Thực hiện Quyết định số 81 của Chính phủ về “Kế hoạch hành động chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) và thực hiện chiến dịch cao điểm 180 ngày quyết liệt chống khai thác IUU, đoàn công tác của Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển Việt Nam (BTL CSBVN) cùng đại diện 7 tỉnh Tây Nam Bộ đã có chuyến công tác kiểm tra IUU khu vực biển giáp ranh Việt Nam-Thái Lan-Malaysia. 

Phóng viên VOV phỏng vấn Trung tướng Bùi Quốc Oai, Chính ủy Cảnh sát biển Việt Nam về kết quả chuyến công tác này.

PV: Thưa Trung tướng, Đoàn công tác của Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển vừa kết thúc chuyến kiểm tra, giám sát, nắm tình hình thực hiện chống khai thác (IUU) khu vực biển giáp ranh Việt Nam – Thái Lan – Malaysia. Xin ông cho biết chuyến đi có ý nghĩa như thế nào trong bối cảnh các địa phương ven biển đang nỗ lực chống khai thác IUU?

Trung tướng Bùi Quốc Oai: Tôi cho rằng chuyến công tác này có ý nghĩa rất quan trọng. Thành phần đoàn công tác lần này ngoài Thủ trưởng và các cơ quan chức năng của BTLCSB, có các lãnh đạo và cơ quan chức năng của 7 tỉnh ven biển Tây Nam (gồm: Bà Rịa – Vũng Tàu, Bến Tre, Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau, Kiên Giang), điều đó khẳng định quyết tâm của BTL CSBVN và các địa phương trong phòng chống khai thác IUU theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Mục đích của chuyến công tác lần này, ngoài nắm tình hình thực tế và kiểm tra việc triển khai thực hiện nhiệm vụ phòng chống IUU của các tàu trên thực địa khu vực giáp ranh Việt Nam - Thái Lan - Malaysia, từ đó kịp thời tham mưu, đề xuất với Ban chỉ đạo IUU/BQP về công tác chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ IUU; đồng thời cũng là dịp để BTL CSB thăm hỏi, kịp thời động viên, khích lệ cán bộ, chiến sĩ trên các tàu trực yên tâm công tác, khắc phục khó khăn, hoàn thành tốt nhiệm vụ; kết hợp thăm, tặng quà ngư dân, chính quyền địa phương, các lực lượng vũ trang trên các đảo, góp phần tăng cường mối đoàn kết quân dân và thắt chặt quan hệ phối hợp công tác giữa CSB với các lực lượng cùng thực hiện nhiệm vụ trên biển.

PV: Thưa Trung tướng, trải qua hải trình 3 ngày ở vùng biển giáp ranh Việt Nam – Thái Lan – Malaysia, trực tiếp kiểm tra các tàu Cảnh sát biển, Kiểm ngư, tàu ngư dân, ông nhận thấy tình hình chấp hành pháp luật trong quá trình khai thác của bà con như thế nào?

Trung tướng Bùi Quốc Oai: Tôi cho rằng, chuyến kiểm tra trực tiếp trên thực địa của Đoàn công tác đã đạt được mục đích, yêu cầu đề ra, mang lại nhiều kết quả thiết thực.

Thứ nhất, Đoàn công tác nhận thấy công tác quán triệt, triển khai thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Ban Chỉ đạo IUU Bộ Quốc phòng cũng như Kế hoạch đợt cao điểm 180 ngày đã được Cảnh sát biển Việt Nam, Kiểm ngư Việt Nam tổ chức chặt chẽ, nghiêm túc, đạt hiệu quả tích cực. Toàn thể anh em cán bộ, chiến sĩ trên các tàu Cảnh sát biển Việt Nam, Kiểm ngư Việt Nam đều được tổ chức quán triệt kỹ, phổ biến, giáo dục đầy đủ các nội dung, nắm chắc yêu cầu nhiệm vụ; xây dựng được ý chí quyết tâm cao, đoàn kết thống nhất, chủ động khắc phục mọi khó khăn để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. 

