Bước chân vào nghề, chẳng mấy ai có thể hình dung được hết những cung bậc cảm xúc, những điều mà khó có thể diễn tả bằng lời. Nếu ai đó được sinh ra và lớn lên trong gia đình có truyền thống làm nghề Y, có lẽ ấn tượng chỉ đơn thuần là những đêm trực, những ngày xa nhà của cha mẹ hoặc nhiều hơn nữa là những câu chuyện đời, chuyện nghề được kể lại. Nhưng thực tế khác hơn nhiều, phong phú, đa dạng hơn nhiều so với những điều ta được nghe kể lại, bởi vốn dĩ những người làm ngành Y ít có thói quen “kể hết”, nói hết về những việc làm hàng ngày, những điều họ phải chứng kiến, trải nghiệm.

Nghề Y, đối với những người làm việc trực tiếp - đó là mối quan hệ với những cá nhân, những người bệnh cụ thể. Khác với những hệ thống công nghệ, những cỗ máy, người bệnh là những CON NGƯỜI có cảm xúc, biết buồn vui, biết đau đớn và có cả sự “phản kháng” khi cần.

Người làm nghề Y luôn cần trái tim biết cảm thông và chia sẻ, nhiều hơn nữa là “cảm” được nỗi đau thể xác và sự bất ổn về tinh thần của người bệnh. Nói và nghĩ tưởng chừng không khó, nhưng thực hiện được điều đó trong quá trình hành nghề lại là chuyện không đơn giản. Hãy hình dung, phần lớn thời gian làm việc của bạn là nghe những lời than phiền, sự cáu kỉnh vì bệnh tật, ánh mắt mệt mỏi của bệnh nhân và gia đình họ. Thậm chí trong quan hệ hàng ngày với gia đình, họ hàng, bạn bè, những người làm nghề Y rất hiếm khi là người đầu tiên được nhận tin vui, mà thường là người đầu tiên được hỏi đến khi ai đó có “chuyện buồn về sức khoẻ” và rồi sẽ phải trăn trở tìm cách xoa dịu, giảm nhẹ nỗi đau hoặc an ủi người thân của mình.

Nghề gì cũng vậy, đều có những giây phút thăng hoa khi thành công và nỗi buồn khi thất bại, nhưng với nghề Y, sự thất bại sẽ đeo đuổi một cách dai dẳng, sẽ để lại những vết sẹo rất khó phai mờ. Bởi sự thất bại trong nghề đồng nghĩa với một con người bị tổn hại, thậm chí mất đi sinh mạng. Đặc biệt ám ảnh hơn nếu nỗi đau đó có một phần sơ suất của chính mình.

Niềm vui sẽ đến với người bệnh khi sức khoẻ bình phục. Người làm nghề Y cũng sẽ chung vui niềm vui đó nhưng rồi cũng sẽ sớm qua đi bởi sứ mệnh của họ là vậy. Được người bệnh tri ân cũng nhiều, được gia đình người bệnh cảm ơn cũng có, đôi khi chỉ là con gà, nải chuối từ miền quê nào đó, hay chiếc phong bì... nhưng trên hết đó là tình cảm của con người đối với con người, sự tri ân một cách chân thành nhất.

Nhưng ngược lại, sự đe doạ, xúc phạm, thậm chí xâm hại thân thể cũng có, người làm nghề Y luôn tự cho rằng mình không được phép phản kháng khi đang làm nhiệm vụ cứu người, lại càng không thể vì những sự đối xử tồi tệ đó mà làm hại người bệnh, nhưng sự im lặng đó đồng hành với sự “đau đớn” trong tâm hồn, thậm chí phẫn uất. Rồi mọi điều cũng sẽ qua, sự xúc phạm lúc này, lúc khác có thể được xin lỗi hoặc không, nhưng nhiều ít cũng để lại những “vết sẹo” tâm hồn.

Sứ mệnh của người làm nghề Y là cố gắng không đặt “dấu chấm hết” cho mỗi số phận, tìm mọi cách để kéo dài thêm sự sống của mỗi con người, điều đó không dễ và đôi khi là không thể, nhưng đó là tâm nguyện, là mục tiêu của mỗi người làm nghề.

Mỗi người bệnh là một hoàn cảnh, một số phận mà người làm nghề Y được chứng kiến, được “cảm” và “nhận”. Những điều đó tích luỹ dần, lắng đọng dần để rồi ai cũng có sự phản ứng nhất định, người thì “chai sạn” hơn, người thì “nhạy cảm” hơn.

Nghề Y là nghề rất khó để tách rời công việc và cuộc sống cá nhân. Cảm xúc sẽ cứ len lỏi một cách tự nhiên, sự day dứt về những điều chưa làm được, sự cảm thông với nỗi đau của người bệnh sẽ đi vào cuộc sống của người làm nghề Y lúc nào không biết. Lúc này hay lúc khác người làm nghề Y đều có thể “nhìn” thấy mình trong một hoàn cảnh cụ thể của một người bệnh nào đó. 

Mỗi người bệnh là một người thày đối với người làm nghề Y, họ cho chúng tôi kiến thức về bệnh, họ cho chúng tôi những bài học về đối nhân, xử thế… những điều mà chưa sách vở nào đề cập đến, bởi vậy, đối với người làm nghề Y, kinh nghiệm và sự từng trải luôn được đề cao và coi trọng. Vì những điều đặc biệt như vậy nên người làm nghề Y cần phải có tình yêu với nghề, tình yêu với đối tượng mình phục vụ, chỉ có tình yêu mới đem lại sự gắn kết, sự chia sẻ và đó là yếu tố vô hình giúp cho công việc của người làm nghề Y hiệu quả hơn, thành công hơn.

Xã hội luôn coi nghề Y là nghề cao quý, nhưng để sự cao quý đó là thực chất thì cả người làm nghề và người thụ hưởng đều phải biết trân trọng, gìn giữ những giá trị vốn có của nó, đó là lòng yêu nghề, là tình người và cả sự cảm thông....