Nghị quyết số 59 về hội nhập quốc tế là quyết sách quan trọng, đánh dấu bước ngoặt lịch sử trong tiến trình hội nhập quốc tế của đất nước, xác định hội nhập là động lực chiến lược để Việt Nam vững bước vào kỷ nguyên mới. Đây cũng là Nghị quyết nhận được sự quan tâm lớn của thế hệ trẻ, trong bối cảnh Việt Nam quyết tâm xây dựng "thế hệ vươn mình" - những công dân trẻ có năng lực toàn cầu, có thể sánh vai với bạn bè quốc tế vào 2045.

Phóng viên VOV đã có cuộc trao đổi với TS. Phùng Chí Kiên - Giảng viên Khoa Khoa học Chính trị, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân Văn, ĐHQG Hà Nội về ý nghĩa của Nghị quyết 59, đặc biệt là với thế hệ trẻ.

PV: Ông đánh giá thế nào về bối cảnh ra đời và ý nghĩa chiến lược của Nghị quyết 59 đối với tiến trình hội nhập quốc tế của Việt Nam? Đâu là những yếu tố đột phá khiến Nghị quyết 59 được xem là bước ngoặt lịch sử trong tiến trình hội nhập quốc tế của Việt Nam?

TS. Phùng Chí Kiên: Nghị quyết 59 ra đời trong bối cảnh tình hình khu vực và thế giới có nhiều biến động phức tạp, khó đoán định. Cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn ngày càng gay gắt, các xu thế mới như chuyển đổi số, cách mạng công nghiệp 4.0, thương mại xanh, trí tuệ nhân tạo hay an ninh phi truyền thống đang tác động trực tiếp đến mọi quốc gia. Đối với Việt Nam, sau gần 40 năm đổi mới, đất nước đã bước sang giai đoạn mới: từ “mở cửa để thích ứng” sang “hội nhập để phát triển bền vững và nâng tầm vị thế”.

Nghị quyết 59 đã đưa ra một định hướng mang tính toàn diện và dài hạn cho quá trình hội nhập quốc tế của Việt Nam. Theo tôi, đây là ý nghĩa chiến lược của Nghị quyết.

Nghị quyết 59 không coi hội nhập quốc tế đơn thuần là mở rộng quan hệ hay ký kết các hiệp định, mà coi đó là động lực để nâng cấp thể chế, cải thiện năng lực cạnh tranh, và phát triển nguồn lực quốc gia. Điểm đột phá chính là sự chuyển biến từ “tham gia” sang “chủ động định hình luật chơi”, tức là Việt Nam không chỉ đứng trong sân chơi, mà còn dám đưa ra sáng kiến, dám chia sẻ trách nhiệm, và có khát vọng góp phần kiến tạo trật tự quốc tế. Đây chính là bước ngoặt lịch sử trong tư duy và hành động hội nhập mà Đảng ta xác định trong Nghị quyết 59.

PV: Theo ông, người dân - đặc biệt là thế hệ trẻ có trách nhiệm và cơ hội như thế nào khi Nghị quyết 59 được triển khai?

TS. Phùng Chí Kiên: Theo tôi, người dân nói chung, đặc biệt là thế hệ trẻ, vừa là đối tượng thụ hưởng thành quả, vừa là chủ thể trực tiếp, tiên phong trong thực hiện nghị quyết. Trách nhiệm đặt ra cho thế hệ trẻ là trang bị hành trang toàn cầu: tri thức hiện đại, ngoại ngữ, kỹ năng số, khả năng tư duy độc lập và ý thức về công dân toàn cầu. Trong một thế giới gắn kết chặt chẽ, người trẻ không thể chỉ sống và tư duy trong phạm vi quốc gia, mà phải có năng lực làm việc, thích ứng, sáng tạo và cạnh tranh trên quy mô toàn cầu.

Việc tích cực triển khai Nghị quyết 59 sẽ mang đến rất nhiều cơ hội cho thế hệ trẻ, nhất là đội ngũ trí thức trẻ. Chưa bao giờ thế hệ trẻ có nhiều con đường để phát triển và phát huy năng lực như hiện nay. Ví dụ như việc tham gia các chương trình trao đổi học thuật quốc tế, khởi nghiệp trong những lĩnh vực sáng tạo, làm việc cho các tập đoàn đa quốc gia hoặc các tổ chức quốc tế, và thậm chí trực tiếp góp tiếng nói trong các diễn đàn toàn cầu.