Chúng tôi muốn nhấn mạnh đó chính là những nỗ lực, cố gắng vượt bậc của hàng trăm cán bộ, chiến sĩ Cảnh sát biển Việt Nam, Kiểm ngư Việt Nam đang ngày đêm kiên cường vượt qua sóng to, gió lớn; chủ động khắc phục mọi khó khăn về điều kiện sinh hoạt, ăn ở trên tàu do hoạt động dài ngày trên biển; căng mình trực canh, cơ động tuần tra, kiểm tra, kiểm soát; không ngừng tuyên truyền, kêu gọi, cảnh báo, vận động tàu cá ngư dân Việt Nam tuân thủ, chấp hành pháp luật về phòng, chống khai thác IUU. Họ chính là những điểm sáng, là những minh chứng thuyết phục nhất cho tinh thần quyết tâm của cả hệ thống chính trị trên mặt trận phòng, chống tàu cá Việt Nam sang vùng biển nước ngoài khai thác IUU.

Thứ hai, qua chuyến kiểm tra trực tiếp trên biển, Đoàn công tác đã trực tiếp kiểm tra, đánh giá được một số vấn đề thực tiễn, từ đó xác định được biện pháp, giải pháp cụ thể cần tập trung thực hiện trong thời gian tới nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, giám sát tàu cá tiến tới khắc phục triệt để tình trạng tàu cá Việt Nam xâm phạm vùng biển nước ngoài đánh bắt hải sản bất hợp pháp. Đoàn công tác cũng cảm nhận rất rõ sự quan tâm sâu sát cũng như tinh thần quyết tâm vào cuộc hết sức đồng bộ, quyết liệt của cấp ủy, chính quyền địa phương. Mặc dù điều kiện khí tượng thủy văn khắc nghiệt, sóng to, gió lớn, song các đồng chí lãnh đạo và cơ quan chức năng của địa phương đều rất tích cực, chủ động nghiên cứu, phân tích, đánh giá diễn biến thực tế trên biển qua nhiều góc độ, đồng thời trao đổi, thảo luận chia sẻ với Đoàn công tác nhiều biện pháp, kinh nghiệm quý về phòng, chống khai thác IUU trong phạm vi, lĩnh vực được giao quản lý.

Thứ ba, qua kiểm tra, Đoàn công tác nhận thấy nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật về phòng, chống khai thác IUU của bà con ngư dân đã được nâng lên rõ rệt. Kết quả này được thể hiện rõ nét qua báo cáo của từng tàu trong biên đội. Có thể khẳng định rằng so với thời điểm trước khi triển khai Kế hoạch cao điểm, tỷ lệ vi phạm IUU của tàu cá Việt Nam đã giảm xuống rõ rệt. Các tàu thuyền có biểu hiện nghi vấn, nguy cơ cao sang vùng biển nước ngoài vi phạm IUU đã được lực lượng Cảnh sát biển, Kiểm ngư kiểm soát rất chặt chẽ.

Tôi cho rằng kết quả này có được chính là nhờ sự vào cuộc quyết liệt, đồng bộ, cũng như sự phối hợp chặt chẽ, thông suốt từ tất cả các ngành, các cấp, chính quyền địa phương cho đến các cơ quan, lực lượng chức năng trực tiếp hoạt động trên biển trong đó có Cảnh sát biển Việt Nam.

PV: Thưa Trung tướng, để ngăn chặn khai thác IUU tiến tới chấm dứt hoàn toàn khai thác bất hợp pháp, những giải pháp mà CSB Việt Nam tiếp tục triển khai trong thời gian tới là gì?

Trung tướng Bùi Quốc Oai: Chúng tôi cho rằng, kiên quyết chấm dứt hoàn toàn tình trạng tàu cá Việt Nam sang vùng biển nước ngoài đánh bắt cá bất hợp pháp là chủ trương rất đúng đắn của Chính phủ, Bộ Quốc phòng, Ban chỉ đạo IUU các cấp và là nhiệm vụ cấp bách, vô cùng quan trọng của tất cả các cấp, các ngành, các địa phương cũng như các lực lượng chức năng trực tiếp hoạt động trên biển, trong đó có CSBVN. Trong thời gian tới, để đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ, từng bước ngăn chặn, tiến tới chấm dứt hoàn toàn tình trạng tàu cá Việt Nam khai thác IUU ở vùng biển nước ngoài trước ngày 31/3/2023 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, chúng tôi xác định tập trung vào một số giải pháp sau:

Thứ nhất, lực lượng CSBVN sẽ tiếp tục quán triệt, triển khai và thực hiện nghiêm túc các chỉ đạo, chương trình, kế hoạch của Thủ tướng Chính phủ, các chương trình, kế hoạch của Bộ Quốc phòng, Ban chỉ đạo IUU Bộ Quốc phòng; trên cơ sở đó cụ thể hóa thành những biện pháp, giải pháp tổ chức thực hiện bảo đảm thiết thực, hiệu quả. Đoàn công tác sẽ có Báo cáo kết quả chuyến kiểm tra, trong đó sẽ kiến nghị cấp có thẩm quyền bổ sung một số nội dung, nhiệm vụ, giải pháp để nâng cao hiệu quả ngăn chặn tình trạng khai thác IUU của tàu cá Việt Nam.

