Dân là gốc, là trung tâm và chủ thể của công cuộc đổi mới, phát triển đất nước - Quan điểm này đã được nhấn mạnh và thể hiện xuyên suốt trong Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội XIII của Đảng. Đặc biệt, ngoài nội dung "dân biết - dân làm - dân bàn - dân kiểm tra", Dự thảo Báo cáo Chính trị tại Đại hội lần này đã bổ sung thêm "dân giám sát và dân hưởng thụ".  

Đây là một đánh giá đúng đắn để phát huy sức mạnh của toàn dân tộc trong thực hiện Nghị quyết của Đảng đề ra, thực hiện tốt lời dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh "muốn tiến lên Chủ nghĩa xã hội thì toàn dân cần đoàn kết lâu dài, đoàn kết thực sự và cùng nhau tiến bộ".

Ông Bùi Văn Ngọc, Phó Chủ tịch Câu lạc bộ Trung Dũng - Quyết Thắng thành phố Hải Phòng cho rằng: Trong lịch sử hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước, ông cha ta đã đúc rút những kinh nghiệm sâu sắc về vai trò và sức mạnh toàn dân. Cụ Nguyễn Trãi từng tổng kết: "Lật thuyền mới biết sức dân mạnh như nước", "việc nhân nghĩa cốt ở yên dân". Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn đã khẳng định: "Khoan thư sức dân để làm kế rễ sâu bền gốc, đó là thượng sách giữ nước". Những tư tưởng này đã trở thành sợi chỉ đỏ xuyên suốt, tạo nên sức mạnh đại đoàn toàn kết dân tộc để chiến đấu, chiến thắng kẻ thù, xây dựng và phát triển đất nước.

Theo ông Bùi Văn Ngọc, quan điểm "dân là gốc" đã được Đảng ta kế thừa, được cụ thể hóa trong các văn kiện của Đảng cũng như thể chế pháp luật của Nhà nước: "Từ khi có Đảng CSVN và Bác Hồ lãnh đạo, sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc được tổ chức, quy tụ, phát triến lên đỉnh cao mới. Sức mạnh của Đảng là ở sự gắn bó giữa Đảng với dân, ý Đảng lòng dân đồng thuận sẽ là sức mạnh vô địch như bác Hồ dạy "dễ trăm lần không dân cũng chịu, khó vạn lần dân liệu cũng xong". Mọi hoạt động của hệ thống chính trị, của cán bô, đảng viên, công chức phải xuất phát từ lợi ích hợp pháp, chính đáng của người dân, giải quyết hài hòa các quan hệ lợi ích chính đáng của người dân, không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân".

Trong quá trình lãnh đạo đất nước, Đảng ta luôn tập trung xây dựng và hoàn thiện từng bước nền dân chủ xã hội chủ nghĩa. Nhân dân là trung tâm, là chủ thể của công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ đất nước. Mọi chủ trương, chính sách phải xuất phát từ nguyện vọng, quyền lợi chính đáng của nhân dân; lấy hạnh phúc, ấm no của nhân dân làm mục tiêu của sự phát triển.

Dự thảo Văn kiện Đại hội XIII của Đảng hoàn thiện và bổ sung thêm nhận thức, bài học quý về quan điểm "dân là gốc", đó là: ngoài nội dung "Dân biết, dân làm, dân bàn, dân kiểm tra", văn kiện Đại hội còn nhấn mạnh "dân giám sát và dân thụ hưởng".

Theo ông Nguyễn Văn Thuận, nguyên Bí thư Thành ủy Hải Phòng, với nhận thức này, mục tiêu xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa đã được cụ thể hơn, sẽ vận hành hiệu quả hơn. 

"Giám sát ở đây không những là phát hiện ra những sai trái của cán bộ, đảng viên mà phát hiện ra những sai trái, những việc làm và cả những vấn đề kinh tế - xã hôi còn chưa phù hợp thì thông qua việc giám sát của người dân thì chúng ta từng bước điều chỉnh lại những chính sách kinh tế - xã hội. Quan điểm xây dựng Nhà nước pháp quyền còn 1 vế là vì dân. Vấn đề dân được hưởng thụ cần phải được đặt ra thì mới hoàn thiện cơ chế vận hành là chúng ta xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân và vì dân", ông Thuận nói.