Mỗi bạn trẻ, nếu biết nắm bắt cơ hội trong quá trình Nghị quyết 59 đi vào thực tiễn, có thể vừa làm giàu tri thức, kỹ năng cho bản thân, vừa góp phần đưa hình ảnh Việt Nam trở nên hiện đại, năng động và trách nhiệm hơn trong mắt bạn bè quốc tế.

PV: Ông nhận định thế nào về những thách thức nội lực mà Việt Nam cần vượt qua khi triển khai Nghị quyết 59?

TS. Phùng Chí Kiên: Bên cạnh thời cơ, chúng ta phải nhìn thẳng vào những thách thức cần giải quyết để triển khai có hiệu quả Nghị quyết 59.

Trước hết là một số khía cạnh thể chế tại Việt Nam còn chưa đổi mới theo kịp với bối cảnh, yêu cầu cao theo chuẩn mực quốc tế.

Tiếp đến là nguồn nhân lực chất lượng cao của Việt Nam vẫn đang trong quá trình phát triển, tình trạng thiếu hụt nhân lực chất lượng cao trong quản trị toàn cầu, các ngành công nghệ lõi, khoa học cơ bản,… vẫn tồn tại.

Bên cạnh đó, nội lực của nền kinh tế Việt Nam còn phải tiếp tục được nâng cao. Dù đã đạt được nhiều thành tựu, một số mặt quan trọng của kinh tế Việt Nam vẫn phụ thuộc nhiều vào thị trường bên ngoài, chuỗi cung ứng quốc tế và công nghệ nhập khẩu. Điều này khiến chúng ta dễ bị tổn thương trước những cú sốc toàn cầu như dịch bệnh, xung đột hay biến đổi khí hậu.

Nếu không vượt qua được những hạn chế này, việc triển khai Nghị quyết 59 sẽ gặp nhiều trở ngại, và chúng ta khó có thể hiện thực hóa khát vọng “chủ động kiến tạo”.

PV: Theo ông, khi triển khai Nghị quyết 59 cần có các cơ chế hoặc chính sách đột phá nào để tăng cường khả năng chủ động, đóng góp của Việt Nam trong các diễn đàn quốc tế, để từ “tham gia” lên “định hình luật chơi”?

TS. Phùng Chí Kiên: Theo tôi, muốn biến khát vọng thành hiện thực, chúng ta cần một loạt cơ chế và chính sách đột phá ở một số điểm sau:

Về thể chế, cần đẩy mạnh cải cách thủ tục, đơn giản hóa môi trường kinh doanh. Đặc biệt là xây dựng các cơ chế thử nghiệm chính sách trong những lĩnh vực mới như kinh tế số, trí tuệ nhân tạo, năng lượng tái tạo… Chỉ khi luật pháp linh hoạt và tiệm cận chuẩn mực quốc tế, Việt Nam mới có thể đi trước, đón đầu xu thế.

Về nguồn nhân lực, phải đầu tư mạnh mẽ vào giáo dục chất lượng cao, tạo điều kiện cho thế hệ trẻ tiếp cận tri thức tiên tiến, tham gia các chương trình đào tạo quốc tế. Đồng thời, cần phát triển một đội ngũ chuyên gia chiến lược, học giả có khả năng đưa tiếng nói của Việt Nam vào các diễn đàn toàn cầu. Đây chính là “hạ tầng mềm” quan trọng nhất để hội nhập thành công.

Về ngoại giao và thương hiệu quốc gia, Việt Nam cần chủ động đưa ra sáng kiến, đề xuất những chương trình hợp tác mới trong các diễn đàn đa phương lớn. Chúng ta cần xây dựng hình ảnh của một đất nước sẵn sàng dấn thân cho đổi mới sáng tạo, có trách nhiệm và chia sẻ các trọng trách cùng cộng đồng quốc tế.

PV: Xin cảm ơn ông!

Vì sao Nghị quyết 59 được coi là quyết sách đột phá có tính lịch sử?

VOV.VN - Nghị quyết 59 của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế trong tình hình mới được đánh giá là quyết sách đột phá, là tư duy, cách tiếp cận mới, đánh dấu bước ngoặt có tính lịch sử, có vai trò quan trọng là đòn bẩy quan trọng thúc đẩy hội nhập quốc tế trong tình hình mới.