Thứ hai, CSBVN sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với lực lượng Kiểm ngư và các lực lượng chức năng tăng cường tuần tra, kiểm tra, kiểm soát trên các vùng biển trọng điểm, kịp thời phát hiện, tuyên truyền, ngăn chặn, xử lý theo thẩm quyền các tàu cá, ngư dân vi phạm khai thác IUU, vi phạm các quy định về giấy phép hoạt động, trang thiết bị an toàn, định vị...; đặc biệt là kiên quyết xử lý kịp thời các trường hợp cố tình vi phạm, bảo đảm chặt chẽ, hiệu quả trong quản lý, giám sát không để tàu cá Việt Nam vi phạm vùng biển nước ngoài khai thác IUU.

Thứ ba, trên cơ sở các quy chế phối hợp đã ký kết, CSBVN sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng như Bộ đội Biên phòng, Tổng cục Thuỷ sản, Kiểm ngư, Công an, Sở Nông nghiệp Phát triển nông thôn, Chi cục Thủy sản các địa phương… nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước đối với hoạt động nghề cá và bảo vệ nguồn lợi thủy sản.

Sau chuyến công tác kiểm tra thực hiện nhiệm vụ IUU ở vùng biển giáp ranh Việt Nam – Thái Lan – Malaysia, CSBVN và các địa phương sẽ tiếp tục trao đổi để phối hợp chặt chẽ, hiệu quả hơn trong thời gian tới. Mục tiêu nhằm kiểm soát chặt chẽ tàu cá Việt Nam ngay từ bờ, trước khi đi biển khai thác hải sản. Tập trung phối hợp với các lực lượng chức năng và chính quyền các địa phương đẩy mạnh hoạt động điều tra, xác minh, xử lý triệt để nguy cơ vi phạm IUU ngay từ đầu, ngay từ đất liền nhằm giải quyết tận gốc những nguy cơ tiềm ẩn có thể dẫn tới việc tàu cá Việt Nam vi phạm IUU ở vùng biển nước ngoài. Những trường hợp cố tình vi phạm hoặc vi phạm có tổ chức sẽ bị xử lý nghiêm khắc theo quy định pháp luật.

Thứ tư, CSBVN sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các lực lượng hiệp đồng, các cơ quan thông tấn báo chí tăng cường tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho nhân dân, đặc biệt là cộng đồng ngư dân ven biển về khu vực khai thác hợp pháp, các quy định về phòng chống IUU, các quy định của pháp luật liên quan đến mức xử phạt (hành chính, dân sự, kinh tế, hình sự) đối với các hành vi khai thác IUU… để nâng cao nhận thức pháp luật, đẩy mạnh tính giáo dục, răn đe. Quá trình tuyên truyền, kết hợp cung cấp thông tin về tình hình chống khai thác IUU của Việt Nam, việc khắc phục cảnh báo “Thẻ vàng” của EC, qua đó khích lệ cộng đồng xã hội cũng như mỗi cá nhân thống nhất, đoàn kết, chung tay thực hiện các hành động cụ thể chống khai thác IUU.

Thứ năm, CSBVN sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác đối ngoại, hợp tác với lực lượng thực thi pháp luật trên biển của các nước trong khu vực để trao đổi, chia sẻ thông tin nhằm phối hợp xử lý nhanh chóng, hiệu quả các vụ việc liên quan đến ngư dân, tàu cá Việt Nam và các nước vi phạm IUU. Thông qua các kênh liên lạc, trao đổi thông tin đã được thiết lập để đẩy mạnh hoạt động tuần tra liên hợp, diễn tập chung, tổ chức các diễn đàn, hội thảo quốc tế, khu vực nhằm trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm với lực lượng thực thi pháp luật trên biển của các quốc gia trong nỗ lực chống khai thác IUU… nhằm giảm thiểu, tiến tới chấm dứt hoàn toàn tình trạng khai thác IUU trên Biển Đông, góp phần xây dựng Biển Đông trở thành một vùng biển hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, hợp tác và phát triển bền vững.

PV: Trân trọng cảm ơn ông./.