Thành phố Hồ Chí Minh có thể nói là một trong những thành phố đi đầu ở nước ta quan tâm cao về việc xây dựng nền hành chính công vụ hiệu quả, nhất là trong bối cảnh mà Quốc hội trao cho Thành phố nhiêu quyền tự chủ, cơ hội vô cùng lớn cho sự phát triển nhanh và bền vững ở thời điểm hiện tại và trong tương lai. Cơ hội này có thể bị bỏ qua nếu Thành phố không có sự thay đổi mang tính cách mạng, sáng tạo để cải thiện nền hành chính công hiệu quả. Bên cạnh những yếu tố vô cùng quan trọng là khung luật pháp phân cấp rõ ràng, kèm theo tính minh bạch, trách nhiệm giải trình, tăng lương, thu hút nhân tài và cải thiện điều kiện làm việc của đội ngũ công chức...thì rất cần một đội ngũ công chức có tính chuyên nghiệp cao trong thực thi công vụ.

Một nền hành chính công vụ hiệu quả đòi hỏi nền hành chính ấy phải làm hài lòng người dân, để người dân tôn trọng và cùng tham gia quản trị xã hội để đáp ứng nhu cầu chính đáng của họ.

Điều quan trọng mang tính cốt lõi để xây dựng nền hành chính công vụ hiệu quả rất cần một đội ngũ lãnh đạo và công chức thể hiện tính chuyên nghiệp trong thực thi công vụ.

Muốn có được đội ngũ công chức có tính chuyên nghiệp cao đòi hỏi phải thực hiện nhiều nội dung gồm tuyển dụng, sử dụng, đãi ngộ, đào tạo bồi dưỡng và đánh giá dựa trên thành tích sáng tạo, dám nghĩ dám làm.

Qua những năm tháng làm công chức dễ thấy không ít trường hợp, chỉ vì công chức năng lực hạn chế không hiểu sâu về pháp luật cũng nhu những kiến thức liên ngành, vận dụng và giải thích lòng vòng, vẽ vời khiến người dân hiểu lầm là cán bộ vòi vĩnh và họ phải đi đến cơ quan công quyền nhiều lần, nảy sinh tiêu cực.

Thực tế cho thấy, hầu hết công chức đều tốt nghiệp từ một trường ĐH hoặc cao đắng ở một ngành học nào đó được tuyển dụng vào bộ máy hành chính. Họ khó có thể hiểu sâu kiến thức mang tính liên ngành để tham gia xây dựng chính sách, quy trình thủ tục hành chính hiệu quả vì thế khi tuyển dụng cần phải được tuyển dụng dựa trên trình độ, kỹ năng và khả năng của ứng viên. Điều này bao gồm quy trình tuyển dụng, lựa chọn và thăng chức là minh bạch, cạnh tranh và dựa trên thành tích. Sử dụng các tiêu chí khách quan và đánh giá mang tính chuẩn hóa để đánh giá trình độ và sự phù hợp của ứng viên. Quá trình như vậy đảm bảo rằng nền hành chính sẽ thu hút được những cá nhân có kỹ năng, kiến thức và thái độ cần thiết. Tuy nhiên, tính chuyên nghiệp không dừng lại ở khâu tuyển dụng; nó đòi hỏi sự phát triển chuyên môn liên tục. Ở một đất nước năng động đang thay đổi nhanh chóng, công chức phải phát triển liên tục, tiếp thu những kỹ năng và kiến thức mới thường xuyên để giải quyết những thách thức mới nổi và tận dụng những tiến bộ công nghệ một cách hiệu quả, nhất là công nghệ AI rất phát triển hiện nay.

Xem xét chương trình đào tạo bồi dưỡng công chức hiện nay vẫn nặng về lý luận mà thiếu bồi dưỡng kỹ năng qua các bài tập thực tế trong công vụ, kể cả chương trình bồi dưỡng chuyên viên cao cấp. Thời gian bồi dưỡng không nhiều, đội ngũ giảng viên lại thiếu kinh nghiệm thực chiến ở nền hành chính công vụ hiệu quả, thiếu hợp tác giữa cơ sở bồi dưỡng và đội ngũ chuyên gia trong các cơ quan hành chính để chia sẻ kinh nghiệm, cộng với khả năng tự học hạn chế của đội ngũ do thiếu động lực và thiếu thời gian nên tính chuyên nghiệp của đội ngũ công chức khó có thể cải thiện đáng kể. Vì thế rất cần các cơ sở bồi dưỡng cán bộ công chức rà soát chương trình bồi dưỡng thường xuyên, cập nhật tri thức mới về hành chính công vụ, đào tạo nhấn mạnh thực hành cho đội ngũ công chức để họ chủ động chiếm lĩnh tri thức, kỹ năng công vụ, đặc biệt qua quá trình đào tạo phải rèn luyện công chức về sự liêm chính, vô tư và trách nhiệm, phục vụ lợi ích công cộng hơn lợi ích cá nhân. Việc thiết lập các quy tắc đạo đức rõ ràng, cùng với các cơ chế giải trình trách nhiệm, không có thói quen đổ thừa, đảm bảo rằng công chức tuân thủ các tiêu chuẩn này, thúc đẩy niềm tin của công chúng, sự tôn trọng các tổ chức chính phủ.

Cuối cùng công chức trong nền hành chính công vụ hiệu quả rất cần được đánh giá một cách khách quan, khoa học theo kết quả thực thi nhiệm vụ thể hiện ở bảng mô tả vị trí việc làm mà không phải theo form đánh giá rất chung chung như hiện nay do thiếu các tiêu chí cụ thể đo lường đánh giá khách quan khiến cho kết quả tự đánh giá, bầu chọn cuối năm hầu như ai cũng như ai, khó động viên được công chức mẫn cán, hết lòng vì sự nghiệp.

Tính chuyên nghiệp của đội ngũ công chức là yếu tố mang tính cốt lõi để xây dựng nền hành chính công vụ hiệu quả. Điều này bao gồm tuân thủ toàn diện các nguyên tắc về năng lực, đạo đức và sự cống hiến cho lợi ích công. Tính chuyên nghiệp được đảm bảo bằng việc tuyển dụng, bổ nhiệm, đãi ngộ dựa trên thành tích, phát triển chuyên môn liên tục theo kịp với tiến bộ của cách mạng công nghệ cùng các tiêu chuẩn đạo đức chính trực, chịu trách nhiệm giải trình và cống hiến. Thành phố HCM đi đầu sẽ là bài học kinh nghiệm quý báu cho các tỉnh thành khác quan tâm, chia sẻ và cùng phát triển nền hành chính công vụ hiệu quả của cả quốc gia.