Sáng tạo của nhân dân là vô cùng, sự đoàn kết trong nhân dân là sức mạnh vô biên để thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ phát triển và xây dựng đất nước. Thực tế đã chỉ ra, ở đâu vai trò làm chủ và sự sáng tạo của nhân dân được phát huy hiệu quả, người dân đồng thuận, đoàn kết, ở đó sẽ phát triển, tiến bộ.

Ông Lộc Văn Thắng, thôn Bản Cào, xã Côn Minh, huyện Na Rì, tỉnh Bắc Kạn nêu dẫn chứng, thời gian qua, xã Côn Minh được đầu tư nhiều công trình hạ tầng thiết yếu, nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân. Trong thực hiện các công trình này, vai trò làm chủ của nhân dân được phát huy tối đa, từ việc lấy ý kiến người dân về thiết kế công trình sao cho hiệu quả đến giám sát thi công và kiểm tra chất lượng công trình... Từ một xã khó khăn, Côn Minh đã cơ bản đạt 19 tiêu chí xây dựng Nông thôn mới.

"Phát huy vai trò người dân trong xây dựng công trình như: kênh mương, nhà văn hóa, đường giao thông thì Bí thư chi bộ, trưởng thôn và các ban ngành đoàn thể sẽ trực tiếp cắt cử người ra giám sát. Do vậy, chất lượng công trình tại xã, đặc biệt là các tuyến giao thông rất đảm bảo. Người dân qua đó rất ủng hộ, tự nguyện hiến đất, ngày công, từ trước đến nay khi làm các công trình hầu như xã, thôn không phải bỏ tiền ra để giải phóng mặt bằng", ông Lộc bày tỏ.

Quan điểm "dân là gốc" được thể chế, cụ thể hóa trong mọi mặt của đời sống kinh tế - xã hội, được vận dụng khéo léo ở từng địa phương và trong từng hoàn cảnh. Quán triệt tư tưởng này, Bộ đội Biên phòng tỉnh Lạng Sơn luôn chú trọng củng cố, tăng cường, thắt chặt tình đoàn kết quân dân và huy động tinh thần nhiệm của mỗi người dân nơi biên thùy. Đảng ủy, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Lạng Sơn phân công 120 đảng viên tham gia sinh hoạt tại 94 chi bộ thôn bản giáp biên, phức tạp về an ninh trật tự. Các tổ, đội công tác tăng cường xuống địa bàn, thực hiện phương châm “3 bám, 4 cùng” cùng bà con...

Đại tá Nông Quang Tám, Phó Chỉ huy trưởng Bộ đội Biên phòng tỉnh Lạng Sơn nói: "Xác định người dân phải có việc làm, do vậy thời gian qua cấp ủy chính quyền địa phương rất quan tâm đến vấn đề này, làm sao đảm bảo công ăn việc làm cho người dân, làm sao xác định mỗi người dân ở biên giới là một chiến sĩ, vì nhiệm vụ bảo vệ biên giới là nhiệm vụ của toàn dân, tất cả các cấp ngành địa phương, đặc biệt là người dân biên giới. Những năm qua chúng tôi làm tương đối tốt để cho bà con góp phần cùng cấp ủy và chính quyền địa phương để ổn định tình hình bà con vùng sâu vùng xa tỉnh Lạng Sơn".

Quán triệt sâu sắc quan điểm "dân là gốc" của Đảng ta, khơi dậy và phát huy tinh thần yêu nước, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, cùng với đó, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, thúc đẩy đổi mới, sáng tạo của mỗi cá nhân và tập thể, đây sẽ là động lực để chúng ta thực hiện thành công khát vọng và mục tiêu phát triển đất nước phồn vinh - hạnh phúc./.