Nghe kém là sự suy giảm chức năng nghe, gây khó chịu và ảnh hưởng tới cuộc sống của mỗi người, đặc biệt là gây ảnh hưởng xấu tới sự phát triển về ngôn ngữ và tâm lý ở trẻ em.

Cấu tạo tai con người phân chia tai thành 3 phần là tai ngoài, tai giữa và tai trong. Bệnh lý về tai ngoài, tai giữa hay tai trong đều có thể khiến chúng ta nghe kém.

Cấu tạo của tai người

Vậy nghe kém – nguyên nhân là do đâu? Sự khác nhau giữa “nghe kém” do bệnh lý ở tai ngoài, tai giữa hay tai trong là gì?

Nguyên nhân nghe kém do bệnh lý tai ngoài

Ráy tai: Ráy tai là một trong những nguyên nhân thường gặp nhất gây nghe kém. Ống tai ngoài truyền âm thanh tới màng nhĩ. Ráy tai ở ống tai ngoài cản trở âm thanh không thể truyền tới.

Viêm ống tai ngoài: Những nguyên nhân của sưng nề của ống tai ngoài có thể do dị ứng, nhiễm trùng da và viêm (gọi là viêm ống tai ngoài) có thể ảnh hưởng đến chức năng nghe. Màng nhĩ là một phần phân chia tai ngoài và tai giữa, rất dễ bị viêm nhiễm, bị ảnh hưởng bởi nhiễm trùng từ tai ngoài.

Dị vật tai: ở ống tai ngoài là một nguyên nhân cản trở sự dẫn truyền của âm thanh.

Lồi xương ống tai: Dù không thường gây nghe kém nhưng sự phát triển của xương bất thường ở ống tai ngoài có thể cần tới phẫu thuật nếu cần thiết để tránh giảm sức nghe và các biến chứng khác.

Các bệnh lý tai giữa gây nghe kém

Thủng màng nhĩ: do viêm tai giữa vỡ mủ, chấn thương, tiếng ồn hay vật cứng bất kỳ đẩy sâu vào ống tai khiếng màng nhĩ thủng và dễ viêm nhiễm ảnh hưởng tới sức nghe.

Viêm tai giữa: bình thường tai giữa có sự lưu thông không khí với mũi xoang thông qua vòi Eustachian ở cửa mũi sau, bởi vậy khi nghẹt mũi khi bị cảm lạnh hay nhiễm vi khuẩn, virus cản trở sự lưu thông không khí qua vòi Eustachian lên tai giữa khiến tai giữa bị viêm và nhiễm trùng. Vấn đề này thường gặp ở trẻ em và cả người lớn.

Cholestetatoma: là một khối u biểu bì lạc chỗ nằm ở tai giữa hoặc xương chũm, có khả năng phá hủy xương rất nhanh.

Chấn thương bởi áp suất: sự thay đổi áp lực không khí như là khi đi lặn hoặc máy bay là nguyên nhân gây đau và giảm sức nghe do thủng màng nhĩ (rupture eardrum)

Chấn thương do tai nạn làm tổn thương hệ thống xương con ở tai giữa ảnh hưởng tới sự dẫn truyền âm thanh từ tai ngoài đến ốc tai ở tai trong.

Xốp xơ tai: là bệnh do rối loạn quá trình tiêu xương và tạo xương ở tai làm cứng khớp xương con dẫn đến làm tổn thương tiền đình, tai trong khiến người bệnh nghe kém tiến triển, có thể gây điếc không hồi phục nếu không điều trị kịp thời.

Các nguyên nhân nghe kém do bệnh lý tai trong

Lão thính: thường gặp ở lứa tuổi từ 60-70, thường là nguyên nhân gây giảm sức nghe ở người già.

Chấn thương thần kinh do tiếp xúc với tiếng ồn: là nguyên nhân thứ hai gây tổn thương cơ quan thính giác do các tế bào lông ở ốc tai bị tổn thương nặng nề do tiếng ồn lớn.

Bệnh lý tim mạch: gây ảnh hưởng tới sức nghe của con người khi lượng máu được cung cấp cho tai trong hay trung tâm đảm nhiệm chức năng nghe ở não bị suy giảm hoặc dừng hoàn toàn.

Một số bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc virus có thể là nguyên nhân làm giảm sức nghe tiếp nhận (do thương tổn ở tai trong) như là: quai bị, sởi, đậu mùa, giang mai…

Do thuốc: một vài thuốc được biết đến như là nguyên nhân gây giảm sức nghe tiếp nhận do gây độc với tai trong. Hiện nay, chúng chỉ còn được sử dụng trong điều trị cho các bệnh đe dọa tới tính mạng như là ung thư và/hoặc nhiễm trùng nghiêm trọng.

Bệnh tiểu đường là một nguyên nhân gây giảm sức nghe tiếp nhận bởi vậy người bệnh tiểu đường nên được kiểm tra định kì.

Bệnh Menieres: hội chứng bao gồm triệu chứng giảm sức nghe và mất thăng bằng, thường có ù tai ở một hoặc cả 2 bên tai.

Do di truyền: tuy rất khó để xác định là nguyên nhân gây nghe kém nhưng sự giảm sức nghe là do nguyên nhân di truyền có thể khởi phát muộn trong hội chứng Ushers (sự mất dần cả thính lực và thị giác).

Khối u: dù không thường gặp nhưng khối u có thể phát triển ở tai trong và trong thân não. Nó là một khối u lành tính (thường ở 1 bên) gọi là u dây thần kinh tiền đình ( U schwannoma), phát triển chậm, đè lên dây thần kinh thính giác khiến nghe kém và ảnh hưởng tới chức năng thăng bằng kèm theo ù tai.

Sa sút trí tuệ: tuy còn đang trong quá trình nghiên cứu nhưng có thể nhận thấy sự liên quan giữa nghe kém và sa sút về trí tuệ. Khi nghe kém không được kiểm soát và điều trị kịp thời có thể đẩy nhanh quá trình dẫn tới suy giảm về nhận thức và sa sút trí tuệ.

Nghe kém có đáng lo ngại?

Nếu nghe kém chỉ là triệu chứng của bệnh viêm ống tai ngoài hay nút ráy tai, lồi xương ống tai... thì không đáng lo ngại. Tuy nhiên nghe kém là triệu chứng có thể báo hiệu một thương tổn NGUY HIỂM: như viêm tai giữa nguy hiểm (loại viêm tai giữa có thể biến chứng gây áp xe não, viêm màng não, viêm tĩnh mạch bên, liệt mặt… ở tai trong), nếu không sớm được thăm khám và điều trị tại các cơ sở chuyên khoa có thể dẫn tới những hậu quả khó lường như điếc không hồi phục.

Vậy nên nếu có biểu hiện của bệnh về tai nói chung hay nghe kém nói riêng, mỗi chúng ta đừng bỏ qua khi bệnh chưa tiến triển nặng, nên tới gặp các bác sĩ chuyên khoa để thăm khám và sớm điều trị bạn nhé!./.