để đánh giá lại hiện trạng một cách thực chất, tổng thể, qua đó đề xuất định hướng bố trí, sắp xếp lại không gian phát triển của đất nước, mở ra không gian phát triển mới, cơ hội phát triển mới, động lực phát triển mới để đạt mục tiêu, khát vọng mà Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã xác định, đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao.

Quy hoạch tổng thể quốc gia đã tập trung thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm gồm: Xác định các quan điểm lớn về phát triển quốc gia; Xác định và định hướng phát triển cho các vùng động lực, cực tăng trưởng; Hình thành các trục và hành lang kinh tế; Hoàn thiện mạng lưới kết cấu hạ tầng để hỗ trợ hình thành các hành lang kinh tế và sớm hình thành hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại tại các vùng động lực./.